1-5- سوالات تحقیق
5
1-6- فرضیات تحقیق
6
1-7- تعریف و مفاهیم
6
1-7-1- کشاورزی شهری
6
1-7-2- توسعه شهری
6
1-7-3- شهرهای کشاورزی
7
فصل دوم: ادبیات و مستندات
8
چهارچوب نظری تحقیق
9
2-1- سوابق تحقیق
10
2-2- تاریخچه کشاورزی شهری
11
2-3- نظریات و مفاهیم رایج مربوط به کشاورزی شهری و شهرهای کشاورزی
12
2-3-1- نظریه باغ شهر هاروارد
12
2-3-2- بوم شناسی شهری
12
2-3-3- بام سبز و باغ های عمودی
13
2-4- مطالعه نمونه هایی از شهرهای کشاورزی در جهان
14
2-4-1- انگلستان
14
2-4-2- سوئد
15
2-4-3- آلمان
15
2-4-4- آمریکا
15
2-4-5- چین
15
2-4-6- هندوستان
16
2-4-7- هاییتی
16
2-5- مطالعه و ارزیابی تأثیر رشد شهرنشینی بر کشاورزی شهری در ایران
16
2-5-1- طرح های آماده سازی شهری
17
2-5-2- ایجاد شهرهای جدید
17
2-5-3- متراکم سازی
18
2-6- مطالعه نمونه هایی از کشاورزی شهری و شهرهای کشاورزی در تعدادی از شهرهای ایران
20
2-6-1- تهران
20
2-6-2- خراسان
21
2-6-3- شیراز
21
2-7- مقایسه تطبیقی کشاورزی شهری و شهرهای کشاورزی در ایران و جهان
21
2-8- مطالعه مزایا و معایب کشاورزی شهری و شهرهای کشاورزی
22
2-9- مطالعه و ارزیابی ضرورت های شکل گیری کشاورزی پایدار شهری
23
2-10- مطالعه و ارزیابی کشاورزی شهری و تولید پایدار موادغذایی
24
2-11- مطالعه و ارزیابی کشاورزی شهری، شهرسازی و منظر پایدار شهری
26
2-12- مطالعه و بررسی کشاورزی شهری و محیط زیست
28
2-12-1- مدیریت اصلاح شده بارش های طوفانی
30
2-12-2- کاهش اثرات جزیره گرمایی شهری
31
2-12-3- بهبود کیفیت هوا
32
2-12-4- افزایش تنوع زیستی
33
2-12-5- عایق سازی صوتی
34
2-13- مطالعه و ارزیابی کشاورزی شهری،اقتصاد و اشتغال
36
2-14- مطالعه و ارزیابی کشاورزی شهری و اثرات اجتماعی آن
42
2-14-1- افزایش فعالیت فیزیکی
42
2-14-2- بهداشت و سلامت (باغ درمانی)
42
2-14-3- ایمنی
43
2-14-4- فضای سبز جامعه و ارزش های زیباشناختی
44
2-15- مطالعه و ارزیابی کشاورزی شهری و فضای کار
47
2-16- مطالعه و ارزیابی بام سبز و باغ های عمودی
48
2-17- مطالعه و بررسی چالش ها و تردیدهای موجود در کشاورزی شهری
50
2-18- مطالعه و ارزیابی راهبردهای حفاظت از باغ ها و فضاهای سبز در توسعه شهری
52
2-19- مطالعه و ارزیابی روش های حفاظت از باغ ها و اراضی کشاورزی
54
فصل سوم: تجزیه و تحلیل یافته ها
56
3-1- مقدمه
57
3-2- فضاهای سبز شهری
57
3-3- ضرورت فضای سبز
58
3-4- مدیریت فضای سبز شهری
58
3-4-1- ارزیابی
58
3-4-2- طراحی و کاشت
59
3-4-3- نظارت بر حفظ و نگهداری با مشارکت مردم
59
3-5- نگهداری فضای سبز
59
3-5-1- آبیاری
59
3-5-2- کوددهی
60
3-5-3- اصول هرس و تربیت
60
3-6- تقسیم بندی فضای سبز شهری
61
3-7- پارکهای شهری
61
3-8- تعاریف فضای سبز شهری
61
3-9- تعاریف پارک
62
3-10- پارک عمومی
62
3-11- کمربند سبز شهری
65
3-12- کمربندهای سبز محاط کننده
65
3-13- کمان های سبز
65
3-14- محورهای سبز
66
3-15- جنگل شهری
66
3-16- پارک جنگلی
66
3-17- توزیع جغرافیایی جنگل های ایران
66
3-18- ارزش اقتصادی و اجتماعی جنگل
67
3-19- چشم انداز جنگلداری در غرب آسیا و آسیای میانه
68
3-20- علل مطالعه چشم انداز جنگلداری
69
3-21- روش آینده نگری مورد استفاده
69
3-22- معیارها و شاخص های جنگل داری پایدار
70
3-23- معیارهای جنگلداری پایدار در سطح ملی
71
3-23-1- وسعت منابع جنگلی
71
3-23-2- تنوع زیستی
71
3-23-3- سلامتی و زنده مانی جنگل
72
3-23-4- عملکرد تولیدی منابع جنگلی
72
3-23-5- عملکردهای حفاظتی منابع جنگلی
72
3-23-6- عملکردهای اقتصادی- اجتماعی
72
3-23-7- چارچوب قانونی، سیاسی و تشکیلاتی
73
3-23-8- شاخص ها
73
3-23-9- پیاده کردن معیارها و شاخص های جنگلداری پایدار
74
3-24- مشاغل مربوط به جنگل شهری
74
3-25- پارک طبیعت
74
3-26- پارک جنگلی
75
3-27- تاریخچه فضای سبز در جهان
76
3-28- تاریخچه فضای سبز در ایران
77
3-29- عملکردهای فضای سبز
77
3-30- کارکرد زیست محیطی فضای سبز
/>78
3-31- استانداردهای فضای سبز
78
فصل چهارم: نتیجه گیری و پیشنهادات
80
4-1- نتیجه گیری
81
4-2- پیشنهادها
89

چکیده:

کشاورزی شهری را به طور خلاصه می توان پرورش گیاهان و جانوران در داخل و اطراف شهرها تعریف کرد. قابل توجه ترین ویژگی کشاورزی  شهری که آن را از کشاورزی روستایی متمایز می کند، این است که با اقتصاد و محیط زیست شهری یکپارچه شده و در تعامل با اکوسیستم شهری است. با توجه به رشد سریع جمعیت شهری و نیاز روز افزون آنها به مواد غذایی و پایدار نبودن شرایط جوی و آب وهوایی، می توان به کشاورزی شهری بصورت یک روش کارآمدتر و مقرون به صرفه تر برای افزایش  تولید محصولات کشاورزی نگاه کرد. با توجه به هدف كلی كشاورزی شهری، که احترام به پتانسیل زندگی سالم، و طبیعت در شهر،  بهبود و حفاظت ساختار اكولوژیك سرزمین، استحكام روح و مكان فرهنگی و تاریخی با بازآفرینی اجتماع و مشاركت اجتماعی، اقتصاد شهری می باشد بنابر این پایان نامه با روش تحلیلی و توصیفی و با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای به بررسی  ارزیابی جایگاه کشاورزی شهری و شهرهای کشاورزی در توسعه شهری  پرداخته است  تا بتوان با ارائه راهکارهایی زمینه بهره گیری از کشاورزی شهری را بیشتر کرده و با تقویت  مفهوم کشاورزی شهری  باعث ترغیب این راهکار در شهرها شود و موجبات کاهش واردات مواد غذایی به کشورها کاهش یافته و باعث تغییر در ساختار اقتصادی کشورها  و ایجاد اشتغال در آنها گردد.

واژگان کلیدی: کشاورزی شهری- شهرهای کشاورزی- توسعه شهری-اقتصاد شهری

1-1-مقدمه:

بحران کمبود تولیدات کشاورزی وگران شدن روز افزون مواد غذایی یکی از مهمترین معضلاتی است که جامعه بشری در قرن بیست و یکم با آن روبرو است. تامین کنندگان مواد غذایی و دریافت کنندگان این محصولات با وضعیتی بحرانی روبرو هستند که این موجب تغییر روند تولیدات کشاورزی شده است توأم شدن هزینه های گزاف غذا و انرژی، تغییرات جوی و تاثیر آن بر تولیدات، و کمبود زمین حاصلخیز کشاورزی، بحرانی را موجب شده که در صورت عدم مهار آن ممکن است اکوسیستم انسانی را به مخاطره اندازد.کشاورزی شهری  مناسب ترین شیوه برای کاهش آسیب پذیری جمعیت های شهری در برابر تغییرات اکولوژی جهان است. مقوله کشاورزی شهری، به روند تولید هرگونه محصول کشاورزی در محدوده شهرها یا حومه آنها اطلاق می گردد و می توانند شامل پرورش مواد غذایی (سبزیجات، حبوبات، قارچ و حتی گوشت و لبنیات)گیاهان دارویی، درختچه ها  و گیاهان تزیینی باشد. شهرها ی کشاورزی  شهرهایی هستند که ساکنانش در کنار مشاغل دیگر به کشاورزی در شهرها پرداخته و بخشی از نیاز به مواد غذایی در شهر ها را  جبران می کنند. کشاورزی شهری یکی از منابع تامین کننده سیستم شهری است و یکی از گزینه های امنیت غذایی برای خانوار محسوب می شود. و در بستر شرایط بومی و الزامات خاص هر منطقه شهری تعریف و توجیه می شود. (دانشپور، 1387،26-27) بنابر گزارش سازمان ملل متحد، حدود 15 درصد محصولات غذایی جهان، در مناطق شهری تولید می شود و این مقدار، روبه رشد است. رشد بیش از حد، و سریع شهرها باعث شده که کشاورزان شهری، موفق تر از کشاورزان روستایی شوند. از طرفی کشاورزان شهری در سیستم های نوین سرمایه گذاری می کنند تا با طرح های کوچک خود سودهای فراوان داشته باشند. بنابراین زراعت در شهرها باید یکی از عناصر کاربری زمین شهری و برنامه ریزی اجتماعی برای توسعه پایدار در همه کشورهای جهان شود. همانطور که می دانیم تکنولوژی، راحتی و آسایش را با زندگی ماشینی به همراه آورده است. کشاورزی شهری راهی است که تکنولوژی به ما پیشنهاد می دهد و بر آن اصرار می ورزد.

1-2-بیان مساله:

آب و هوا در عین اینکه می تواند با کشاورزان مهربان باشد، قادر است به محصولاتشان هم صدمه بزند. رشد سریع جمعیت شهرها و نیاز این جمعیت به موادغذایی، کمبود زمین های حاصلخیز کشاورزی باعث ایجاد بحرانهای در کشورها شده است. بنابراین و در این شرایط به گفته دانشمندان می توان به کشاورزی گلخانه ای و کشاورزی شهری بصورت یک روش کارآمدتر و مقرون به صرفه تر برای افزایش تولید محصولات کشاورزی نگاه کرد. با این حال این روش و راهکار هم با مشکلاتی روبرو می باشد که ازاین موانع می توان، محدودیتهای فنی، محرکهای اقتصادی کم، الزامات قانونی، میزان قرارگیری در معرض نور خورشید، کمبود فضای مناسب برای پرورش موادغذایی، ارزش بالای زمین برای دیگر کاربری ها، پایین بودن بازگشت اقتصادی کشاورزی، تضادهای کاربری زمین (صوتی، گرد و خاک، بو، بی نظمی)، امنیت، کمبود علاقه برای کارکردن بر روی زمین، خاک آلوده شده و آلودگی شدید هوا(دهقان،1381 ص131)نام برد. با توجه به موضوعات مطرح شده مساله این است که ما هنوز با تعاریف و اهداف کشاورزی شهری آشنا نیستیم. در این تحقیق مساله این است که کشاورزی شهری چه تفاوتی با شهرهای کشاورزی دارد؟ آیا کشاورزی شهری خوب است یا بد است؟ آیا مخصوص کشور و فضاهای شهری توسعه یافته است یا مخصوص کشورها و فضاهای شهری عقب مانده؟! آیا ما باید سعی کنیم کشاورزی شهری را گسترش دهیم؟ و شهرهای کشاورزی بیشتری ایجاد کنیم یا خیر باید برعکس، آنها را محدود کنیم؟ این ها مسأله هستند، که آیا شهرهای کشاورزی و کشاورزی شهری اهدافی تولیدی دارند یا زیست محیطی؟! این سوال مطرح می شود که آیا بین کشاورزی شهری و شهرهای کشاورزی با توسعه شهری ارتباطی وجود دارد؟ و آیا می توان موانع و مشکلات آن را برطرف نمود؟ بنابراین این پژوهش با انجام مطالعات و استفاده از تجارب کشورهای مختلف در این زمینه  به دنبال این است که بتواند با ارائه راهکارهایی باعث گسترش کشاورزی شهری در شهرها گردد و نیاز شهرها از واردات مواد غذایی کاهش دهد و باعث بهبود ساختار اقتصادی شهرها بویژه از لحاظ اشتغال شود. امید است این پایان نامه بتواند به عنوان راهکاری برای دانشجویان علاقمند به این زمینه وسازمان های مربوطه قرارگیرد.