در کلاس درس ترتیب نشستن افراد باید به گونه ای باشد که فضا برای چرخیدن در اطراف کلاس درس برای دیدن همه افراد در گروه ها وجود داشته باشند به طور ایده آل معلم باید فضایی بین گروه ها داشته باشد و جایگاهی که بتوان به طور راحت کل گروه را در نظر داشته باشد شکل زیر نشستن و ترتیب بندی مطلوب کلاس را نشان میدهد(به نقل ازقلتاش، ۱۳۸۳).
دانش آموزان در طول کلاس نباید از جای خود حرکت کرده و مزاحم کار گروه های دیگر شوند اگر هم حرکتی لازم شد باید به آرامی به گونه ای صورت گیرد که مزاحمتی برای دیگر دانش آموزان ایجاد نکند. در این طریق نشستن اعضای گروه دارای شماره می باشند شماره های ۱و ۲و ۳و ۴ همه دانش آموزانی که دارای شماره مشابهی می باشند یعنی فرضاً همه آنهایی که شماره ۱ گروه ها می باشند در یک مکان مشابه ای از گروه می نشینند. برای مثال همه افرادی که دارای این شماره می باشند در صندلی جنوبی جایگاه گروه قرار می گیرند. این امر برای دانش آموزان ساده تر و برای معلم جهت فهمیدن این که هر عضو گروه شماره چند است مفید می باشد(به نقل ازقلتاش، ۱۳۸۳).
ایجاد جو مشارکت در کلاس درس
علاوه بر ترتیب بندی دانش آموزان از جهت نشستن در گروه ها و سازماندهی کلاس مجموعه ای از اصول را به عنوان راهبردهای رفتاری می توان نوشته و در کلاس نصب کرد و در آنها بر اصولی تأکید نمود که به ایجاد جو مشارکتی یاری می رساند جاکوبز و همکاران(۲۰۰۲) نمونه هایی از این اصول را به شرح زیر ذکر می نماید:
- من فقط گوش می دهم هم زمانیکه دیگران صحبت می نمایند.
- من دیگران را تشویق به همکاری می نمایم.
- من یاور دیگران بدون انجام دادن کار برای آنها هستم.
- من زمانی که نیاز به کمک داشته باشم خواستار یاری می شوم.
- من از ایده ها انتقاد می کنم نه از آدمها.
- من به خاطر دارم که با هم هستیم.
- من برای هر فردی ارزش و احترام قائل هستم به عنوان یک فرد به عنوان عضوی از کلاس فارغ از نژاد و مذهب ملیت یا صلاحیت علمی.
- من به موقع کلاس می آیم.
سازماندهی روش تدریس جیگ ساو جهت اجرا در کلاس درس
در زمینه سازماندهی، روش تدریس جیگ ساو گامهای گوناگونی مطرح شده است که در این قسمت به برخی از آنها اشاره می شود: به اعتقاد جانسون و همکاران یادگیری مشارکتی ساختار مبتنی بر همکاری گروهی را جایگزین ساختار رقابتی می کند و معلم در این فرایند باید کار گروهی را به گونه ای سازماندهی کند که شاگردان به راحتی بتوانند به کسب دانش و تجربه نائل شوند و برای رسیدن به این منظور باید یادگیری مشارکتی حداقل ۶۰ تا ۸۰ درصد وقت از کلاس را به خود اختصاص دهد به اعتقاد آنها رد بعضی از کلاس های درس معلمان عملاً این کار را انجام می دهند و این بیانگر این مطلب است که اختصاص دادن زمان فوق به کار مشارکتی در کلاس درس امکان پذیر است(جانسون و همکاران ۲۰۰۰).
در زمینه سازماندهی این روش دیوید جانسون و راجر جانسون مراحل زیر را توصیه می نمایند:
۱- تعیین هدف آموزشی؛
۲- تعیین تعداد افراد هر گروه؛
۳- مرتب کردن اتاق؛
۴- تدارک دیدن مواد و وسائل آموزشی؛
۵- تشریح وظایف دانش آموزان؛
۶- فراهم کردن زمینه ایجاد وابستگی درونی، احساس مسؤلیت فردی و همکاری درونی؛
۷- تعیین معیارهای موفقیت برای شاگردان و تبین آنها؛
۸- تعیین و تبین انتظارات و رفتارهای مطلوب؛
۹- نظارت بر رفتار شاگردان؛
۱۰- راهنمایی کردن شاگردان؛
۱۱- آموزش مهارت های همکاری به شاگردان؛
۱۲- اختتام درس؛
۱۳- ارزشیابی بر کمیت و کیفیت یادگیری شاگردان؛
۱۴- بر آورد نحوه ی بهبود بخشیدن به عملکرد گروهی.
بین و ویتاکر(۲۰۰۰) به نقل از کرامتی (۱۳۸۲) نیز مراحل زیر را در سازماندهی این روش ضرورتی می دانند.
۱- شناساندن اهداف گروه به اعضاء
۲- تعیین مراحل انجام کار برای تحقق اهداف گروهی
۳- تعیین وظایف اعضای گروه
۴- مشخص کردن نحوه همکاری، نحوه حل اختلاف، نحوه اتخاذ تصمیم و غیره
۵- رسیدن به توافق در زمینه ارزشیابی و کنترل عملکرد گروه
۶- بررسی پنج گام فوق و رفع کاستی ها
۷- تبدیل گروه به تیم
کاگان[۱۷](۱۹۹۸) نیز روش های متعددی را برای آموزش همکاری به شاگردان مطرح می نماید. یکی از این روشها دادن شماره به هر یک از دانش آموزان می باشد در این شیوه دانش آموزان در گروه های سه نفره کار می نمایند و برای هر یک از اعضا شماره ای از ۱ تا ۳ انتخاب می شود تکالیف ساده ای داده می شود، همه اعضا برای تسلط بر تکالیف مسؤل هستند، مربی پس از مکثی مناسب شماره ای را صدا می زند. مثلاً شماره ۲ دانش آموز با شماره ۲ در گروه دستشان را بالا می برند آنان مسئول سخن گفتن از جانب گروههایشان هستند.
استریتر(۱۹۹۹) به نقل از قهرمانی(۱۳۸۷) نیز سازماندهی کلاس و یادگیری مشارکتی به عناصر و موراد زیر اشاره می نماید:
۱- تعیین زمان برای آماده شدن
۲- تعریف روشن اهداف ویژه یادگیری دانش آموزان
۳- همبستگی درونی مثبت(مسؤلیتهای دو جانبه برای فرد یا همه با هم شنا کرد و یا همه با هم غرق شدن).
۴- پاسخگویی فردی
۵- گروه باید در جهت اهداف مشترک کار نماید.
۶- نگرش ها، رفتارها و تعاملات اجتماعی مثبت(مهارتهای گروه های کوچک، درون فردی شامل مهارتهای اجتماعی، تعاملات، اعتماد، پذیرش، مهارت های حل تضاد)
۷- تعاملات رو در رو
۸- نظارت برای دریافت عکس العمل و باز خورد
۹- مبادله ایده ها و اطلاعات سؤال کردن و … که به گونه ای مربوط به نظارت نیز می شود.
بررسی تاثیر روش تدریس جیگ ساو و روش تدریس یادگیری در حد تسلط بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه ششم ناحیه ۲ شهر بندرعباس در درس علوم- قسمت ۸