چکیده
شرط ضمان امین
به کوشش
مجید خوانسالار
اشخاص به موجب قانون، قرارداد یا حکم دادگاه نسبت به مال دیگری امین تلقی میگردند؛ مانند مستاجر، مستودع، مستعیر و … . یکی از موضوعات قابل بررسی در این زمینه، شرط ضمان امین میباشد؛ زیرا در بسیاری از معاملات امانی، ضمان امین شرط میشود؛ بنابراین ضروری است که وضعیت چنین شرطی از نظر فقهی و حقوقی روشن گردد.

در این زمینه نظریات موجود را میتوان در دو گروه خلاصه کرد. نخست نظریه بطلان شرط بدلیل اینکه شرط خلاف مقتضای ذات عقد است یا شرط ضمان امین مخالف با مشروع و کتاب است.دوم نظریه صحت شرط با استناد به اصل صحت در قراردادها و شروط و شمول عموم ادله لزوم وفا به شرط نسبت به شرط ضمان امین.
در این پایان نامه کوشیده شده است با بررسی نظرات دو گروه و ادله هریک از دو گروه به نظری برگزیده در رابطه با شرط ضمان امین در عقود امانی رسید.
واژگان کلیدی: ضمان امین، عقود امانی، شروط ضمن عقد، شرط نتیجه، شرط خلاف مقتضی.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه ۱
فصل اول :کلیات
کلیات ۸
مبحث اول - تحلیل عناوین موضوع ۱۰
گفتار اول - مفهوم و ماهیت شرط ۱۰
بند اول - تعریف شرط ۱۰
بند دوم - نتایج وابستگی شرط به قرارداد اصلی ۱۳
بند سوم - اقسام شروط ضمن عقد ۱۵
بند چهارم - شرایط صحت شروط ضمن عقد ۱۶
گفتار دوم - مفهوم و مبنای ضمان ۱۷
بند اول - ضمان و اقسام آن ۱۸
بند دوم - مبنای مسئولیت در اسلام ۱۹
بند سوم - اقسام مسئولیت در فقه و قانون مدنی ۲۱
بند چهارم - شرایط ایجاد مسئولیت قراردادی ۲۲
بند پنجم - مسقطات ضمان ۲۴
گفتار سوم - مفهوم و مبنای امانت ۲۸
بنداول - امانت و اقسام آن ۲۸
بند دوم - مبنای امانت در فقه و حقوق ۲۹
مبحث دوم - بیان قاعده مسئولیت متصرف مال غیر ۳۰
گفتار اول - شمول قاعده مسئولیت متصرف مال غیر ۳۰
گفتار دوم - نقش قرارداد در مسئولیت ۳۱
فصل دوم - وضعیت فقهی و حقوقی شرط ضمان امین
مبحث اول - ارائه نظریات در رابطه با شرط ضمان امین ۳۷
گفتار اول - نظریه بطلان شرط ضمان امین ۳۷
بند اول - عدم شمول عموم دلیل شرط و دلیل ضمان نسبت به شرط ضمان امین ۳۷
بند دوم - منافات شرط ضمان امین با مقتضای امانت ۳۸
بند سوم - عدم مشروعیت شرط ضمان امین ۴۶
بند چهارم - غیر معقول بودن شرط ضمان امین ۵۲
الف) عدم امکان اجتماع با وصف امانت ۵۲
ب) حقیقت عقود امانی ۵۲
گفتار دوم - نظریه صحت شرط ضمان امین ۵۳
بند اول – شمول عموم دلیل شرط نسبت به شرط ضمان امین ۵۳
بند دوم – بنا و روش عقلا ۵۳
بند سوم – صحت شرط ضمان امین بر اساس روایات ۵۴
بند چهارم – اصل صحت در قراردادها ۵۴
بند پنجم – اصل آزادی قراردادها ۵۷
مبحث دوم – نقد و بررسی دلایل عدم امکان اشتراط (بطلان شرط ضمان) ۵۹
گفتار اول – عدم شمول عموم دلیل شرط و دلیل ضمان نسبت به شرط ضمان امین ۵۹
گفتار دوم – منافات شرط ضمان با مقتضای امانت ۶۱
گفتار سوم- عدم مشروعیت شرط ضمان امین ۶۲
گفتار چهارم – غیر معقول بودن شرط ضمان امین ۶۳
بند اول - عدم امکان اجتماع ضمان با وصف امانت ۶۳
بند دوم – حقیقت عقود امانی ۶۳
مبحث سوم – بررسی مصادیق شرط ضمان در عقود امانی ۶۴
گفتار اول – شرط ضمان امین در عقد ودیعه ۶۴
گفتار دوم – شرط ضمان مستأجر در عقد اجاره ۶۶
بند اول – ادله مخالفان صحت شرط ضمان مستأجر و پاسخ به آن ۶۶
بند دوم – استدلال موافقین صحت شرط ضمان مستأجر ۶۹