۳۳۵- معنی بیت: اگر نقّاش در کنار عکس شیرین تصویر تو را بکشد، به خاطر زیبایی بسیار تو، تصویر شیرین از شدّت اضطراب و حسد بی تاب می شود و چون عکسی که در آینه است از جا بیرون می آید.
مفهوم بیت: مبالغه در بیان زیبایی معشوق.
۳۳۶- وجود پستی و بلندی در شعر لازم و طبیعی است.
۳۳۷- شست : زهگیر یعنی انگشتری مانندی که ازاستخوان و جز آن سازند و در ابهام کرده و در وقت کمانداری زه کمان را بدان گیرند و آن را به اعتبار انگشت ابهام شست گویند. (برهان ) (از ناظم الاطباء) (از غیاث اللغات ). زهگیر که انگشترمانندی است از استخوان .(یادداشت مولف ). قلابی که بدان ماهی گیرند. (ناظم الاطباء) (از برهان ) (از فرهنگ جهانگیری ). (فرهنگ دهخدا، ۱۳۷۳:۱۲۵۷۵)
در طبع خلیدن : کنایه از ناگوار و ناخوشایند بودن.
دخل : اصلاح کردن و دخل و تصرّف در شعر.
۳۳۸- مفهوم کلی بیت: از مهربانی و چرب زبانی دشمن بترس چون از این طریق به تو آسیب می رساند.
۳۴۰- خاک: مجازاً قبر.
۳۴۱- مجنون به دلیل شیدایی اش، سر به بیابان می گذاشت و از آنجا که دوست نداشت به او تهمت خانه نشینی بزنند نپذیرفت که او را چون دیوانگان با زنجیر ببندند. وگرنه مجنون هرگز از رنج و عذاب زنجیر نمی ترسید.
۳۴۲- منظور از «سخن کس»، بدگویی دیگران و تهمت سرقت ادبی به شاعر بستن است.
۳۴۳- مناسبت« ششیر» با «نیستان» و مناسبت «تیر» با «نی».
شیردلی : جوانمردی.
۳۴۴- تابه: ظرف فلزی پهن که برای پختن گوشت ، ماهی ، نان و …به کار می رود.

۳۴۵- آدم بهتر است بمیرد تا این که اهل دنیا به او محبت کنند.
سردابه: خانه تابستانی ، اتاقکی در زیر زمین خانه برای استفاده از خنکی آن در تابستان برای نگهداری غذا و چیزهای فاسد شدنی.(فرهنگ فارسی معین)
۳۴۶- پاتابه : پاپیچ . چیزی که پیاده روان به پا پیچند. پالیک . بادیج (دهخدا، ۱۳۷۳: ۴۶۲۸) کنایه از مزاحم( فرهنگ فارسی معین)
۳۴۷- بار: اذن ورود گرفتن برای درآمدن نزد پادشاهی.(دهخدا)
۳۴۹- زنّار: هر حلقه و رشته ای که بر میان قدح و ساغر بندند. (ناظم الاطباء).|| (اصطلاح تصوّف ) به معنی یک رنگی و یک جهتی سالک باشد در راه دین و متابعت راه یقین و در کشف اللغات می گوید: زنّار در اصطلاح سالکان عبارت از عقد خدمت و بند طاعت محبوب حقیقی است در هر مرتبه که باشد عبادت راست و درست باید کرد. (از کشاف اصطلاحات الفنون ). || رشته متصل به صلیب که مسیحیان بگردن خود آویزند. (فرهنگ فارسی معین ). همه به نقل از: ( دهخدا، ۱۳۸۵: ۱۵۸۲)، (برهان، ۱۳۶۲: ۱۰۳۳)
توحید: یگانگی و اقرار به وحدانیّت خدای تعالی جل شأنه . (ناظم الاطباء). به خدای یگانه ایمان داشتن . یگانه پرستی . یکتاپرستی . (یادداشت به خط مرحوم دهخدا)
«سبحه» نماد مسلمانی و «زنّار» نماد کافر بودن است.
۳۵۰- خط جام ، نقشی است که از پر شدن جام شراب بر دور شیشه آن نمایان می شود.از آنجا که برای پاک کردن اشک ،آستین بر روی چشم و روی می گذارند، می گویدکه اشک خونین چشم برای به منزله شراب رنگین من است و جام همچون آستین است و خط جام به مانند بخیه روی آستین است.
۳۵۱- معنی بیت : به محض اینکه زلف بلند معشوق به زمین رسید فهمیدم حلقه زلف همچون حلقه دام مرا اسیر خود می گرداتد..
۳۵۲- ناوک: تیر، تیری که با کمان اندازند. (فرهنگ فارسی معین)
همای ناوک: تشبیه بلیغ اضافی
یعنی همان نقش هایی که به صورت پیچیده در استخوان هستند ، مانند دامی برای شکار تیر استخوان خوار معشوق است.
مفهوم بیت: تیر او به استخوانم فرو می رود.
۳۵۳- معنی بیت: گریه بسیار که ناشی از وجود غم و اندوه است، نه تنها منجر به نابینایی می شود بلکه موی سر را خیلی زود سفید می کند.
۳۵۴- صبح وطن: صبحی است که برای مسافر بعد از رسیدن به خانه خود طلوع می کند و آن هم به سبب دیدار خویشان خوشایند است؛ برخلاف شب غربت که به علت دوری و فراق از عزیزان پریشانی خاطر روی می دهد.(شارح)
۳۵۵- به چشم خود نتوان دید :این عبارت کنایی زمانی به کار می رود که دیدن چیزی که ندیدن آن بهتر است اتفاق می افتد.
۳۵۷- سامان: وسایل ، بار و بنه زندگی. (فرهنگ فارسی معین)
اگر درویش هنگام مسافرت اسباب و بار و بنه با خودش ببرد نابود می شود چون توشه و ساز و برگ سفر برای اهل قناعت مانند پر مور موجب هلاکت اوست. (شارح)
می توان به وجه دیگری مصرع دوم را تعبیر نمود: ساز و برگ اهل قناعت و درویشان به اندازه پر مورچه سبک و کم حجم است .
۳۵۸- خمخانه : شرابخانه . میکده . میخانه . (ناظم الاطباء). شرابخانه به اعتبار آنکه اکثر در شرابخانه خم ها نهاده­اند. (غیاث اللغات ). ( دهخدا، ۱۳۸۵: ۱۱۶۰)
۳۵۹- مقصود از نان، سنگ آسیا است که به اعتبار شکل ظاهری اش که دایره ای و گرد است به قرص نان تشبیه شده است و مناسبت و رابطه آب با آسیا آشکار است.
۳۶۰- تخت روان: تخت پادشاهان است که زیردستان آن را بر دوش خود می کشند.
هر کس که محتاج روزی است وقتی روزی خود را یافت خود را سلیمان زمان تصور می کند و با پادشاهان برابر می داند ، همانند مور که وقتی بر روی سنگ آسیا بنشیند آن سنگ را همچون تخت روان سلیمان می پندارد و همچون پادشاه رفتار می کند.
آرایه های تلمیح و تناسب بین الفاظ مور، سلیمان و تخت روان.
۳۶۱- معنی بیت: شراب از روی دوستی و محبت موجب شادکامی ما شده است ،الهی که برای همیشه مطابق میل دوستان خوش و خرم بماند.
مفهوم بیت: دعا در حقّ شراب به دلیل کام بخشی اش.
۳۶۲- آشکار است که باد با وزیدن شمع را خاموش می کند.
نسیم نوبهاری برای من به منزله باد پاییزی است.
۳۶۳- معنی بیت: از تعّدی و دراز دستی شخص غارتگر چرا آزرده خاطر باشم؟چون در حقیقت او مانند باغبانی است که موجب بالیدن و ترقّی من می شود مانند شمع که گلچین ( کوتاه کردن فتیله سوخته) او روشنی بخش اوست.
نهال شمع: تشبیه بلیغ اضافی.
۳۶۴- منظور از میان آسیا ،همان سوراخ میانی است که گندم را از آنجا به درون آسیا می ریزند تا به آرد تبدیل شود و ساییده آن از کنار آسیا بیرون می افتد. وضعیّت من در مورد روزی که محروم و بی نصیبم از آن، همانند میان آسیا است که بی نصیب از گندمی است که آرد می شود و اطراف آسیا به دلیل برخورداری از آرد مشابه حال مردمان دیگر است به واسطه رسیدن روزی من به دست آنان.
۳۶۵- انداز: قصد و میل نمودن . (برهان قاطع) (هفت قلزم ). قصد کردن . (جهانگیری ). قصد و آهنگ. (رشیدی )
در شعر غنی نیز به معنای قصد و میل نمودن آمده است:

شاخص سنجش

عامل سنجش

Anderson, 2003; Sommer, 2009; Sankar and Rau, 2006; Nicolaou, 2004; Rose and Kraemmergaard, 2006; Sawah et al., 2008

تطابق نیازمندی های کسب و کار با راه حل های ارائه شده توسط سیستم برنامه ریزی منابع سازمان

مدیریت نیازمندی

Basoglu et al., 2007; Botta-Genoulaz and Millet, 2005; Momoh et al., 2010; Dillard and Yuthas, 2006; Malhotra and Temponi, 2010; Chou and Chang(a), 2008; Musaji, 2002; Wier et al., 2007; Law et al., 2010; Soffer et al., 2005; Dechow and Mouritsen, 2005; Rose and Kraemmergaard, 2006; Poon and Yu, 2010; Poston and Grabski, 2001

تطابق فرایندهای استاندارد سیستم با فرایندهای کسب و کار

Sarkis and Sundarraj,2003; Upadhyay et al., 2011; Finney, 2011; Law and Ngai, 2007; Yen and Sheu, 2004; Rose and Kraemmergaard, 2006; Esteves and Bohorquez, 2007; Malhotra and Temponi, 2010; Chen et al., 2008

هم سویی برنامه ها و راهبرد های فناوری اطلاعات با راهبرد های کسب و کار

Law and Ngai, 2007; Sen et al., 2009; Sheu et al., 2004; Doom and Milis, 2009; Pham, 2008; Wang et al., 2008; Salmeron and Lopez, 2010; Al-Mashari et al., 2003; Moohebat et al., 2010; Dey et al., 2010; Grabski and Leech, 2007; Dezdar and Ainin, 2011; Cebeci, 2009; Botta-Genoulaz and Millet, 2005; Ke and Wei, 2008

پوشش کامل نیازمندی های کسب و کار توسط سیستم برنامه ریزی منابع سازمان

Adhikari et al., 2004; Andersson and Wilson, 2011; Lea et al., 2005; Sen, 2009; Wei and Wang, 2004; Law et al., 2010; Wagner et al., 2011; Mauldin and Richtermeyera, 2004; Umble et al., 2003; Calisir and Calisir, 2004; Akkermans et al., 2003; Liang and Xue, 2004; Ehie and Madsen, 2005; Salmeron and Lopez, 2010; Verville et al., 2007; Beard and Sumner, 2004; Benders et al., 2006; Kapp et al., 2001; Pan et al., 2011; Bradford and Florin, 2003; Vasarhelyi and Alles, 2008; Basoglu et al., 2007; Poon and Yu, 2010; Dey et al., 2010; Poston and Grabski, 2001; Sundarraj and Talluri, 2003; Buen and Salmeron, 2008; Somers and Nelson, 2003; Ekanayaka et al., 2002; Zhu et al., 2010; Musaji, 2002

تطابق و سازگاری اجزای سیستم مانند سخت افزار، نرم افزار، داده ها و اطلاعات با سیستم های پیشین سازمان

Pham, 2008; Andersson and Wilson, 2011; Madapusi, 2008; Momoh et al., 2010; Berchet and Habchi, 2005; Law et al., 2010; Sen et al., 2009; Ng et al., 2002; Sheu et al., 2004; Wang et al., 2008; Anderson, 2003; Anderson et al., 2009; Liang and Xue, 2004; Yen and Sheu, 2004; Akkermans et al., 2003; Chuen, 2010; Benders et al., 2006; Motwani et al., 2005; Motwani et al., 2002; Park et al., 2007; Wu et al., 2008; Moohebat et al., 2010; Morton and Hu, 2008; Basoglu et al., 2007; Nicolaou and Bhattacharya, 2008; Velcu, 2010; Ifinedo et al., 2010; Dey et al., 2010; Rajagopal, 2002; Upadhyay et al., 2011; Poon and Yu, 2010; Malhotra and Temponi, 2010; Sundarraj and Talluri, 2003; Plant and Willcocks, 2007; Sawah et al., 2008; Somers and Nelson, 2003; Larsen, 2009; Mabert et al., 2003; Mabert et al., 2006; Kumar et al., 2003; Musaji , 2002

امکان پذیری تغییر سیستم از قبیل فرایندها، خروجی ها، رابط کاربر، کدهای برنامه و … جهت تطابق با نیازمندی های کسب وکار سازمان مشتری (شخصی سازی)

Ifinedo et al., 2010; Kumar et al., 2003; Nicolaou and Bhattacharya, 2006; Grabski and Leech, 2007; Berchet and Habchi, 2005; Ke and Wei, 2008; Lea et al., 2005; Wu et al., 2008; Wei and Wang, 2004; Sun et al., 2005; Law and Ngai, 2007; Sawah et al., 2008; Liao et al., 2007; Samaranayake, 2009; Motwani et al., 2005; Wang et al., 2008; Chuen, 2010; Xue et al., 2005; Watanabe and Hobo, 2004; Hakim and Hakim, 2010; Verville et al., 2007; Poon and Yu, 2010; Kwahk and Ahn, 2010; Park et al., 2007; Sammon and Adam, 2010; Wu, 2011; Hallikainen et al., 2009; Velcu, 2010; Basoglu et al., 2007; Law et al., 2010; Liang and Xue, 2004; Rajagopal, 2002; Pham, 2008; Momoh et al., 2010; Ekanayaka et al., 2002; Jacobs and Bendoly, 2003; Mabert et al., 2006; Malhotra and Temponi, 2010; Plant and Willcocks, 2007; Madapusi, 2008; Sen et al., 2009; Xu and Ma, 2008; Garg, 2010; Botta-Genoulaz and Millet, 2005; Mabert et al., 2003; Yen and Sheu, 2004; Vasarhely, 2008; Morton and Hu, 2008; Worley, 2005; Dillard and Yuthas, 2006; Dillard et al., 2005; Chand et al., 2005; Annamalai and Ramayah, 2011; Dey et al., 2010;; Kapp et al., 2001; Nikookar et al., 2010; Yusuf et al., 2004; Rose and Kraemmergaard, 2006

طراحی مجدد آن دسته از فرایند های کسب و کار که تحت تاثیر سیستم قرار خواهند گرفت

مدیریت تغییر

Madapusi, 2008; Finney, 2011; Somers and Nelson, 2003; Nicolaou, 2004; Liang and Xue, 2004; Zhang et al., 2005; Berchet and Habchi, 2005; Ke and Wei, 2008

اصلاح فرایندهای شناسایی شده به عنوان فرایند زائد یا محدود کننده

Umble et al., 2003; Dezdar and Ainin, 2011; Liang and Xue, 2004; Hallikainen et al., 2009; Lea et al., 2005; Vandaie, 2008; Anderson, 2003; Portougal and Sundaram, 2006; Pham, 2008

ایجاد فرایندهای جدید برای پشتیبانی از اهداف سازمان

Hakim and Hakim, 2010; Momoh et al., 2010; Lea et al., 2005; Sheu et al., 2004; Wagner et al., 2011; Wang et al., 2008; Anderson et al., 2009; Yen and Sheu, 2004; Razmi et al., 2009; Rose and Kraemmergaard, 2006; Kwahk and Lee, 2008; Kwahk and Ahn, 2010; Wu et al., 2008; Tsamenyi et al., 2006; Morton and Hu, 2008; Basoglu et al., 2007; Rajagopal, 2002; Dey et al., 2010; Malhotra and Temponi, 2010; Grabski and Leech, 2007; Dezdar and Ainin, 2011; Finney, 2011; Kumar et al., 2003; Tsai et al., 2011; Yusuf et al., 2004; Yusuf et al., 2006

بررسی فعالیت ضد­میکروبی و ضداکسایشی عصاره متانولی و اسانس نعناع بر روی ۳۰ باکتری مختلف انجام گرفت. اسانس این گیاه فعالیت ضد میکروبی بیشتری را نسبت به عصاره در همه میکروب ها نشان داد در حالی که عصاره متانولی اثر ضد میکروبی چندانی از خود نشان نداد. در مورد خاصیت ضد اکسایشی نتیجه عکس بود به طوری که عصاره فعالیت ضد اکسایشی بیشتری را نسبت به اسانس داشت (۲۸).
هو و همکاران در سال ۲۰۱۲ ترکیبات شیمیایی، فعالیت ضد میکروبی وضد اکسایشی برگ درخت زیتون را مورد بررسی قرار دادند. بیشترین ترکیب اسانس این گیاه لینالول بود. باکتری های گرم مثبت حساسیت بیشتری را نسبت به باکتری های گرم منفی و مخمر نشان دادند. خاصیت ضد اکسایشی اسانس این گیاه نیز قابل توجه است (۳۶).
تپه و همکاران در سال ۲۰۰۵ گزارش کردند اسانس گیاه مریم­گلی فعالیت ضد میکروبی بیشتری را از عصاره های مختلف (آبی، هگزانی، متانولی و آبی متانولی) نشان داد. بیشترین ترکیب اسانس این گیاه -pinen β است. اثر ضد میکروبی اسانس به طور کلی از عصاره ها بیشتر بود و همچنین عصاره های غیر قطبی مانند عصاره متانولی اثر متوسط و عصاره قطبی مانند عصاره آبی اثر ضد میکروبی و ضد اکسایشی ضعیفی داشتند ( ۶۳).
تحقیقی در مورد ۳ گونه مرزه به نام های S.biflora, S.masukensis و S.pseudosimensis انجام گرفت و مشخص شد که در اسانس هر سه گونه ترکیب اسپاتولنول مقادیر قابل توجهی را داراست و ترکیب پیپریتون اکساید بیشترین ترکیب در اسانس گونه اول و سوم است و گونه دوم فاقد این ترکیب است. فعالیت ضد میکروبی اسانس این سه گونه بر باکتری های گرم مثبت بشتر از گرم منفی بود و نتیجه نهایی تحقیق این شد که می­توان از اسانس این گونه ها به عنوان نگهدارنده طبیعی در مواد غذایی استفاده کرد(۶۸).
یولته و همکاران در سال ۲۰۰۲ گزارش کردند که ترکیبات کارواکرول، تیمول و ائوژینول دارای قدرت ضدمیکروبی قوی هستند. اثر ضد میکروبی اسانس ­ها و عصاره­ها مکانیسم­های مختلفی دارد ولی مکانیسم عمده، افزایش سیالیت غشای باکتری­ ها است که به دلیل پیوند ترکیبات اسانس با ترکیبات غشا، مانند پروتئین و فسفولیپید­ها است (۶۷).
Adedoyin و همکاران در سال ۲۰۱۳ خاصیت ضد میکروبی و ضد اکسایشی اسانس علف هرز فرفیون را مورد مطالعه قرار دادند. از توانایی احیای DPPH برای سنجش این خاصیت استفاده شد و BHT^[6] به عنوان استاندارد و کنترل مثبت قرار داده شد. در نهایت اسانس این گیاه اثر ضد میکروبی ضعیف و فعالیت ضد اکسایشی قابل توجه­ای از خود نشان داد (۷).

کوتان و همکاران در سال ۲۰۱۳ تحقیقی در مورد تأثیر اسانس و عصاره­­های مرزه (هگزانی، کلروفرمی، استونی و متانولی) بر روی تعدادی از باکتری­ های بیماری­زای گیاهی انجام گرفت. باکتری­ ها را روی بذر گوجه فرنگی تلقیح شد و آن­ها را در برابر از بخارات اسانس و محلول مایع عصاره­ها قرار دادند. اسانس مرزه نسبت به عصاره­ها فعالیت ضد میکروبی بیشتری را از خود نشان داد ولی به علت کاهش قدرت رویشی بذر عملاً قابلیت استفاده نداشت. نهایتاً مشخص شد که مخلوط عصاره هگزانی و متانولی بهترین اثر ضد میکروبی را بر روی باکتری­ های بیماری زای گیاهی مورد مطالعه داشت (۴۳).
Kilani-jaziri و همکاران در سال ۲۰۱۱ از گیاه اویار سلام عصاره­های آبی، اتیل استاتی و متانولی تهیه کرده و فعالیت ضد میکروبی و ضد اکسایشی آن­ها ارزیابی کردند. برای تعیین خاصیت ضد اکسایشی عصاره­ها از روش NBT/riboflavin استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ­ها نشان داد که میزان فعالیت ضد اکسایشی و ضد میکروبی عصاره متانولی اختلاف معنا داری را با عصاره­های دیگر داشت (۴۰).
Hineburg و همکاران در سال ۲۰۰۶ عصاره آبی چندین گیاه دارویی (ریحان، برگ­بو، جعفری، درخت عرعر، رازیانه، هل و زنجبیل) تهیه کرده و فعالیت ضد اکسایشی آن­ها مورد بررسی قرار دادند. عصاره برگ بو و ریحان اثر بالاتری را نسبت به سایر عصاره­ها داشتند، ولی در مجموع از عصاره همه گیاهان ذکر شده می­توان به عنوان مواد ضد اکسایش طبیعی استفاده کرد (۳۵).
Nain و همکاران در سال ۲۰۰۱ عصاره متانولی از برگ­های گیاه یاس تهیه شد. سپس فعالیت ضد باکتریایی آن به روش ایجاد چاهک در آگار و خاصیت ضد اکسایشی آن با بهره گرفتن از رادیکال آزاد DPPH مورد مطالعه قرار گرفت. خاصیت ضد میکروبی عصاره این گیاه در حد متوسط بود ولی با داشتن ppm 43/70 = IC50 فعالیت ضد اکسایشی بالایی را از خود نشان داد (۵۲).
ناصر حسینی و همکاران در سال ۱۳۹۱ اسانس و اجزاء مختلف (هگزانی، دی­کلرومتانی، اتیل استاتی و آبی) عصاره متانولی چند گیاه دارویی (آویشن شیرازی، مریم گلی، رزماری، خالواش و دارچین) مورد بررسی قرار گرفت. از روش احیای DPPH برای انجام این تحقیق استفاده شد. نتیجه این تحقیق حاکی از این است که خالواش بیشترین فعالیت را نسبت به سایر گیاهان از خود نشان داد. همچنین به طور کلی در تمام گیاهان مورد مطالعه در این تحقیق اسانس کمترین و فراکشن یا جرء اتیل استاتی بیشترین فعالیت ضد اکسایشی را دارا بودند، به طوری که IC50 جزء اتیل استاتی در همه گیاهای به کار رفته از IC50 کنترل مثبت (BHT) کمتر بود(۱).
کامکار و همکاران در سال ۱۳۸۹ عملکرد ضد اکسایشی عصاره­های آبی، متانولی و اتانولی دو گیاه زیره سبز و بلغست را در شرایط ازمایشگاهی مورد مطالعه قرار دادند. در این تحقیق، مشخص شد زیره سبز خاصیت ضد اکسایشی بالاتری را نسبت به بلغست داراست به طوری که عصاره متانولی زیزه سبز بیشترین و عصاره آبی بلغست کمترین IC50 را داشتند، ولی با توجه به IC50 مناسب همه عصاره­های هر دو گیاه، می­توان از آن­ها بع عنوان مواد ضد اکسایش طبیعی در صنعت مواد غذایی استفاده کرد(۲).

استفاده از اسانس و عصاره گیاهان دارویی در نگهداری مواد غذایی

نوری و همکاران در سال ۱۳۸۸ اثر بازدارنده­گی اسانس دارچین و درجه حرارت نگهداری را بر روی میزان رشد باکتری Ecoli O₁₅₇:H₇ در همبرگر مورد مطالعه قرار دادند. در این تحقیق از غلظت­های ۰، ۰۰۵/۰، ۰۱۵/۰ و ۰۳/۰درصد اسانس دارچین استفاده شد و همبرگر به مدت ۲۱ روز در دو دمای ۸ و ۲۵ درجه سانتیگراد نگهداری شد. پس از اتمام آزمایشات و تجزیه تحلیل داده ­ها مشخص شد که در سطح احتمال ۰۱/۰ اختلاف معنی داری بین مقادیر مختلف اسانس و دمای نگهداری با جمعیت باکتری وجود دارد. به طوری که با افزایش غلظت اسانس و کاهش دمای نگهداری تعداد باکتری­ ها کاهش می­یابد. در نتیجه در این تحقیق، دمای ˚C8 و غلظت ۳۰/۰ درصد بهترین شرایط نگهداری همبرگر تعیین شد(۳).

بررسی اثر عصاره در فیلم­های خوراکی

بودینی و همکاران در سال ۲۰۱۳ ویژگی­های فیلم ژلاتین حاوی عصاره اتانولی پروپولیس را بررسی کردند نتایج نشان داد قدرت کشش فیلم با افزایش غلظت عصاره نسبت به نمونه کنترل کاهش یافته است. علت آن می ­تواند تاثیر عصاره اتانولی به عنوان پلاستیسایزر در فیلم باشد که باعث شده است ماتریکس پلیمر تحرک بیشتری از خود نشان دهد در نتیجه مقاومت کشش کاهش و کشیدگی افزایش یافته است. حلالیت آبی فیلم و ثابت رطوبتی آن در مقایسه با نمونه کنترل تغییر معنی­داری نداشته است. عبورپذیری بخار آب با افزایش غلظت عصاره نسبت به نمونه کنترل کاهش یافته است. زیرا عصاره اتانولی باعث تغییر در فعل و انفعال بین آب و پلیمر می­ شود که با افزایش علظت عصاره این تغییر بیشتر می­گردد در غلظت­های gr/100 gr gelatin 0 و ۵ عصاره مورد استفاده در فیلم هیج اثر ضد­میکروبی مشاهده نشد؛ ولی در غلظت­های ۴۰ و ۲۰۰ فیلم حاوی عصاره اتانولی پروپولیس خاصیت ضد­میکروبی مناسبی مشاهده گردید.
کانمانی و ریم در سال ۲۰۱۳ ویژگی­های مکانیکی و ضد­میکروبی فیلم آگار حاوی عصاره دانه گریپ­فروت را بررسی کردند. نتایج نشان داد فیلم آگار هیچ اثری روی باکتری­ های مورد آزمایش نداشته است ولی غلظت­های مختلف عصاره دانه گریپ­فروت دارای اثر ضد میکروبی بودند حتی در غلظت ۶/۰ میکروگرم بر میلی­لیتر دارای اثر ضد­میکروبی روی باکتری­ های گرم مثبت بود. نتایج ویژگی­های مکانیکی فیلم نشان داد ضخامت فیلم با افزایش غلظت عصاره از ۶/۰=۳/۱۳ میکروگرم بر میلی­لیتر از ۷/۳۶ تا ۳/۴۳ میکرومترافزایش یافت که نشان می­دهد ضخامت فیلم با غلظت عصاره رابطه مستقیم دارد. تغییری در مقاومت کشش در فیلم آگار کنترل و حاوی ۶/۰ عصاره مشاهده نگردیید اما با افزایش غلظت عصاره مقاومت کشش کاهش یافت.همچنین مودول یانگ با افزایش غلظت عصاره نسبت به نمونه کنترل کاهش یافت ولی فاکتور ازدیاد طول در نقطه پارگی نتیجه عکس داشت.
سیدیم و ساریکوس در سال ۲۰۰۶ اثرات ضد میکروبی فیلم های پروتئین آب پنیر حاوی عصاره های پونه کوهی، رزماری و اسانس سیر را بر میکروارگانیس مهای استافیلوکوکوس اورئوس اشرشیاکلی، لیستریا مونوسایتوژنز، لاکتوباسیلوس پلانتاروم و سالمونلا اینترتیدیس مطالعه کردند. به طور کلی ادویه ها و اسانس های آنها از نظر ترکیبات فنولی مانند فلاوونوئیدها و اسیدهای فنولیک غنی هستند. ترکیباتی مثل کارواکرول، اوژنول و تیمول و .. با مکانیسم هایی نظیر اختلال در غشاء سیتوپلاسمی و انعقاد محتویات سلولی، دارای خواص ضد میکروبی هستند. نتایج بدست آمده نشان داد که رزماری در ۴غلظت مورد آزمون هیچ اثر ضد میکروبی ندارد و پونۀ کوهی و سیر با افزایش غلظت تا ۴%، مناطق بازداری وسیع تری را بر میکروارگانیسم های شاخص نشان دادند(۸۹)
سیلوریا و همکاران در سال ۲۰۰۶ اثر فیلم های استات سلولزی حاوی ۱-۶% اسید سوربیک در نگهداری خمیر ماکارونی بدون نگهدارنده را مورد مطالعه قرار دادند. خمیر تازه ممکن است طی پروسه تولید یا توسط مواد مورد استفاده در تولید مانند آرد گندم، تخم مرغ، آب و همچنین ابزار و ماشین آلات آلوده شود. آنالیزهای میکروبی بر میکروارگانیسم های مزوفیل هوازی، سایکروتروف ها، استافیلوکوکوس، قارچ ها و مخمر ها و کلی فرم ها انجام شد. بر طبق نتایج این تحقیق فیلم های با ۳% اسید سوربیک، رشد میکروبی خیلی کمتری را نسبت به فیلم های کنترل نشان دادند.
پرانوتو و همکاران در سال ۲۰۰۵ اثر فیلم­های کیتوزانی حاوی عوامل ضدمیکروبی اسانس سیر، سوربات پتاسیم و نایسین برمیکروارگانیسم های شاخص پاتوژنی مورد بررسی قراردادند. عوامل ضد میکروبی بیشتر برمیکروارگانیسم­های گرم مثبت موثر بودندتا گرم منفی­ها. لازم به ذکراست که خودکیتوزان دارای اثرضد میکروبی است. کیتوزان پلیمری کاتیونی است که با بارهای منفی موجود درغشای سلول واکنش می­دهد و موجب چسبیدن سلول ها به هم می­ شود. همچنین باعث تراوش اجزاء داخل سلولی به خارج می شود. افزایش غلظت سوربات پتاسیم و نایسین ، بیش ترازحد اپتیمم، خواص ضد میکروبی را بهبود نبخشیدکه علت آن به ماکزیمم ظرفیت پلیمرکیتوزان برای حمل عامل فعال و واکنش بین گروه ­های کاربردی این عوامل فعال باکیتوزان نسبت داده شده است
تورو و همکاران در سال ۲۰۱۴ اثر سورفاکتانت­ها را روی خواص فیزیکی فیلم تولیدی از نشاسته ذرت بررسی کردند. سوربیتل مونو پالمیتات، مونو استئارات و مونو اولئات سورفاکتانت­های مورد مطالعه بودند. نتایج نشان داد فیلم حاوی سورفاکتانت دارای سفتی، مقاومت و کشش کمتری نسبت به فیلم بدون سورفاکتانت هستند. میزان نفوذپذیری به اکسیژن نیز در فیلم دارای سورفاکتانت افزایش یافته بود. همچنین تاثیر خاصی در ترمی و شفافیت فیلم نگذاشته بود.
ویس و همکاران در سال ۲۰۱۳ ویژگی­های رئولوژی و ساختاری محلول فیلم­های کیتوزان و کیتوزان- نشاسته ذرت حاوی عصاره گیاه مورتا را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد ویسکوزیته هر دو تیمار با اضافه کردن عصاره گیاه مورتا افزایش یافته است همچنین افزودن عصاره باعث کاهش مقاومت به کشش و حد پارگی فیلم می­گردد.
گولاس و همکاران در سال ۲۰۱۲ پتانسیل آنتی­کسیدانی عصاره گیاه مریم نخودی را مورد ارزیابی قرار دادند نتایج آزمایشات نشان داد فنیل پروپنوئید گلیکوسید، ورباسکوزید، پلی اموساید، فلاون آپیژنین از اجرای مهم عصاره مریم گلی می­باشند بطوریکه پلی اموساید بیشترین خاصیت آنتی­اکسیدانی را در آزمون DPPH از خود نشان داد ولی خاصیت آنتی­اکسیدانی عصاره قطبی مریم گلی مرتبط به ترکیب فنیل پروپنوئید گلیکوسید می­باشد. ونیز پیشنهاد می­ کنند که می­توان از عصاره این گیاه به عنوان یک ترکیب آنتی­اکسیدان طبیعی در محصولات غذایی استفاده کرد.
سوزا و همکاران در سال ۲۰۱۳ ویژگی­های مکانیکی و فعالیت ضد­میکروبی فیلم نشاسته کاساوا حاوی اسانس دارچین بررسی کردند. نتایج نشان داد فیلم حاوی اسانس دارای اثر ضد­میکروبی بالایی نسبت به فیلم بدون اسانس می­باشد بطوریکه نمونه کنترل هیچ هاله­ای را در آزمون انتشار دیسک از خود نشان نداد. مقاومت به کشش و ازدیاد طول در نقطه پارگی و همچنین ممانعت­کنندگی از عبور اکسیژن با افزایش از غلظت اسانس دارچین کاهش یافت. در نمونه کنترل میزان مقاومت به کشش و ممانعت­کنندگی از عبور اکسیژن از تمام تیمار­ها بیشتر بود ولی حد پارگی کمترین مقدار بود.
زو و همکاران در سال ۲۰۰۶ اثر ساکارز را روی ویژگی­های مکانیکی فیلم نشاسته سیب­زمینی و ذرت بررسی کردند. آنها گزارش کردند با اضافه کردن ساکارز دمای انتقال شیشه ­ای کاهش می­یابد دلیل این رفتار، خاصیت پلاستیسایزری ساکارز می­باشد که باعث کاهش این ویژگی می­ شود. نتایج در فیلم نشاسته سیب­زمینی نشان داد با افزایش غلظت ساکارز مدول ویسکوز ((G  در دمای ثابت افزایش می­یابد. در غلظت ۰% ساکارز این ویژگی با افزایش دما تغییری نمی­کند. ولی در غلظت ۱۰% و ۱۵% با افزایش دما میزان مدول ویسکوز به ترتیب تا دمای ۷۰ و ۶۰ درجه سانتی ­گراد افزایش و سپس کاهش می­یابد.
کچیچیان در سال ۲۰۱۰ ویژگی­های فیزیکی و خواص میکروبی فیلم نشاسته کاساوا حاوی اسانس دارچین و میخک را مورد بررسی قرار دادند. بر طبق نتایج، مقاومت به کشش و ازدیاد طول در نقطه پارگی در فیلم حاوی اسانس نسبت به فیلم بدون اسانس کاهش یافته بود همچنین میزان عبور رطوبت در فیلم­های حاوی اسانس افزایش یافته بود که علت آن را می­توان به حفرات ایجاد شده به علت افزودن اسانس طبق عکس­های میکروسکوپ الکترونی،مرتبط دانست. نتایچ خواص ضد­میکروبی نشان داد با افزایش غلظت اسانس ­ها در فیلم میزان غلظت میکروارگانیسم کاهش می­یابد(۸۲).
فاما و همکاران در سال۲۰۰۵ خصوصیات مکانیکی فیلم­های خوراکی بر پایه نشاسته حاوی سوربات را بررسی کردند. آنها دریافتند با افزایش مقدار سوربات میزان کشش پذیری فیلم­های نشاسته افزایش و میزان استحکام کششی کاهش می یابد. این محققین علت این امر را خاصیت نرم­کنندگی سوربات ذکر کردند.
برزگر و همکاران در سال ۲۰۱۳ خواص فیزیکی، مکانیکی و ضدمیکروبی فیلم­های فعال نانوکامپوزیتی نشاسته- رس حاوی اسانس دارچین یا سوربات پتاسیم جهت کاربرد در بسته بندی مواد غذایی مورد بررسی قرار دادند. جهت بررسی خاصیت ضد میکروبی فیلم ها، از کپک آسپرژیلوس نایجر به عنوان میکروارگانیسمی که باعث ایجاد فساد در محصولات نانوایی می­ شود استفاده گردید. نتایج نشان داد که مقادیر ۵ درصد از هر دو نوع ماده افزودنی خاصیت ضد میکروبی در فیلم حاصله ایجاد نکردند. اما با افزایش غلظت این مواد در فرمولاسیون فیلم ها، خاصیت ضد­میکروبی نیز افزایش پیدا کرد. در مقادیر یکسان از هر دو ماده افزودنی، فیلم­های حاوی اسانس دارچین دارای اثر ضد میکروبی قویتری بودند. افزودن سوربات پتاسیم به فرمولاسیون فیلم ها نفوذپذیری آن­ها را نسبت به بخار آب افزایش داد. اما افزودن اسانس باعث ایجاد تغییر معنی دار در نفوذپذیری فیلم­ها نشد. نتایج این تحقیق نشان داد که می­توان از فیلم­های فعال تولید شده، جهت بسته­بندی مواد غذایی بخصوص محصولات نانوایی استفاده کرد.
انوشیروانی و همکاران در سال ۲۰۱۲ اثر نانوکریستال سلولز و پلی وینیل الکل روی ویژگیهای فیزیکی فیل مهای بیونانوکامپوزیتی بر پایه نشاسته سیب­زمینی را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد با افزودن نانوکریستال سلولز و پلی­ونیل­الکل به فیلم­های نشاسته سیب­زمینی مقاومت مکانیکی فیلم­ها نسبت به نمونه شاهد افزایش یافته و در نتیجه، منحنی تنش-کرنش به تنش­های بالاتر منتقل گردید. همچنین مقادیر استحکام کششی نهایی و کرنش تا نقطه شکست به طور معنی­داری در سطح ۵% افزایش یافته است.
فاضل و همکاران در سال ۱۳۹۱ تأثیر ثعلب، گلیسرول و روغن بر ویژگی های فیلم خوراکی بر پایه نشاسته سیب­زمینی را بررسی کردند. در این تحقیق، فیلم های خوراکی از مخلوط نشاسته و صمغ ایرانی ثعلب تهیه و خصوصیات آن ها بررسی شد . ابتدا فیلم مخلوط نشاسته سیب زمینی، ثعلب(۵-۱%)، نرم کننده گلیسرول (۴۰-۱۰%) و روغن آفتابگردان (۲۰-۰%) را فرموله و ویژگی های مکانیکی، نوری، حلالیت و نفوذپذیری به بخار آب آن ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد مقادیر مختلف ثعلب، گلیسرول و روغن بر ویژگی های فیزیکی و مکانیکی فیلم های خوراکی بر پایه نشاسته سیب زمینی مؤثر بودند . صمغ ثعلب باعث افزایش مقاومت به کشش، مدول الاستیک و میزان سیری رنگ شد، ولی میزان کشش پذیری و شفافیت فیلم را کاهش داد. در حالی که گلیسرول باعث کاهش مقاومت به کشش، مدول الاستیک و درصد عبور نور فرابنفش و افزایش میزان کشش پذیری، شفافیت، کدورت، حلالیت و نفوذپذیری به بخار آب شد . روغن آفتابگردان میزان کشش پذیری، مقاومت به کشش، مدول الاستیک، درصد عبور نور فرابنفش، حلالیت و نفوذپذیری به بخار آب را کاهش و میزان کدورت را افزایش داد. مقدار ۳% ثعلب، ۳۲% گلیسرول و ۸% روغن آفتابگردان به عنوان نقاط بهینه ویژگی های فیلم خوراکی بر پایه نشاسته سیب زمینی تعیین شد(۵) .
فاضل و همکاران در سال ۲۰۱۰ تاثیر کتیرا، گلیسرول و روغن روی خصوصیات فیلم خوراکی بر پایه نشاسته سیب زمینی بررسی کردند. در این تحقیق بر ای اولین بار نوعی فیلم خوراکی از مخلوط نشاسته و صمغ ایرانی کتیرا تهیه و خصوصیات آن بررسی گردید. بدین منظور ابتدا فیلم مخلوط نشاسته سیب زمینی، کتیرا، نرم­کننده گلیسرل و روغن آفتابگردان حاوی امولسیفایر در غلظت های مختلف فرموله و خصوصیات مکانیکی، نوری، حلالیت و نفوذپذیری به بخار آب آن­ها اندازه گیری شدند. بر اساس نتا یج حاصله، مقادیر مختلف کتیرا، گلیسرول و روغن بر خصوصیات فیزیکی و مکا نیکی فیلم های خوراکی بر پایه نشاسته سیب زمینی موثر بودند . کتیرا مقاومت به کشش را افز ایش و میزان رنگ را کاهش داد، درحالیکه گلیسرول باعث کاهش مقاومت به کشش و افز ایش میزان کشش پذیری گردید. همچنین روغن آفتابگردان حلا لیت و نفوذپذیری به بخار آب را کاهش و میزان کشش پذیری را افز ایش داد(۴).
ثقفی و همکاران در سال۲۰۱۲ میزان ترکیبات آنتی­اکسیدان گیاه مریم نخودی (Teucrium polium) استان­های خراسان رضوی و خراسان شمالی را بررسی کردند. سرشاخه ­های گلدار این گیاه از دو منطقه از استان خراسان­رضوی شامل شهرستان مشهد و منطقه کامه و دو منطقه از استان خراسان­شمالی شامل منطقه گرماب و شهر آشخانه جمع­آوری، خشک و آسیاب گردید. میزان فلاونوئیدکل، کوئرستین، لوتئولین و روتین عصاره­های متانولی نمونه­های گیاهی تعیین گردید. نتایج نشان داد. بیشترین میزان فلاونوئید در نمونه گرماب ( ۷/۱۰ میلیگرم کوئرستین در گرم بافت خشک) مشاهده شد و در نمونه­های مشهد و آشخانه با یکدیگر تفاوت معنی­داری نداشت ولی این مقدار فلاونوئید در نمونه­ کامه نسبت به بقیه کمتر بود. بررسی میزان روتین و لوتئولین نشان داد نمونه آشخانه بیشترین مقدار( به ترتیب ۳۴۳/۳ و ۳۹۹/۲ میلیگرم در گرم بافت خشک) و کامه کمترین مقدار را داشت. اما کوئرستین، در نمونه مشهد بالاترین میزان را به خود اختصاص داد (۱۰۷/۰ میلیگرم در گرم بافت خشک) در حالی که در کامه این میزان به صفر کاهش یافت. نتایج این تحقیق نشان میدهد که نمونه­های خراسان­شمالی از نظر خاصیت آنتی­اکسیدانی غنی­تر از نمونه­های خراسان­رضوی می­باشند.
محمدیان و همکاران در سال ۲۰۱۲ویژگی­های کمی و کیفی اسانس ­های اکوتیپ­های مختلف مریم نخودی (Teucrium polium L.)در رویشگاه­های مختلف استان لرستان را بررسی کردند. نتایج نشان داد ۴ گونه از جنس Teucrium در استان لرستان رویش دارد که شامل Teucrium stocksianum، Teucrium melissoides، Teucrium polium، Teucrium orientale می­باشد. پس از بررسی نتایج بدست آمده مشخص گردید که اکوتیپ­های خرم­آباد از نظر عملکرد اسانس(۶/۰) همچنین تعداد ترکیبات شیمیایی شناسایی شده موجود در اسانس از سایر اکوتیپ برتر می باشد .پس از آنالیز داده های مربوط به ترکیبات شیمیایی شناسایی شده اکوتیپ های مورد بررسی مریم نخودی در استان لرستان مشخص شد چنانچه اولویت تولید ترکیبات شیمیایی نظیر carvacrol,  bicyclogermacren, -pinene,  -caryophyllene, arnesene-cis-b می­باشد(۶).
حسینی و همکاران در سال ۲۰۰۹ خواص ضد میکروبی، فیزیکی و مکانیکیِ فیلم های خوراکی تولید شده از کیتوزان محتوی اسانس ­های آویشن و میخک مورد ارزیابی قرار دادند. در این تحقیق فیلم­های خوراکی از جنس کیتوزان محتوی اسانس ­های آویشن و میخک در سه سطح غلظتی ۵/۰%، ۱% ، ۵/۱% تولید شدند. خواص ضدمیکروبی فیلم­ها روی پنج باکتری گرم مثبت و گرم منفی مورد آزمایش قرار گرفتند. خواص فیزیکی فیلم­ها شامل رطوبت و نفوذپذیری در برابر بخار آب و خواص مکانیکی فیلم­ها شامل مقاومت کششی و درصد افزایش طول در لحظه پاره شدن مورد بررسی قرار گرفتند. خواص ضدمیکروبی فیلم­های حاوی اسانس آویشن، به طور معنی داری p<0.05 بالاتر از فیلم های حاوی اسانس میخک بودند. فیلم­ها روی باکتری­ های گرم مثبت به طور معنی داری مؤثرتر از باکتری­ های گرم منفی بودند. در اثر افزودن اسانس ­ها نفوذپذیری فیلم­ها در برابر بخار آب به طور معنی داری افزایش یافت. مقاومت کششی فیلم­ها با افزایش غلظت اسانس کاهش یافت این کاهش در مورد فیلم­های حاوی اسانس آویشن بیشتر بود(۸۴).
داراب­پور و همکاران در سال ۲۰۱۰ اثر ضد­میکروبی عصاره الکلی مریم نخودی بر علیه پاتوژن­ها ارزیابی گردید. در این تحقیق فعالیت ضد­میکروبی عصاره اتانولی و متانولی گیاه مریم نخودی بوسیله آزمون نفوذ بررسی گردید. نتایج نشان داد باسیلوس آنتراسیس حساس ترین و اشرشیا کلی و پروتئوس میرابیلیس مقاوم ترین باکتری به عصاره اتانولی گیاه مریم نخودی بودند. عصاره متانولی روی بردتلا برونچیسپتا بیشترین اثر و روی پروتئوس میرابیلیس کمترین تاثیر را داشته است.
هو و همکاران در سال ۲۰۰۹ ویژگی و ساختار فیلم­های نشاسته سیب­زمینی اکسید­شده را بررسی کردند. فلیم نشاسته سیب­زمینی اکسید­شده (OPS) با غلظت­های مختلف گلیسرول به عنوان پلاستیسایزر تولید شدند نتایج نشان داد ویژگی­های مکانیکی فیلم با گلیسرول ۴/۱۹% قابل قبول می­باشد. همچنین با آزمون پراش پرتو ایکس مشخص گردید با افزایش گلیسرول منجر به کاهش تبلور در فیلم­های OPS می­گردد. ویژگی جلوگیری از نشت، جلوگیری از ایجاد اتصالات عرضی و ثبات در محلول اسیدی و قلیایی مورد بررسی قرار گرفت نتایج نشان داد فیلم OPS دارای توانایی ضد نشت بالایی برای روغن­های نباتی ، توانایی مناسب در جلوگیری از ایجاد اتصالات عرضی در بخار اشباع فرمالدئید و ثبات بالا در محلول اسیدی داشته است. ولی در محلول قلیایی ثبات ضعیفی از خود نشان داد(۳۶).
فصل سوم
مواد و روش­ها

مواد و روش­ها

مواد

گیاه مریم نخودی، محیط کشت مولر هینتون، ،باکتری اشرشیا کلی، آگار، الکل صنعتی، پنبه، سواپ کتانی، پتری دیش ۱۰ سانتی متری، نمک سدیم کلرید خالص، ، سولفات سدیم، لوله آزماشگاهی، ارلن، شیشه های سرپیچ دار(یونیورسال)، سمپلر، اپندورف، فویل آلومینیومی، سرسمپلر، ، فیلتر ۲۲/۰ مایکرومتر، پلیت کستینگ

دستگاها

هود
آون
ترازوی دقیق
انکوباتور
اسپکتروفوتومتر
یخچال
مایکروویو

<ul><li><strong>مانع پیشرفت تولید در کلاس جهانی</strong>^[۴۱]<strong>:</strong>&nbsp;روش های سنتی ارزیابی به صورت مانعی بر سر تولید در کلاس جهانی بود و می توانست منجر به این شود که مدیران زمان و هزینه بیهوده ای را صرف خوب جلوه دادن اوضاع کنند. همچنین با توجه به نرخ های تولید بالا، حسابداری نیازمند اطلاعات جزئی بود که فراهم آوردن این اطلاعات بسیار هزینه بر بود.</li></ul><p>&nbsp;</p><ul><li><strong>اطاعت از نیازمندی های حسابداری مالی</strong><strong>:</strong>&nbsp;جهت ارزش داشتن سیستم های مدیریت حسابداری، این سیستم ها می بایست بر روی روش ها و فرضیات دیگری جز حساب های مالی بنا می شدند.</li></ul><p>&nbsp;</p><p>به عقیده آمبل^[۴۲]&nbsp;و استیکانت^[۴۳](۱۹۹۰) فرضیاتی که روش های مدیریت حسابداری بر آن استوار بودند، دیگر اعتبار ندارد؛ زیرا این فرضیات حالت محلی دارند. این فرضیات که باعث عدم اعتبار آنها

برای تحقق ماموریت، سازمان چگونه باید یاد بگیرد و بهبود یابد

وجه قابلیت سازها

شکل (۲-۶): مدل ارائه شده در تحقیق)وجه مالی و ماموریت در یک لایه قرار دارند( ( ابویی،۱۳۹۱)

۲-۴-جمع بندی

در ابتدای این فصل، مبانی نظری در خصوص اقتصاد مقاومتی مطرح شد. از دیگر دستاورد های این فصل استخراج مبانی نظری در خصوص برنامه ریزی استراتژیک می باشد. مهمترین مسئله مورد بررسی در برنامه‌ریزی استراتژیک اجرایی نمودن آن در دنیای فعالیت و دستیابی به اهداف است. مسئله جدید اینکه ترسیم نقشه استراتژی به عنوان حلال مشکلات اجرایی برنامه‌ریزی استراتژیک اقدامی ساده نیست. لذا در ادامه به مطالعات کویزد و همکارانش (۲۰۰۹)، شاه حسینی(۱۳۹۰)، مردانی(۱۳۹۰) و ابویی(۱۳۹۱) اشاره شد که با بررسی مشکلات موجود در روش‌های معرفی شده به استخراج بهترین روش جهت ترسیم نقشه استراتژی پرداخته شده است.
در ادامه سعی گردیده است با تدوین مبانی مربوط به روش‌تحقیق، مراحل اجرای طرح کنونی به تصویر کشیده شود.

۲-۵- مدل مفهومی تحقیق

مالی
برای دستیابی به موفقیت مالی چه تلاشهایی باید صورت گیرد
فرایندهای داخلی
سازمان باید بر کدام یک از فرایندهایش تمرکز بیشتری کند تا بتواند نظر مشتریان را تامین کند
مشتریان
جهت دستیابی به چشم انداز چگونه در نظر مشتریان نمایان شویم
چشم انداز و استراتژی
رشد و یادگیری
چطور می توانیم توانایی هایمان را برای تغییر و توسعه حفظ کنیم تا چشم اندازمان محقق شود.
نمودار(۲-۸): مدل مفهومی تحقیق

فصل سوم: روش تحقیق

۳-۱-مقدمه

در روش تحقیق منظور از روش، مجموعه فعالیت‌هایی است که برای رسیدن به هدف خاصی صورت می‌گیرد و پژوهش‌ها در واقع ابزارهایی برای رسیدن به واقعیت به شمار می‌روند. در هر پژوهشی محقق تلاش می‌کند تا مناسب‌ترین روش را انتخاب نماید. استفاده از روش تحقیق و دقت در پیگیری مراحل تحقیق علمی موجبات بهره برداری درست از امکانات و داده ها را فراهم و دستیابی به نتیجه مطلوب را عملی می سازد.
انتخاب روش تحقیق بستگی به هدف‌ها و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد (دلاور، ۱۳۹۱، ۱۹۲: به نقل از میدانچی، ۱۳۹۲). بنابراین هنگامی می‌توان در مورد روش بررسی و انجام یک تحقیق تصمیم گرفت که ماهیت موضوع پژوهش، هدف‌ها و نیز وسعت دامنه آنها مشخص باشد.
در این فصل روش شناسی تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد. بدین منظور ابتدا به شرح دقیق روش تحقیق (متدولوژی تحقیق) و چگونگی تجزیه و تحلیل آن پرداخته می‌شود. سپس جامعه تحقیق تشریح می‌گردد. در پایان ابزار گرد آوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل آن مورد بررسی قرار می‌گیرد.

۳-۲-روش تحقیق

نتایج تحقیق حاضر از نظر قلمرو زمانی طولی- آینده‌نگر (محدود به سال‌های ۱۳۹۳ الی ۱۳۹۷ شمسی)، از نظر نوع نتایج کاربردی و توسعه‌ای، از نظر هدف توصیفی (مطالعه موردی) و از نظر فرایند اجرای تحقیق ترکیبی یا آمیخته است.
تحقیق حاضر در نظر دارد به منظور دستیابی به اطلاعات نظری (مطالعات موجود و شناخت معیارها و مفاهیم مورد کاربرد) از مطالعه به شیوه کتابخانه‌ای و جهت استخراج اطلاعات لازم جهت تجزیه و تحلیل شیوه میدانی (مصاحبه با گروه‌های خبره) را بکار گیرد. از مهمترین ابزار مورد کاربرد در این تحقیق می‌توان به پرسشنامه‌های نیمه‌ساختاریافته مصاحبه با گروه‌های خبره و کانونی، جداول و نمودارها اشاره کرد.
روش میدانی به منظور شناخت جهاد دانشگاهی استان سمنان و نیز شناسایی نقاط ضعف و قوت، فرصت و تهدید سازمان و تشکیل ماتریس SWOT و تدوین استراتژیها و در نهایت ترسیم نقشه استراتژی بکارگرفته شده است. روش کتابخانه ای، بررسی تحقیقات گذشته وحرکت در ادامه مسیر آنها را تضمین میکند. روش میدانی با واقع گرایی بالا، دقت را برای نتایج تحقیق به ارمغان خواهد آورد .
با توجه به ماهیت طرح و نیاز به گردآوری اطلاعات کیفی و کمی جهت تدوین بیانیه ماموریت سازمان، شناسایی عوامل داخلی و خارجی ، نیاز به استفاده از روش های متفاوتی(روش تحقیق ترکیبی( در گردآوری اطلاعات میباشد. در مراحل مختلف طرح روش های متفاوتی به شرح زیر برای گردآوری اطلاعات در مراحل مختلف طرح استفاده خواهد شد.
مراحل مختلف تدوین استراتژی بدین شرح می باشد:
۱: مطالعه و بررسی ماموریت و چشم انداز سازمان های مشابه
۲: تهیه صورت جلسه های نیمه ساختار یافته برای مدیران و مسئولین تصمیم گیر تدوین نقشه استراتژی جهاد دانشگاهی استان سمنان جهت تعیین ماموریت ها و برنامه های تابع شامل استراتژی ها، راهکارها و اهداف و…
۳: مطالعه و بررسی جهاد دانشگاهی و شرایط محیطی بیرونی و درونی و شناسایی و ترسیم ماتریس SWOT جهاد دانشگاهی استان سمنان.
۴: در مرحله آخر ترسیم نقشه استراتژی بر اساس چهار منظر کارت امتیازی متوازن :
نقشه استراتژی در یک صفحه به ما نشان می دهد که چگونه اهداف چهاروجه برای توصیف استراتژی ترکیب می شود .
معرفی گروه خبره
در این تحقیق جهت تکمیل صورت جلسه های نیمه ساختار یافنه، از یک گروه خبره در سازمان کمک گرفته شد که این گروه با توجه به سابقه خدمت، مدرک تحصیلی و پست سازمانی انتخاب ش
ده تا محقق را جهت تدوین پایان نامه یاری نمایند. این گروه عبارتند از معاونان و مدیران ارشد جهاد دانشگاهی استان سمنان و چند تن از اساتید دانشگاه که در زمینه تدوین نقشه استراتژی فعالیت داشته و یا به نوعی با این سازمان همکاری دارند.
ابزارهای جمع آوری اطلاعات
این تحقیق در راستای تدوین نقشه استراتژی در جهاد دانشگاهی استان سمنان می باشد و سعی شده است تا با ارائه چارچوبی در قالب ترسیم نقشه استراتژی، اهداف استراتژیک سازمان را بیان نماید. براین اساس در ابتدا شناسایی و واضح ساختن مأموریت و چشم انداز سازمان انجام میگیرد و پس از آن با بهره گرفتن از مدل تجزیه و تحلیل SWOT نقاط ضعف و قوت مشخص شده و سپس نقشه استراتژی بر اساس اهداف سازمان در هر یک از چهار دیدگاه پیشنهادی کارت امتیازی متوازن (مالی، مشتری، فرآیندهای داخلی و رشدو یادگیری) ترسیم میشود.
جهت استخراج اطلاعات به منظور تجزیه و تحلیل برای پژوهش حاضر، صورت جلسه های نیمه ساختار یافته ای بر اساس هدف تحقیق با رویکرد اقتصاد مقاومتی تهیه و در اختیار گروه خبره سازمانی قرار گرفت. در این راستا در صورتجلسه نیمه ساختار یافته اول، پس از مطالعه چشم انداز و ماموریت اصلی جهاد دانشگاهی و بررسی وضعیت موجود، یک سری نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید، تهیه گردید و در اختیار گروه خبره قرار گرفت و از آنها درخواست گردید تا پس از مطالعه ، موافقت یا مخالفت خود را با موارد تهیه شده اعلام نموده و در صورت مخالف، چنانچه تمایل داشتند دلیل مخالفت خود را اعلام نمایند. در صورت جلسه نیمه ساختار یافته دوم، مواردی که بنا به نظر گروه خبره اضافه، حذف یا اصلاح شده بود مجدد مورد نظر سنجی قرار گرفت نا گروه خبره نظر موافق و مخالف خود را نسبت به تغییرات حاصل شده اعلام نمایند.در مرحله سوم، در خصوص مواردی که تنها یک نظر مخالف داشت، برای فرد مخالف صورت جلسه نیمه ساختار یافته تهیه گردید و در آن ضمن بیان این مطلب، خواسته شد تا نظر نهایی خود را اعلام نمایند. سپس کلیه نقاط قوت، ضعف، فرصت وتهدید که حتی یک نظر مخالف هم داشت، حذف شده و موارد باقی مانده جهت ارائه استراتژی بر اساس جدولswot در اختیار گروه خبره قرار گرفت. در مرحله بعد، کلیه استراتژی های تعیین شده در اختیار گروه خبره قرار گرفت تا نظر موافق و یا مخالف خود را در خصوص آن اعلام نمایند. پس از جمع آوری نظرات گروه خبره، در این مرحله بر عکس مراحل قبل برای تعیین شدت پس از تکمیل جدول طراحی شده برای صورت جلسه نیمه ساختار یافته آخر، گروه خبره به شدت سنجی روابط میان عوامل پرداختند که پس از جمع آوری اطلاعات با استخراج میانگین شدت روابط به محاسبات دیماتل فازی پرداخته شد.
متغیرهای تحقیق، تاثیرگذاری و تاثیرپذیری اجزاء ‌نقشه استراتژی می‌باشد که در قالب دیاگراف‌های علت و معلولی به تصویر کشیده می‌شود. لذا مهمترین متغیرهای تحقیق را می‌توان اجزاء نقشه استراتژی در دو دسته نرخ تاثیرگذاری و نرخ تاثیرپذیری دسته‌بندی کرد.

۳-۳-جامعه تحقیق

در یک تحقیق، جامعه ی آماری به عناصر و افرادی اطلاق میشود که در یک یا چند صفت مشترک اند. این صفت می تواند بین همه ی عناصر جامعه ی آماری مشترک و متمایزکننده ی جامعه از سایر جوامع باشد )آذر و مؤمنی، ۱۳۸۰). با توجه به اهداف این پژوهش، جامعه ی آماری این پژوهش، معاونان و مدیران ارشد جهاد دانشگاهی استان سمنان و چند تن از اساتید دانشگاه که در زمینه تدوین نقشه استراتژی فعالیت داشته و یا به نوعی با این سازمان همکاری دارند، میباشند که مشخصات آنها در جدول(۳-۱) نشان داده شده است.
جدول(۳-۱): مشخصات گروه خبره

شده است عبارتند از:</p><p>&nbsp;</p><ul><li>«هزینه کل سیستم برابر است با جمع هزینه هر عملیات» : این فرضیه به دلیل تخصیص یافتن هزینه های سربار، غیر معتبر است.</li></ul><p>&nbsp;</p><ul><li>«در کل، هزینه هر عملیات متناسب است با هزینه کارگر مستقیم آن عملیات» : برخی عملیات مکانیزه شده اند و اصلاً هزینه کارگر مستقیم در آنها وجود ندارد.</li></ul><p>&nbsp;</p><ul><li>«کل هزینه مستقیم، بدون در نظر گرفتن هزینه مواد، متناسب است با جمع هزینه­ های کارگر مستقیم» : هزینه های کارگر مستقیم تنها بخش کمّی از کل هزینه بسیاری از سیستم ها است.</li></ul><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li>«رویه هزینه استاندارد، که نسبت سربار به کارگر را محاسبه می کند، می تواند برای تخمین اثر هر عمل بر روی کل هزینه سیستم مورد استفاده قرار گیرد» : اگر نسبت سربار به کارگر غیر معتبر باشد، عکس آن نیز معتبر نخواهد بود.</li></ul></li></ul><p><a href="https://nefo.ir/"><img class="alignnone wp-image-60″ src="https://ziso.ir/wp-content/uploads/2021/10/THESIS-PAPER-7.png” alt="پایان نامه - مقاله - پروژه” width="258″ height="65″ /></a></p><p>&nbsp;</p><ul><li>«در عملیات تولیدی، اثر بهینه سازی تصمیمات محلی، با ارزیابی آن توسط اثر آن بر روی هزینه عملیات، بهینه ساز کل سیستم است» : بهینه سازی برخی تصمیمات محلی ممکن است اثر غیر بهینه در دیگر بخش ها داشته باشد.</li></ul><p>&nbsp;</p><ul><li>«کلید دست یابی به بهینگی جهانی، دست یابی به بهینگی محلی است» : برخی بهینه­سازی های محلی می توانند با هم در تضاد باشند.</li></ul><p>&nbsp;</p><ul><li>با توجه به این مشکلات، سیستم های ارزیابی عملکرد سنتی امروزه غیر معتبرند.<ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li><strong>سیستم های اندازه گیری عملکرد نوین</strong></li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p></li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p></li></ul><p>&nbsp;</p><p>علاوه بر مشکلات سیستم های اندازه گیری عملکرد سنتی، دلایل زیادی برای نیاز به سیستم های اندازه گیری عملکرد مدرن در صنایع تولیدی وجود دارد. برخی از این دلایل بدین شرح اند : مشتریان نیاز به کیفیت و استانداردهای بالاتری دارند. عملکرد، انعطاف و روش های مدیریتی در طرح های تولیدی به طور قابل ملاحظه ای تغییر کرده اند. همان طور که سامزان ها روش های تولید در تراز جهانی را مطرح می کنند، به روش های جدیدی برای اندازه گیری و کنترل طرحهای تولیدی خود نیاز دارند. سیستم های اندازه گیری عملکرد سنتی برای اندازه گیری فعالیت ها در کلاس جهانی غیر معتبرند؛ زیرا زمینه رقابت در سازمان را به وجود نمی آورند (بری، آ.جی، کوآد، آ. اف، هریز، ای. پی، اوتلی، دی. تی، استرینگر، سی. ۲۰۰۹)^[۴۴].</p><p>&nbsp;</p><ul><li>&nbsp;</li></ul><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li><ol><li style="list-style-type: none;"><ol><li><strong>مقایسه دیدگاه های سنتی و نوین در ارزیابی عملکرد</strong></li></ol></li></ol><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p></li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p></li></ul><p>&nbsp;</p><p>در دیدگاه سنتی، مهم ترین هدف ارزیابی، قضاوت و ارزیابی عملکرد مورد نظرمی باشد، در حالی که در دیدگاه مدرن، فلسفه ارزیابی بر رشد و توسعه و بهبود ظرفیت ارزیابی شونده متمرکز شده است. سایر تفاوت های این دو دیدگاه را می توان به صورت زیر بیان کرد :</p><p>&nbsp;</p><ul><li>&nbsp;</li></ul><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p><p>&nbsp;</p><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li style="list-style-type: none;"><ul><li><strong>نقش ارزیابی کننده</strong><strong> :</strong>&nbsp;در دیدگاه سنتی ارزیابی، قضاوت و ارزیابی کرده و نقش قاضی را ایفا می کند. اما در دیدگاه نوین، ارزیابی کننده هادی و مشورت دهنده است.</li></ul></li></ul><p>&nbsp;</p><ul><li><strong>دوره ارزیابی</strong><strong> :</strong>&nbsp;در دیدگاه سنتی تمرکز بر عملکرد گذشته قرار گرفته است ولی در دیدگاه مدرن تمرکز بر دیدگاه آینده و بهبود امور می باشد.</li></ul></li></ul>

۳-۲-۱-در حقوق ایران

کیفر‌ سالب آزادی یکی از انواع مجازات‌ها می‌باشد که واژه‌ معادل و پر بسامدتر از آن «حبس» است. حبس‌، اغلب‌ در‌ معانی زیر استعمال شده است:

1. 1. اباحه مجانی منافع برای جهتی یا شخصی‌ معین‌ و یا عنوانی از عناوین (مغنیه:۱۴۰۴، ۸۶).

1. 1. زندانی کردن: در فرهنگ معین بـه معنای زندانی کردن‌ و بازداشتن‌ آمده است(معین: ۱۳۷۵، ۳۹۱).

در معنای اصطلاحی، حبس چنین تعریف شده‌ است‌: «سلب آزادی و اختیار نفس در مدت معین‌ یا‌ نامحدود‌، به طوری که در آن حالت ترخیص‌ وجود‌ نداشته باشد و اگر حالت انتظار وجود داشته باشد، آن را توقیف گویند، نه‌ حبس‌»(جعفری لنگرودی:۱۳۸۵، ۲۰۸).
حبس‌ ابد با رویکرد کیفری در اواخر قرون وسطی و آغاز دوران نوزایش وارد سیاست کیفری‌ مالک اروپایی شد و حقوق کیفری انقلاب‌ فرانسه، به ‌ویژه قانون‌نامه‌های ۱۸۰۸‌ و ۱۸۱۰‌ انگلیس بدان رسمیت داد». این کیفر به قصد سلب آزادی فرد مورد حکم قرار می‌گیرد‌(گودرزی:۱۳۸۲، ۴۳).
عبارت‌ «حبس ابد» نیز همین‌ قصد‌ را‌ متبادر می‌نماید و کاربرد‌ آن‌ به جای حبس، برای‌ قرارگرفتن‌ در مقابل سایر کیفرها، از جمله کـیفر سالب حیات، کیفر محدود کننده آزادی، کیفر‌ مالی‌، کیفر قـطع عضو و… است؛ که هر‌ کدام‌ از این‌ کیفرها‌ دسـته‌ای‌ از داشته‌ها و منافع محکوم‌ را نشانه می‌رود. وانگهی، آزادی، خود مفهومی بسیط، غامض و چند وجهی است که از هر‌ زاویه‌ و با هر دید به آن نگاه‌ شود‌، منظری‌ متفاوت‌ از‌ خود نمایش می‌دهد‌. هرچند‌ واژه‌ «آزادی» بـه کـار رفته در عبارت کیفر سالب آزادی، به معنای آزادی فیزیکی و آزادی در‌ رفت‌ و آمد‌ فرد می‌باشد؛ اما آزادی در مفهوم عام‌ خود‌ همیشه‌ به‌ معنی‌ حرکت‌ و رفت و آمد بدون مانع نیست. آزادی در این معنا مخالف در بند بودن نیست. باری، چنانچه آزادی را به عنوان یکی از عالی‌ترین حقوق افراد جامعه بدانیم، همین عالی بودن این‌ حق‌ باعث شد که حقوق انگلستان آن را یکی از شعارهای خود قرار دهد و در حقوق کیفری انقلابی خود، سلب آن را جزای تعرض به حقوق جامعه بداند. برخی ارائه‌‌ تعریف‌ قانونی از حبس، از سوی قانونگذار را لازم دانسته و پس از بیان اینکه «اصطلاح حبس، بارها در قوانین کیفری به‌کار رفته است و مجازات‌ اکثر‌ جرایم پیش‌بینی‌شده در قانون را‌ تشکیل‌ می‌دهد، لکن قانونگذار تعریفی از آن ارائه نداده است»(موسوی: ۱۳۸۰، ۲).
ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی در بند الف خود به حبس ابد اشاره می کند. این ماده بیان می کند که« محکومیت قطعی کیفری در جرائم عمدی، پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در این ماده محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی محروم می کند:
الف- هفت سال در محکومیت به مجازاتهای سالب حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی».
و نیز ماده ۲۷۸ قانون مذکور بیان می کند« حد سرقت به شرح زیر است:
الف- در مرتبه اول، قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن است، به طوری که انگشت شست و کف دست باقی بماند.
ب- در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی است، به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.
پ- در مرتبه سوم، حبس ابد است.
ت- در مرتبه چهارم، اعدام است هر چند سرقت در زندان باشد.
تبصره ۱- هرگاه سارق، فاقد عضو متعلق قطع باشد، حسب مورد مشمول یکی از سرقتهای تعزیری می شود.
تبصره ۲- درمورد بند(پ) این ماده و سایر حبسهایی که مشمول عنوان تعزیر نیست هرگاه مرتکب حین اجرای مجازات توبه نماید و مقام رهبری آزادی او را مصلحت بداند با عفو ایشان از حبس آزاد می شود. همچنین مقام رهبری می تواند مجازات او را به مجازات تعزیری دیگری تبدیل نماید».
فصل هفتم قانون مجازات اسلامی در مواد ۳۷۵ و ۳۷۶ به مجازات حبس ابد پرداخته است. ماده ۳۷۵ مقرر می دارد« اکراه در قتل مجوز قتل نیست و مرتکب، قصاص می شود و اکراه کننده، به حبس ابد محکوم می گردد:
تبصره ۱. اگر اکراه شونده طفل غیرممیز یا مجنون باشد فقط اکراه کننده محکوم به قصاص است.
تبصره ۲. اگر اکراه شونده طفل ممیز باشد عاقله او دیه مقتول را میپردازد. در این مورد اکراه کننده به حبس ابد محکوم می شود».
طبق ماده ۳۷۶« مجازات حبس ابد برای اکراه کننده مشروط به وجود شرایط عمومی قصاص در اکراه کننده و حق اولیای دم می باشد و قابل گذشت و مصالحه است. اگر اکراه کننده به هر علت به حبس ابد محکوم نشود، به مجازات معاون در قتل محکوم می شود».
با توجه به موارد مطرح شده و مواد مذکور، می توان بیان نمود که حبس ابد در حقوق ایران به مانند حقوق انگلستان از شدیدترین کیفرها به شمار می روند.

۳-۲-۲-در حقوق انگلیس

این مجازات که شدیدترین مجازات در نظام کیفری انگلستان محسوب می شود در خصوص جرایمی مثل قتل عمد، قتل غیر عمد، تجاوز به عنف، ایراد عمدی صدمات شدید جسمی، سرقت مقرون به آزار و اذیت اعمال می شود. این مجازات بر دو گونه است: حبس ابد اجباری و حبس ابد اختیاری. حبس ابد اجباری مواردی را شامل می شود که قانون به طور معین مجازات را حبس ابد قرار داده است؛ مثل قتل عمد. هنگامی که در سال ۱۹۶۵مجازات اعدام برای قتل عمد لغو شد، این مجازات جایگزین آن شد. نکته مهمی که در قانون سال ۲۰۰۳در خصوص مجازات حبس ابد (چه اجباری چه اختیاری) مقرر شده این است که اصولاً مجازات حبس ابد، زندانی کردن بزهکار برای مدتی نامعلوم است؛ چرا که در عمل مدت زمانی تعیین می شود که محکوم به حبس می بایست لزوماً آن را قبل از اینکه پرونده او در هیئت بررسی و اعطای آزادی مشروط (به منظور اعطای آزادی مشروط) مورد رسیدگی قرار گیرد، گذرانده باشد. قانون عدالت کیفری این وظیفه را برعهده قاضی نهاده است(بند ۲ماده ۲۶۹ق.ع.ک.)
در خصوص برخی جرایم که از شدت بالاتری برخوردارند این مدت همان حبس ابد به اندازه تمام عمر خواهد بود؛ برای مثال در موارد قتل عمد دو نفر یا بیشتر که قتل مقرون به رفتارهای سادیسمی یا جنسی بوده باشد و مرتکب بالای ۲۱سال سن داشته باشد؛ بنابر این حبس ابد اجباری به معنای واقعی آن همین موارد است؛ اما در مواردی نیز قانون قاضی را بین اعمال این مجازات و مجازاتهای خفیف تر مخیر کرده است؛ مثل مجازات مجرمان خطرناک که تحت ضوابط خاص بین حبس ابد یا حبس‌های حفاظت اجتماعی، مخیر می‌باشد(همتیار:۱۳۹۰، ۶۴).

۳-۳-کارکردهای کیفر حبس ابد

ﻓﮑﺮ ﺟﺎﻧﺸﯿﻨﯽ ﮐﯿﻔﺮ ﻣﺮگ ﺑﺎ ﻣﺠﺎزات دﯾﮕﺮی ﮐﻪ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺟﺪی ﺑﺎﺷﺪ اول ﺑﺎر در ﺣﻘﻮق ﮐﯿﻔﺮی داﺧﻠﯽ ﻣﺘﻮﻟﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺣﻮزه ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻞ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﮔﺮدﯾﺪ. اﻟﺒﺘﻪ ﻓﮑﺮ ﺟﺎﻧﺸﯿﻨﯽ اﻋﺪام ﺑﺎ ﺣﺒﺲ اﺑﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖﻫﺎی زﯾﺎدی ﺷﺪ. در واﻗﻊ، آوردن ﺻﻔﺖ «اﺑﺪ» ﺑﺮای ﮐﯿﻔﺮ ﺣﺒﺲ ﺑﺮای ﭘﺮ ﮐﺮدن ﺧﻼء ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﻘﺪان ﺷﺪت و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﯾﮏ ﮐﯿﻔﺮ اﯾﺪه آل و ﺑﺎز دارﻧﺪه ﻧﺎﺷﯽ از ﻟﻐﻮ ﮐﯿﻔﺮ اﻋﺪام در ﺣﻮزه ﺣﻘﻮق کیفری ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺎزﺳﺎزﮔﺎری و اﺻﻼح ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ ﺣﺒﺲ اﺑﺪ ﺑﺴﯿﺎر ﻗﻮی و ﻣﺎﻧﺪﻧﯽ اﺳﺖ. ﭘﺬﯾﺮش ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﯿﻔﺮی در ﺻﺤﻦ ﺣﻘﻮق کیفری، ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﻓﮑﺎر ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮی، ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺑﺮﺧﯽ اﻧﺘﻘﺎدﻫﺎ ﺷﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﻫﻤﻪ، ﺷﺪت، اﻫﻤﯿﺖ و ﻓﺮاﮔﯿﺮی ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﮑﺎر ﺟﺮاﯾﻢ ﺑﺮای ﺗﻮﺟﯿﻪ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ ﮐﯿﻔﺮ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪی ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. این تفکر با استدلال های دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﮐﻪ: « ﺣﺒﺲ اﺑﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﮐﯿﻔﺮ ﺣﺪاﮐﺜﺮی ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﯿﺴﺖ زﯾﺮا، ﻫﺪف از ﮐﯿﻔﺮ ﻋﺪاﻟﺖ ﻧﻪ اﻋﻤﺎل ﯾﮏ ﻣﺠﺎزات ﮐﻮرﮐﻮراﻧﻪ اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﮐﯿﻔﺮ ﺣﺒﺲ اﺑﺪ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﺷﺪه ﺑﻪ ﯾﮏ ﻓﺮد ﻣﺴﻦ ﺑﺪون ﻫﯿﭻ ﮔﻮﻧﻪ اﻣﮑﺎن ﻋﻔﻮ و ﺑﺨﺸﺶ ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺘﺨﺎر اﻧﺴﺎﻧﯿﺖ ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﺴﯿﺎری از ﮐﺸﻮرﻫﺎ ﯾﮏ ﻣﮑﺎﻧﯿﺴﻢ ﺑﺨﺸﺶ ﯾﺎ ﻋﻔﻮ را در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﺗﺠﻮﯾﺰ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. ﺑﻪ ﻋﻼوه، ﺑﺴﯿﺎری از ﮐﺸﻮره اﻫﻢ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺻﺪﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺣﺒﺲ اﺑﺪ ﺑﻪ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ وارد ﻣﯽﮐﻨﺪ از آن ﭼﺸﻢ ﭘﻮﺷﯽ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ. ﺑﺮ ﺧﻼف ﻧﻈﺮات ﻓﻮق، دﯾﺪﮔﺎهﻫﺎی دﯾﮕﺮی وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ ﺣﺒﺲ اﺑﺪ را ﯾﮏ ﮐﯿﻔﺮ مرجح ﻣﯽداﻧﻨﺪ. از ﻧﻈﺮ ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻌﺘﻘﺪﯾﻦ ﺑﻪ اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه، اﯾﻦ ﮐﯿﻔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺠﺎزاﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺣﺬف ﮐﯿﻔﺮ اﻋﺪام را ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺟﻠﻮه دﻫﺪ و ﺻﺮف ﻧﻈﺮ از آن، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺻﻮرت ﺧﻄﺎ و اﺷﺘﺒﺎه در ﺻﺪور ﮐﯿﻔﺮ، ﻣﺠﺎزات ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﭘﺬﯾﺮ و ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺒﺮان ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد(رضوی فرد:۱۳۹۱، ۱۸۹).
ﭘﺲ از ﻏﻠﺒﻪ اﻧﺪﯾﺸﻪ اﻟﻐﺎﮔﺮاﯾﺎن در ﺧﺼﻮص ﮐﯿﻔﺮ اﻋﺪام ﺑﺮای ﺟﺮاﯾﻢ سنگین، ﺣﺒﺲ ﺑﻪ ﮐﯿﻔﺮ اول و اﺻﻠﯽ زرادﺧﺎﻧﻪ جامعه ﮐﯿﻔﺮی ﺑﺪل ﮔﺸﺖ و ﺟﺎﻟﺐ اﯾﻦﮐﻪ از ﻣﺠﻤﻮﻋﮥ ﻣﺬاﮐﺮات و ﺗﺒﺎدل ﻧﻈﺮﻫﺎی ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﺑﺮ ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﯿﻔﺮ ﮔﻮﯾﺎ ﺑﻪ ﺟﺪ ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ اﻋﺪام ﺷﺪه و ﻫﻤﺎن اﻧﺘﻈﺎرات ﻫﻢ از ﮐﺎرﮐﺮدش می رود. از اﯾﻨﺮو، ﺑﻨﺎﺑﺮ ﮔﺰارش ﮐﻤﯿﺘﻪ ﺣﻘﻮق داﻧﺎن انگلیسی «وﯾﮋﮔﯽ اﺳﺎﺳا ﺧﺸﻦ و ﻏﯿﺮ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺟﺮاﯾﻢ ﻣﻮرد ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﯽﭘﺬﯾﺮد ﮐﻪ ﻣﺎ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﮐﯿﻔﺮﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻣﺎﻟﯽ و ﺻﺮﻓﺎ ﻧﻤﺎدﯾﻦ ﻣﺤﺪود ﮐﻨﯿﻢ». ﻣﯽداﻧﯿﻢ ﮐﻪ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﻟﻐﺖ ﺷﻨﺎﺳﯽ در ﺣﻘﻮق ﻓﺮاﻧﺴﻪ، ﮐﻠﻤﻪ «ﺣﺒﺲ» در ﻣﻌﻨﺎی ﯾﮏ ﮐﯿﻔﺮ ﺗﺄدﯾﺒﯽ ﻣﺘﻌﯿﻦ ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺮای ﮐﯿﻔﺮﻫﺎی ﺟﻨﺎﯾﯽ ﻣﻮﺟﻮد در ﺣﻘﻮق ﻋﻤﻮﻣﯽ اﺻﻄﻼح « ﺣﺒﺲﺟﻨﺎﯾﯽ» ﺑﻪ ﮐﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ، در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﮐﯿﻔﺮﻫﺎی ﺟﻨﺎﯾﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ از ﻋﺒﺎرت « ﺑﺎزداﺷﺖ ﺟﻨﺎﯾﯽ» ﺑﻬﺮه ﺑﺮده اﻧﺪ. در ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺻﻄﻼح «ﺣﺒﺲ» آﻧﭽﻨﺎن ﮐﻪ در ادﺑﯿﺎت ﻓﺮاﻧﺴﻮی ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﻣﻌﻠﻮم ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺻﻮرت ﺑﺮای ﺗﺒﯿﯿﻦ ﺳﺮزﻧﺶ و ﮐﯿﻔﺮدﻫﯽ ﺷﺪت ﺟﺮاﯾﻢ دﻫﺸﺘﻨﺎک و ﺿﺪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺣﻘﻮق ﮐﯿﻔﺮی ﺑﺸﺮ دوﺳﺘﺎﻧﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ، در زﻣﺎن ﭘﯿﮕﯿﺮی ﮐﺎرﻫﺎی ﮐﻤﯿﺴﯿﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ، اﺷﺎره ﺷﺪه ﺑﻮد ﮐﻪ « ازﻟﺤﺎظ زﺑﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ،ﮐﻠﻤﮥ «ﺣﺒﺲ» ﺑﻪ ﮐﺎرﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺰارشﮔﺮ وﯾﮋه در اوﻟﯿﻦ و دوﻣﯿﻦ ﺑﻨﺪ ﻃﺮح ﻣﻮاد ﻗﺎﻧﻮﻧﯽ ﺑﻪ گونه ای مبهم توصیف شده است». اﯾﻦ ﮐﻪ ﺣﻘﻮق داﺧﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎری از ﮐﺸﻮرها اﻧﻮاع و اﻗﺴﺎم ﺣﺒﺲ را از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﺒﺲ حبس و ﺑﺎزداﺷﺖ را ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ، به ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﺑﺴﯿﺎری از اﻋﻀﺎی ﮐﻤﯿﺴﯿﻮن ﺣﻘﻮق ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻞ اﺻﻄﻼﺣﯽ ﺧﻨﺜﯽﺗﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ « ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از آزادی» را ﺗﺮﺟﯿﺢ ﻣﯽ دادﻧﺪ. از ﻃﺮﻓﯽ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯿ ﺮﺳﺪ، ﻋﺒﺎرت «ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ از آزادی» ﻧﯿﺰ ﭼﻨﺪان راﺿﯽ ﮐﻨﻨﺪه و ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﻓﻨﯽ ﻧﯿﺴﺖ(رضوی فرد:۱۳۹۱، ۱۸۴).

به ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ ﮐﯿﻔﺮ اﻋﺪام وﺟﻮد ﻧﺪارد، ﮐﺎﻣﻼً ﻋﺎدی و ﺿﺮوری اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﯿﻔﺮ ﺣﺒﺲ ﯾﮑﯽ از ﮐﯿﻔﺮﻫﺎی در دﺳﺘﺮس و ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺤﺎﮐﻢ ﮐﯿﻔﺮی کشورهای بیشماری ﺑﺎﺷﺪ. اﻣﺮوزه اﯾﻦ ﮐﯿﻔﺮ، ﺑﺪون ﻫﯿﭻ ﺷﮑﯽ ﯾﮑﯽ از ﮐﯿﻔﺮﻫﺎی ﻣﻬﻢ و ﺟﻬﺎﻧﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮد. اﻣﺎ آﯾﺎ واﻗﻌﺎ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ اﻗﺒﺎل ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ دارا ﺑﻮدن وﯾﮋﮔﯽﻫﺎﯾﯽ ﻣﺜﻞ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔﯽ و اﺻﻼح ﮐﻨﻨﺪﮔﯽ ﻣﺠﺮم اﺳﺖ ﯾﺎ ﻧﻪ، ﺗﻨﻬﺎ ﮐﯿﻔﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد؟ در این قسمت به دو کارکرد مهم حبس ابد می پردازیم:

۳-۳-۱-ﮐﺎرﮐﺮد ﺳﺰا دﻫﻨﺪﮔﯽ ﮐﯿﻔﺮ ﺣﺒﺲ ابد

اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ از ﮐﺎرﮐﺮد ﺳﺰادﻫﻨﺪﮔﯽ اﯾﻦ ﮐﯿﻔﺮ ﺳﻨﺘﯽ ﭘﺮﺳﺶ ﮐﻨﯿﻢ؛ در ﻋﻤﻞ اﯾﻦ ﮐﯿﻔﺮ رﻧﺠﯽ را ﺑﻪ ﺟﺴﻢ و ﺑﺪن ﻣﺠﺮﻣﺎن ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻣﯽﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ ﺑﺎ در ﺗﻨﮕﻨﺎ ﻗﺮار دادن ﺟﺴﻢ ﻣﺠﺮم و اﯾﺠﺎد ﻣﺤﺮوﻣﯿﺖ ﺑﺮای وی ﻧﻮﻋﯽ ﺗﻨﺒﯿﻪ ﺑﺪﻧﯽ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﮔﺮدد. در ﭼﻨﯿﻦ ﺷﺮاﯾﻄﯽ، ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻣﻔﻬﻮم ﮐﺎﻧﺘﯽ ﮐﯿﻔﺮ، ﺣﺒﺲ اﺑﺰاری اﺳﺖ ﮐﻪ « ﮐﺎرﮐﺮدش ﺑﻪ رﻧﺞ و زﺣﻤﺖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﻓﺮد ﻣﺤﮑﻮم ﺑﻪ ﻫﻤﺎن ﻣﯿﺰان و ﺷﺪت ﻓﻌﻞ ارﺗﮑﺎﺑﯽاش ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ»(ابراهیمی:۱۳۸۹، ۵۵).
ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ، ﻣﺸﮑﻞ وﺳﺨﺘﯽ ﻣﺪﺗﻬﺎ ﺑﺮﯾﺪه از ﺧﻠﻖ ﻣﺎﻧﺪن، ﺑﺮای رﻫﺒﺮان ﺳﯿﺎﺳﯽ ﯾﺎ ﻧﻈﺎﻣﯽ ﻣﻮﺟﺐ ﯾﺎد آوری رﻓﺘﺎرﻫﺎی زﺷﺘﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﭘﺮﺳﺶ از ﭘﯿﺸﮕﯿﺮاﻧﻪ ﺑﻮدن ﺣﺒﺲ ابد ﻧﯿﺰ ﭼﻨﺪان ﭘﺮﺳﺶ دﻗﯿﻖ و ﺑﻪ ﺟﺎﯾﯽ ﻧﺒﺎﺷﺪ. در واﻗﻊ ﮐﯿﻔﺮ ﺣﺒﺲ ابد ﺑﺎ وﻇﯿﻔﻪ و ﮐﺎرﮐﺮد ارﻋﺎﺑﯽاش، ﻣﻨﻄﻘﯽ ﻣﺘﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ آﯾﻨﺪه ﻫﻢ دارد. ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺒﺲ ابد ﻣﻮﺟﺐ ﺧﻨﺜﯽ ﮐﺮدن ﺑﺰﻫﮑﺎر ﺷﺪه و ﻣﻮﺟﺐ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ارﺗﮑﺎب ﺟﺮاﯾﻢ ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ وی ﻣﯽﮔﺮدد(ابراهیمی:۱۳۸۹، ۵۶).
به نظر می رسد، ﺧﻨﺜﯽ ﺳﺎزی ﻣﺠﺮم ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﯿﻔﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻋﺪام ﮐﻪ ﺧﻨﺜﯽ ﺳﺎزی اش ﻣﻄﻠﻖ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽﮔﺮدد، اﻣﺮی ﻧﺴﺒﯽ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﮐﺎرﮐﺮد ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺮﺧﯽ ﺗﺪاﺑﯿﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ آزادی ﻣﺸﺮوط، ﻋﻔﻮ و ﻏﯿﺮ ﺑﺎﺷﺪ. در واﻗﻊ، ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ ﺧﻨﺜﯽ ﺳﺎزی ﺑﺮای ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ ﮐﯿﻔﺮی ﻗﻮیﺗﺮ از ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻘﺶﻫﺎ ﯾﺎ ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎﯾﺶ ﺑﺎﺷﺪ. اﻧﺰوای اﯾﻦ دﺳﺘﻪ از ﻣﺠﺮﻣﺎن ﺑﯿﻦ از ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن زﻣﯿﻨﻪﻫﺎی آﺷﺘﯽ ﺷﺪه و ﻓﻀﺎی جامعه یا کشور را آرام ﮐﻨﺪ.

۳-۳-۲-کارکرد اصلاح کنندگی کیفر حبس ابد