- اجرای سیاست تمرکززدایی مداوم و الزام به رعایت برنامه ها و طرحهای تهیه شده از جمله آمایش در تصمیمگیریها و اقدامهای صورت گرفته در تمامی شهرهای استان.
- همانطور که قبلاً اشاره شد، اکثریت شهرهای استان (روستاهای تبدیل شده به شهر) از حداقل معیار شهر شدن (حداقل جمعیت ده هزار نفری) برخوردار نیستند. پیشنهاد می شود برای اینکه شهرهای متوسط و کوچک بتوانند نقش موثر و مثبتی برای توسعه منطقهای داشته باشند لازم است در تعریف شهر و ملاکهای شهر شدن تجدیدنظر شود و در جهت توسعه زیرساختها و امکانات، تقویت پایه اقتصادی شهر و ساختار اشتغال در این شهرها عمل شود.
- همانطور که مشخص است جمعیت بالای شهر مشهد در شبکه شهری استان خراسانرضوی در الگوی نخست شهری نقش به سزایی داشته است که با اجرای سیاستهای مختلف مانند ایجاد شهرهای جدید در اطراف شهر مشهد و یا تقویت امکانات و زیرساختهای دو شهر جدید گلبهار و بینالود سرریز جمعیت شهر مشهد را به سمت این شهرها سوق داد.
- روش دیگر کاهش جمعیت، تقویت شهرهای متوسط و کوچک نظام شهری استان است تا از مهاجرتهای بیرویه به شهر مشهد جلوگیری شود البته این سیاستها باید در مقیاس کشوری هم صورت گیرد زیرا بخشی از مهاجرین مربوط به سطح کشور است و برای ایجاد تعادل و توازن در الگوی استقرار جمعیت نیز نیازمند سیاستها و استراتژی های مناسب مهاجرتی میباشد. آنچه مسلم است ادامه روند مهاجرتها و فاصله شهر مشهد با شهرهای دیگر، عدم تعادل در شبکهشهری را تشدید خواهد کرد.
- سیاستها نشان داده است که سوق سرمایهها به سمت شهرهای کوچک و متوسط، باعث ثبات منطقهای گردیده و از رشد شهرهای بزرگ جلوگیری می کند. بنابراین پراکنش صنایع به سمت شهرهای متوسط و کوچک، تقویت سرمایه گذاری در شهرهای متوسط و فراهم نمودن امکانات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در این شهرها باعث تقویت رابطه آنها با شهرهای بزرگ و کوچک و تعادل سیستم سکونتگاهی می شود و تا زمانی که فعالیت منتهی به اشتغال در شهرهای متوسط و کوچک مستقر نشود، جمعیت تثبیت نمی شود. جمعیت تنها با امکانات در شهرها ساکن نمیشوند بلکه با فعالیت، اشتغال و درآمدزایی سکونت پایدار می شود.
فهرست منابع
[۱] ابراهیمزاده، عیسی؛ اسکندریثانی، محمد؛ اسماعیلنژاد، مرتضی. ۱۳۸۹ «کاربرد تحلیل عاملی در تبیین الگوی فضایی توسعه و توسعهنیافتگی شهری- منطقهای در ایران»، جغرافیا و توسعه. شماره ۱۷، صص ۲۸-۷٫
[۲] ابراهیمزاده، عیسی؛ نگهبان مروی، محمد.۱۳۸۳ «تحلیلی بر شهرنشینی و جایگاه شهرهای جدید در ایران». تحقیقات جغرافیایی. شماره ۷۵، ۱۷۲- ۱۵۲٫
[۳] احمدی پور، زهرا (۱۳۸۰). تقسیمات کشوری و امنیت داخلی جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه مطالعات استراتژیک، دوره ۳، شماره ۷ و ۸، صص ۲۸۲- ۲۷۹٫
[۴] احمدیپور، زهرا. ۱۳۷۸ «مروری بر تاریخچه و سیر تحولات تقسیمات کشوری در ایران»، مجله رشد جغرافیا، شماره ۵۰، صص ۳۵- ۲۷٫
[۵] احمدیپور، زهرا. ۱۳۹۳، جزوه کلاسی ابعاد سیاسی و امنیتی آمایش سرزمین.
[۶] اخباری، محمد؛ یداللهی، محسن. ۱۳۸۴ « فرایند تصمیم گیری تقسیم استان خراسان و اثرات سیاسی-اجتماعی آن». فصلنامه جغرافیا ژئوپلیتیک. شماره ۲، صص ۴۲- ۲۳٫
[۷] اعتماد، گیتی؛ حسامیان، فرخ؛ حائری، محمدرضا. ۱۳۸۸، شهرنشینی در ایران. چ هفتم، تهران: آگاه.
[۸] اعظمی، هادی؛ دبیری، علی اکبر.۱۳۹۰ «تحلیل عناصر تهدید سیاسی – امنیتی در نظام تقسیمات کشوری ایران ». مدرس علوم انسانی- برنامه ریزی و آمایش فضا. دوره پانزدهم، شماره ۴ (پیاپی ۷۴)، صص ۶۳- ۸۳٫
[۹] اعظمی، هادی؛ دبیری، علیاکبر. ۱۳۹۰ «تحلیل نظام تقسیم سیاسی فضا در ایران». فصلنامه ژئوپلیتیک. سال هفتم، شماره دوم، صص ۱۸۱- ۱۴۷٫
[۱۰] امکچی، حمیده. ۱۳۸۴، شهرهای میانی و نقش آنها در چهارچوب توسعه ملی. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.
[۱۱] امیدوار، کمال؛ بیرانوندزاده، مریم؛ رستم گورانی، ابراهیم. ۱۳۸۸ «تحلیل شبکهشهری و توزیع فضایی جمعیت در کانونهای شهری استان هرمزگان». فصلنامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس. سال اول، شماره ۲، صص ۱۳۲- ۱۰۹٫
[۱۲] آلوین، ی. سو. ۱۳۸۰، تغییر اجتماعی و توسعه. ترجمه: محمود حبیبی مظاهری [تهران]: پژوهشکده مطالعات راهبردی، چاپ دوم.
[۱۳] بحرینی، سید حسین. ۱۳۷۶ «شهرسازی و توسعه پایدار». رهیافت. شماره هفدهم.
[۱۴] پاپلییزدی، محمدحسین.۱۳۸۳، نظریه های شهر و پیرامون. تهران: انتشارات سمت.
[۱۵] پاپلییزدی، محمدحسین؛ ابراهیمی، محمد امیر.۱۳۹۰، نظریه های توسعه روستایی. تهران: انتشارات سمت.
[۱۶] پاپلییزدی، محمد حسن؛ رجبی سناجردی، حسین. ۱۳۸۲، نظریه های شهر و پیرامون. تهران: سمت.
[۱۷] پارسیپور، حسن؛ رضویان، محمدتقی. ۱۳۹۱ «تحلیلی بر نظام شبکهبندی در زیرمنطقههای جدید حاصل از تقسیم استان خراسان». فصلنامه برنامه ریزی منطقهای. سال دوم، شماره ۶، صص ۵۵- ۴۳٫
[۱۸] پورطاهری، مهدی. ۱۳۹۲، کاربرد روشهای تصمیم گیری چند شاخصه در جغرافیا. چ سوم، تهران: سمت.
[۱۹] پیلهور، اصغر؛ عطایی، سینا؛ زارعی، عبدالله. ۱۳۹۱ «بررسی تأثیر میان کنش فضایی بر تعادلفضایی در ساختار شهری با بهره گرفتن از فن چیدمان». پژوهشهای جغرافیای انسانی. شماره ۷۹، صص ۱۰۲- ۸۷٫
[۲۰] تایلور، نایجل.۱۳۹۳، نظریه های برنامه ریزی شهری (از آغاز تاکنون). ترجمه: محمود شورچه [تهران]: مدیران امروز، چاپ اول.
[۲۱] تبریزی، جلال؛ قاسمی، اکرم؛ موذن، سهراب. ۱۳۹۲ «عدم تعادل فضایی خدمات اقتصادی، اجتماعی شهرستانهای استان زنجان ». پژوهش و برنامه ریزیشهری. سال چهارم، شماره سیزدهم، صص ۳۴- ۱۹٫
[۲۲] تقوایی، مسعود؛ رضایی، مریم. ۱۳۸۹ «تحلیلی جغرافیایی بر شبکهشهری استان ایلام با تأکید بر نقش شهرهای کوچک». جغرافیا و برنامه ریزی (دانشگاه تبریز). سال ۱۵، شماره ۳۲، صص ۹۳- ۶۵٫
[۲۳] تقوایی، مسعود؛ کنعانی، محمدرضا. ۱۳۹۳ «بررسی وضعیت تعادل فضایی نظام شهری ایران در سطح ملی- منطقهای طی سال ۶۰ سال اخیر». برنامه ریزی فضایی (جغرافیا). سال چهارم، شماره اول، صص ۲۰۰- ۱۶۹٫
تبیین نقش شبکه شهری در تعادل فضایی استان خراسان رضوی- قسمت ۱۱۳