ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ
ﺗﺤﻮل ﮔﺮا
ﺑﻌﺪ ﺳﺎﺧﺘﺎري
ﺗﺒﺎدل ﮔﺮا
ﺑﻌﺪ راﺑﻄﻪ اي
اﻧﻔﻌﺎﻟﯽ
ﺑﻌﺪ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ
ﻧﯿﺖ ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﯿﻢ داﻧﺶ
ﺷﮑﻞ : 5-2 ﻣﺪل ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ
ﻓﺼﻞ ﺳﻮم
روش ﺗﺤﻘﯿﻖ
ﻓﺼﻞ ﺳﻮم- روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ٧٤
-1-3 ﻣﻘﺪﻣﻪ
در ﻃﻮل ﺳﺎﻟﯿﺎن و از اﺑﺘﺪاي ﺣﯿﺎت ﺑﺸﺮ، اﻧﺴﺎن ﻫﻤﯿﺸﻪ ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺳﺮوﮐﺎر داﺷﺘﻪ اﺳﺖ. ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮاي آﮔﺎﻫﯽ و ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺠﻬﻮﻻت و ﭘﯽﺑﺮدن ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺻﻮرت ﻣﯽﮔﯿﺮد در اﻧﺴﺎن ﻣﯿﻞ ﺑﻪ داﺷﺘﻦ و ﮐﺸﻒ ﺣﻘﺎﯾﻖ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻄﺮي داﺷﺘﻪ و ﻫﻤﯿﻦ اﻣﺮ ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ اﻣﺮ ﺗﺤﻘﯿﻖ و اﯾﺠﺎد روﺷﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻮده اﺳﺖ. اﻧﺴﺎن ﻫﻤﻮاره ﺑﺮاي رﺳﯿﺪن ﺑﻪ ﻣﻘﺼﻮد و ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت، راﻫﻬﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ و ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﯾﻦ راه و روش را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮐﻨﺪ.
ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﻟﻐﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﯾﺎﻓﺘﻦ ﯾﺎ ﺟﺴﺘﺠﻮي ﺣﻘﯿﻘﺖ اﺳﺖ. ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ آﻣﺪه از ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﭘﮋوﻫﺶ ﻓﺮاواﻧﻨﺪ. ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻪ روش ﻋﻠﻤﯽ را ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺮرات و ﻗﻮاﻋﺪي داﻧﺴﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﮕﯽ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺣﻘﺎﯾﻖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﯾﮏ ﻣﻮﺿﻮع را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﺪ.در ﺟﺎﯾﯽ دﯾﮕﺮ آن را ﺣﻘﯿﻘﺖ ﭘﮋوﻫﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪه اﻧﺪ و ﮔﺮوﻫﯽ از داﻧﺸﻤﻨﺪان اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻫﺎ را ﻋﻤﻠﯽ ﻣﻨﻈﻢ ﮐﻪ در ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎﺋﯽ ﺑﺮاي ﺳﻮاﻻت ﻣﻨﺪرج در ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮده اﻧﺪ.
اﻧﺘﺨﺎب روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻫﺪف ﻫﺎ، ﻣﺎﻫﯿﺖ و ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻮرد ﺗﺤﻘﯿﻖ و اﻣﮑﺎﻧﺎت اﺟﺮاﯾﯽ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد و ﻫﺪف از ﺗﺤﻘﯿﻖ دﺳﺘﺮﺳﯽ دﻗﯿﻖ و آﺳﺎن ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻖ اﺳﺖ(ﺧﺎﮐﯽ،1379، ص، .(142-143 ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﺷﮑﻞ 1-3 آورده ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻓﺼﻞ ﺳﻮم- روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ٧٥
ﺗدوﯾن ﮐﻠﯾﺎت ﺗﺣﻘﯾق
ﻣروری ﺑر ﻣﺑﺎﻧﯽ ﻧظری ﺗﺣﻘﯾق
ﺗﮭﯾﮫ ﻣدل اوﻟﯾﮫ ﺗﺣﻘﯾق
ﺗدوﯾن ﭘرﺳﺷﻧﺎﻣﮫ و آزﻣون رواﯾﯽ و ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ اﺑزار
ﺟﻣﻊ آوری و ﺗﺟزﯾﮫ وﺗﺣﻠﯾل داده ھﺎ
ﻧﺗﯾﺟﮫ ﮔﯾری
ﺷﮑﻞ : 1-3 ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﯿﻖ
ﺑﺮاي اﯾﻨﮑﻪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﯾﺴﺖ از ﯾﮏ روش ﻣﻨﺎﺳﺐ در ﺗﺤﻘﯿﻖ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد، ﭼﺮا ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺎدرﺳﺖ ﻣﻨﺠﺮﺑﻪ ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮي ﻧﺎدرﺳﺖ ﻣﯽ ﺷﻮد. در اﯾﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ روش ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﻓﺮآﯾﻨﺪ دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﻣﺪل ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ، روش ﻫﺎي ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت، ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﯿﻢ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ، ﭘﺎﯾﺎﯾﯽ و رواﯾﯽ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ، ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري و ﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎري، ﻧﺤﻮه ﺟﻤﻊ آوري داده ﻫﺎ و ﺳﭙﺲ روﺷﻬﺎي آﻣﺎري ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد.
-2-3 روش ﺗﺤﻘﯿﻖ
ﻫﺪف از اﻧﺘﺨﺎب روش ﺗﺤﻘﯿﻖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐـﻪ ﭼـﻪ روﺷـﯽ را ﺑـﻪ ﮐـﺎر ﮔﯿﺮد ﺗﺎ او را ﻫﺮ ﭼﻪ دﻗﯿﻖ ﺗﺮ و آﺳﺎن ﺗﺮ در دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ ﭘﺎﺳـﺨﻬﺎي اﺣﺘﻤـﺎﻟﯽ ﮐﻤـﮏ ﻧﻤﺎﯾـﺪ. ﻧـﻮع روش ﺗﺤﻘﯿﻘﯽ ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﺷﻮد ﺑﺴـﺘﮕﯽ ﺑـﻪ اﻫـﺪاف و ﻣﺎﻫﯿـﺖ ﻣﻮﺿـﻮع ﺗﺤﻘﯿـﻖ و ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ
ﻓﺼﻞ ﺳﻮم- روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ٧٦
اﻣﮑﺎﻧﺎت و ﻣﻨﺎﺑﻊ دارد. ﺑﻨﺎﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻌﺪ از ﻣﺸﺨﺺ ﺷـﺪن ﻣﺎﻫﯿـﺖ ﻣﻮﺿـﻮع ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ، ﻫـﺪﻓﻬﺎ و ﻗﻠﻤﺮوي ﮐﺎر اﺳﺖ ﮐﻪ روش ﺗﺤﻘﯿﻖ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.
روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﻗﻮاﻋﺪ اﺑﺰار و راﻫﯽ ﻣﻌﺘﺒﺮ و ﻧﻈﺎم ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ واﻗﻌﯿﺘﻬﺎ، ﮐﺸـﻒ ﻣﺠﻬﻮﻻت و دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ راه ﺣﻞ ﻣﺸﮑﻼت اﺳﺖ.
روش ﻋﻠﻤﯽ ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﺑﺮاي ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺣﻘﺎﯾﻖ اﺳﺖ و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻋﻠﻤﯽ ﺟﺪﯾـﺪ ، ﻫﻤﮕـﯽ ﻣﺮﻫـﻮن ﭘﯿﺪاﯾﺶ اﯾﻦ روش اﺳﺖ. ﮐﻠﯿﻪ وﺳﺎﯾﻞ و ﻣﺮاﺣﻞ ﺟﻤﻊ آوري ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ اﻃﻼﻋﺎت و ﻧﺤﻮه ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻨﻄﻘﯽ آﻧﻬﺎ را ﺑﺮاي ﻧﯿﻞ ﺑﻪ ﯾﮏ ﻫﺪف ﻣﻌﯿﻦ، روش ﻋﻠﻤﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﯽ ﮔﻮﺋﯿﻢ(ﻧﺒﻮي، .(1376
ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻤﯽ را ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ دو ﻣﺒﻨﺎ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد: اﻟﻒ) ﻫﺪف ﺗﺤﻘﯿﻖ؛ ب) ﻣﺎﻫﯿﺖ ﯾﺎ روش (ﺣﺎﻓﻆ ﻧﯿﺎ، .(1377
ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﻋﻠﻤﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻫﺪف ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺑﻨﯿﺎدي ، ﮐﺎرﺑﺮدي و ﻋﻤﻠﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. -1 ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﻨﯿﺎدي:176
ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﻨﯿﺎدي درﺟﺴﺘﺠﻮي ﮐﺸﻒ ﺣﻘﺎﯾﻖ و واﻗﻌﯿﺘﻬﺎ و ﺷـﻨﺎﺧﺖ ﭘﺪﯾـﺪه ﻫـﺎ و اﺷـﯿﺎ ﺑـﻮده ﮐـﻪ ﻣﺮزﻫﺎي داﻧﺶ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺑﺸﺮرا ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ و ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻋﻠﻤﯽ را ﮐﺸﻒ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.
-2 ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﺎرﺑﺮدي:177
ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺎرﺑﺮدي، ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از زﻣﯿﻨﻪ و ﺑﺴـﺘﺮ ﺷـﻨﺎﺧﺘﯽ و ﻣﻌﻠﻮﻣـﺎﺗﯽ ﮐـﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺑﻨﯿﺎدي ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه ، ﺑﺮاي رﻓﻊ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪﯾﻬﺎي ﺑﺸﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧـﺪ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ، ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮﺧﻮرداري از ﻧﺘﺎﯾﺞ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﺑـﺮاي ﺣـﻞ ﻣﺴـﺎﯾﻞ ﻣﻮﺟـﻮد در ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ آن را ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﺎرﺑﺮدي ﻣﯽ ﻧﺎﻣﯿﻢ.
Basic or Fundamental Research ١٧٦ Applied Research ١٧٧
ﻓﺼﻞ ﺳﻮم- روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ٧٧
وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﮐﺎرﺑﺮدي ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ:
