* فصل پنجم
در این فصل ضمن بیان خلاصه‌ای از موضوع تحقیق و روش تحقیق، نتایج آزمون فرضیات تحلیل خواهد شد. همچنین پیشنهاداتی که می‌تواند در تحقیقات آتی مورد استفاده قرار گیرد، ارائه می شود.
فصل دوم :
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
-
-
-
- مقدمه
-
-
هدف از ارائه این فصل بررسی مبانی نظری و پیشینه تحقیقات مرتبط با هیئت مدیره ، افشاهای اختیاری و کیفیت سود می باشد. بدین منظور در بخش اول ابتدا به هیئت مدیره و تعاریف مرتبط با آن تشریح گردیده . در بخش دوم نیز افشا و در بخش سوم کیفیت سود ، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد. در انتها نیز ضمن بررسی خلاصه ای از تحقیقات صورت گرفته در ایران و دیگر کشورها که بطور مستقیم و یا غیرمستقیم با موضوع تحقیق مرتبط هستند و نتایج بدست آمده از آن ارائه می شود.
-
-
-
- هیئت مدیره
-
-
۲-۲-۱- تعریف هیئت مدیره
در تعریف هیئت مدیره می توان گفت که مجموعه ای از افراد هستند که به منظور شکل بخشیدن به فعالیتهای مختلف به منظور انجام صحیح امور هر سازمان برای رسیدن به اهداف نهایی و اتخاذ تصمیمهای پی در پی و صحیح درباره مسائل متفاوت به منظور فائق آمدن بر مشکلات ضمن مشارکت با هم برای رسیدن به هدفهای پیش بینی شده همکاری می کنند .
۲-۲-۲- وظایف هیئت مدیره
هیئت مدیره جز در مواردی که اتخاذ تصمیم در باره آنها در صلاحیت مجامع عمومی قرار دارد با رعایت قوانین و مقررات جاری و اساسنامه ، صلاحیت اداره امور تعاونی را داراست و در همین زمینه قانون وظایف و اختیارات هیئت مدیره را به شرح ذیل تعیین می کند .
-
- دعوت از مجمع عمومی عادی و فوق العاده
-
- اجرای اساسنامه و تصمیمات مجامع عمومی و سایر مقررات مربوطه
-
- تعیین و نصب ، عزل و قبول استعفای مدیر عامل و نظارت بر کارهای وی وپیشنهاد میزان حقوق و مزایای مدیر عامل و آیین نامه مربوط به وظایف و اختیارات وی به مجمع عمومی عادی برای تصویب.
-
- قبول درخواست عضویت داوطلبان
-
- اخذ تصمیم درباره انتقال سهم اعضاء به یکدیگر
-
- دریافت استعفای هر یک از اعضای هیئت مدیره ( قبول استعفای جمعی اعضاء هیئت مدیره در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده است )
-
- نظارت بر هزینه های جاری شرکت و رسیدگی به حسابها و ارائه نتایج آن به بازرس یا بازرسان و تسلیم به موقع گزارشهای مالی و ترازنامه و حساب سود وزیان به مجمع عمومی عادی .
۲-۲-۳- تفکیک وظایف اعضای هیات مدیره :
یکی از محورهای تحولا‌ت اخیر در مباحث نظام راهبری شرکت، تاثیر قانون سربینز اکسلی (به عنوان مکانیزم برون‌سازمانی) در برجسته شدن نقش نظارتی مکانیزم های داخلی آن است. تفکیک دقیق وظایف مدیریت اجرایی از مدیریت غیراجرایی، برجسته‌تر شدن نقش نظارتی مدیریت غیراجرایی و تعیین حوزه‌های مسئولیت آنها و ضرورت داشتن دانش حسابداری و مالی به عنوان یکی از شرایط احراز پست در مورد حداقل یک نفر از مدیران غیراجرایی و آگاهی بقیه اعضا از مسائل حسابداری و مالی، برخی از تحولا‌ت اخیر است. افزون بر این، نقش کمیته‌های هیئت مدیره (شامل مدیران غیراجرایی) در مورد کنترلهای داخلی، ارتباط با حسابرسان داخلی و مستقل و… بسیار برجسته شده و از وظایف مدیران اجرایی کاملا‌ً تفکیک گشته است.
در ایران، قانون تجارت مصوب ۱۳ اردیبهشت ماه ۱۳۱۱، اساس و چارچوب قانون تجارت موجود را تشکیل می‌دهد. نظر به قدمت منابع آن، که دارای نواقص فراوانی بود، قانون اصلا‌ح قسمتی از قانون تجارت مشتمل بر ۳۰۰ ماده پس از تصویب در تاریخ ۲۴ اسفندماه ۱۳۴۷ جانشین مواد ۲۱ تا ۹۴ قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ شد. به نظر می‌رسد که اصلا‌حیه مذکور نیز تغییر بااهمیتی در چارچوب اولیه قانون تجارت ایجاد نکرده است. همچنین در قانون پیشین و اصلا‌حیه انجام شده به مقوله وظایف هیئت مدیره و تفکیک وظایف توجه چندانی نشده است. امید است در اصلا‌حیه قانون تجارت به این مهم توجه شده و مورد عنایت قرار گیرد و افزون برآن آیین‌نامه حاکمیت شرکتی مورد نظر بورس اوراق بهادار پس از اصلا‌حات لا‌زم، مورد استفاده شرکتهای پذیرفته شده در بورس قرار گرفته و پس از ارزیابی مجدد اجرای آن برای تمام شرکتهای سهامی الزامی شود.
۲-۳- افشا
متداولترین نظریه در مورد افشا، افشای کافی است که گویای حداقل افشای مورد نیاز است و یا به عبارتی دیگر مفهوم افشای کافی بیان کننده این موضوع است که صورت های مالی نباید گمراه کننده باشد.
واژه افشای اطلاعات در گستره ترین مفهوم خود به معنی چیزی جز ارائه اطلاعات نمی باشد. حسابداران می کوشند این عبارات را مفهومی دقیق تر به کار ببرند وهدف آنها ارائه اطلاعات مالی درباره شرکت است که از طریق گزارشات مالی ( معمولاٌ دو قالب گزارشات سالانه ) ارائه می شود. گاهی مفهوم این عبارت بازهم محدوتر می شود و مقصود اطلاعاتی است که در محتوای صورتهای مالی گنجانده نشده است. موضوع افشای اطلاعات در ترازنامه ، صورت سود وزیان و صورت جریان های نقدی زیر عنوان شناخت و اندازه گیری با تعیین ارزش اقلام قرار می گیرد. از دقیق ترین دیدگاه افشای اطلاعات شامل بحث های مدیریت ، تجزیه وتححلیل ، یادداشت های پیوست صورتهای مالی و صورت حساب های مکمل می شود.
در بازار جهانی کنونی منابع اطلاعاتی ، در خارج از صورت های مالی که اطلاعات را افشا می نمایند به صورت یکی از منتابه بسیار مهم درآمده اند. در مورد شیوه تعیین ارزش اقلام اختلاف نظر زیادی وجود دارد. برای مثال ، شیوه ثبت سرقفلی در شرکتهای مختلف بسیار متفاوت است. در چنین شرایطی بیان واقعیت ها ( افشای اطلاعات ) خواننده را قادر می سازد که از نظر شیوه ارائه اطلاعات ابراز رضایت کند . اگر این اقلام در محتوای صورت های مالی شناسایی ( ثبت و گزارش ) شوند، آن گاه باید از نظر تعیین ارزش اقلام اطلاعات مربوط به سیاست های حسابداری افشا ود. کمیته استانداردهای بین امللی حسابداری ابراز داشت :
صورتهای مالی باید واضح وقابل درک باشند. آنها بر پایه سیاست های حسابداری قرار دارند، این سیاست ها در شرکت های گوناگون متفاوت هستند، هم در یک کشور و هم در کشورهای مختلف افشای اطلاعات دربازه سیاسیت های مهم شرکت که صورتهای مالی بر آن اساس تهیه می شوند نقشی مهم وحیاتی ایفا می کنند وباید به گونه ای ارائه شود که خوانندگان بتوانند آنها را به صورتی دقیق و درست درک نمایند.
هیئت اصول حسابداری در بیانیه شماره ۲۲ به نام افشای اطلاعات درباره سیاست های حسابداری که در ۱۹۷۲ منتشر کرد ، همین دیدگاه را تأیید نمود. (هندریکسن [۱۷]، ۱۹۷۷)
۲-۳-۱- ماهیت شفافیت گزارشگری در متون مالی
در نگاهی کلی، شفافیت یعنی دست‌یابی گسترده به اطلاعات مربوط و اتکاپذیر در خصوص عملکرد دوره‌ای، موقعیت مالی، فرصت‌های سرمایه‌گذاری، راهبری شرکتی، و ریسک شرکتهای تابعه ( بوشمان و سمیث[۱۸] ، ۲۰۰۳ ) اما از دیدی دقیقتر، شفافیت عموماً به سه دسته تقسیم می‌شود؛ ۱) تعریفهای مبتنی بر ذینفعان اطلاعات، ۲) تعریفهای مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی، و ۳) شفافیت از ابعاد قانون (طاهری، ۱۳۸۹).
دسته اول: ویش وانات و کافمن [۱۹] بر این باورند که شفافیت یعنی افزایش جریان به‌موقع و اتکاپذیر اطلاعات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی که در دسترس همه ذینفعان مربوط باشد. در نقطه مقابل آن، نبود شفافیت در اطلاعات به مفهوم ممانعت از دسترسی به اطلاعات صحیح و یا ارائه نادرست اطلاعات یا ناتوانی بازار از کسب اطمینان نسبت به کفایت و مربوط بودن کیفیت اطلاعات ارائه شده تعریف شده است.
دسته دوم: فلورینی[۲۰] شفافیت را به‌عنوان افشای اطلاعاتی به‌وسیله شرکتها که برای ارزیابی عملکرد و انجام وظیفه پاسخگویی ضروری است، بر شمرده است. وی معتقد است شفافیت ابزاری است برای تسهیل فرایند ارزیابی عملکرد شرکتها. تاکید بر حق دسترسی به اطلاعات با در نظر گرفتن حریم هر دو طرف تهیه‌کننده و استفاده‌کننده و امکان ارزیابی عملکرد شرکتها با بهره گرفتن از این اطلاعات، در تعریفهای فلورینی برجسته‌تر شده است و دیدگاه مسئولیت پاسخگویی عمیقتری در بر دارد (تجویدی، ۱۳۸۷). به واقع، شفافیت ارتباط تنگاتنی با پاسخگویی دارد و علت وجود تقاضا برای شفافیت این است که بازار، شرکتها را بابت سیاست‌ها و عملکردشان مسئول می‌داند.
دسته سوم: بُعد سوم از شفافیت در حوزه مسئولیت‌های قانونی است، زیرا شرکتها به منظور اجرای دو رویکرد فوق توسط دولت و مراجع قانونگذار، ملزم به پایبندی به الزامات افشا و شفاف‌سازی اطلاعات هستند.
مجموع تعریفهای شفافیت نشان می‌دهد که وجه مشترک آنها، کیفیت در اطلاعات خروجی است (طاهری، ۱۳۸۹).
۲-۳-۲- اهمیت شفافیت و افشای داوطلبانه
افشای داوطلبانه، افشای اطلاعاتی فراتر از تعهدات قانونی است که به‌وسیله نهادهای قانونگذار تدوین شده است. افشای اطلاعات فرایند تهیه اطلاعات از شرکت گزارشگر به بازارهای مالی است. شرکت‌هایی که به‌طور داوطلبانه اطلاعاتی را افشا می‌کنند که به‌وسیله مراجع قانونگذار اجباری برای ارائه آنها وجود ندارد، برای شکل دادن توقعات مشارکان بازار تلاش می‌کنند و از این‌رو به‌واسطه افشای اطلاعات اضافی از شرایط معامله با این اشخاص منفعت می‌برند (مدهانی ۲۰۰۹)
شفافیت اندک و نبود تقارن اطلاعات، رابطه‌ای عادی دارند. شفافیت اندک نشان می‌دهد که اطلاعات کافی برای ارتباط برقرار کردن با سرمایه‌گذار وجود ندارد. بنابراین یک نبود تقارن اطلاعاتی بین افراد مطلع و آنهایی که مطلع نیستند برقرار خواهد بود. چنین نبود تقارن اطلاعاتی منجر به صرف اطلاعات زیادی می‌شود.
