چکیده
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تاثیر شدت تمرین بر تغییرات الگوی سایتوکا
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی تاثیر شدت تمرین بر تغییرات الگوی سایتوکاینی و تعداد لکوسیت در فوتبالیستهای مرد دانشگاهی بود. بدین منظور از میان ورزشکاران مرد فوتبالیست دانشگاه جهرم، 11 نفر به صورت داوطلبانه، هدفمند انتخاب شدند. میانگین سن، قد، وزن و BMI آزمودنیها به ترتیب برابر با: 875/0±90/21 سال، 4±170 سانتیمتر، 44/6±42/64 كیلوگرم و BMI برابر با 68/1±05/22 كیلوگرم بر مجذور قد به متر بود. برای اجرای تحقیق، آزمودنیها در هفته اول با شدت متوسط یعنی با 65% ضربان قلب بیشینه و در هفته دوم با شدت زیاد یعنی با 80% ضربان قلب بیشینه، به مدت 30 دقیقه با شدت مورد نظر دویدند. نمونههای خونی، قبل و بلافاصله بعد از هر جلسه تمرین از آزمودنیها گرفته شد. جهت تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها از آزمون t وابسته و تحلیل واریانس با اندازههای تكراری، از نرم افزار SPSS/12 استفاده و سطح معنیداری 05/0 =a در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد كه یک جلسه تمرین با شدت متوسط اثر معنیداری بر IFN-γ (60/0=p)، IL-4 (14/0=p) و نسبت IL-4/IFN-γ (22/0=p) ندارد. همچنین یک جلسه تمرین با شدت بالا اثر معنیداری بر IL-4 (57/0=p) و نسبت IL-4/IFN-γ (38/0=p) ندارد با این وجود اثر معنیداری بر کاهش IFN-γ (01/0=p) داشت. به طور کلی نتایج پژوهش حاضر نشان داد که فعالیت متوسط و شدید هر دو باعث انحراف پاسخ ایمنی به سمت Th2 شده که این امر باعث تقویت پاسخ ایمنی هومورال و نیز واكنشهای آلرژیك میشود.
واژگان كلیدی: الگوی سایتوکاینی، لکوسیت، اینترفرون گاما، اینترلوکین-4، تمرین شدید، تمرین با شدت متوسط، فوتبال
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: طرح پژوهش
1-1. مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………..2
1-2. بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………………………………. 3
1-3. ضرورت و اهمیت پژوهش ……………………………………………………………………………………………. 7
1-4. اهداف پژوهش …………………………………………………………………………………………………………….. 10
1-4-1. هدف کلی……………………………………………………………………………………………………………. 10
1-4-2. اهداف اختصاصی ………………………………………………………………………………………………. 10
1-5. سؤالات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….. 10
1-6. قلمرو پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………..11
1-7. تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها …………………………………………………………………………… 11
1-7 -1.تعاریف مفهومی………………………………………………………………………………………………….. 11
1-7-1-1. فعالیت با شدت متوسط………………………………………………………………………….. 11
1-7-1-2. فعالیت شدید ………………………………………………………………………………………….. 11
1-7-1-3. اینترفرون گاما………………………………………………………………………………………….. 12
1-7-1-4. اینترلوکین-4 …………………………………………………………………………………………. 12
1-7-1-5. IL-4/IFN-γ………………………………………………………………………………………….. 12
1-7-1-6. لکوسیت……………………………………………………………………………………………………. 12
1-7-2. تعاریف عملیاتی ………………………………………………………………………………………………… 13
1-7-2-1. فعالیت با شدت متوسط………………………………………………………………………….. 13
1-7-2-2. فعالیت شدید……………………………………………………………………………………………. 13
1-7-2-3. اینترفرون گاما………………………………………………………………………………………….. 13
1-7-2-4. اینترلوکین-4 ………………………………………………………………………………………….. 13
1-7-2-5. لکوسیت……………………………………………………………………………………………………. 13
عنوان صفحه
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2-1.مفاهیم بنیادی………………………………………………………………………………………………………………… 15
2-1-1. سیستم ایمنی…………………………………………………………………………………………………….. 15
2-1-2. اجزاء دستگاه ایمنی…………………………………………………………………………………………… 19
2-1-3. سایتوکاین…………………………………………………………………………………………………………… 19
2-1-4. اینترفرون گاما…………………………………………………………………………………………………….. 21
2-1-5. اینترلوکین-4……………………………………………………………………………………………………… 23
2-1-6 . الگوی سایتوکاینی…………………………………………………………………………………………….. 24
2-1-7. لکوسیت………………………………………………………………………………………………………………. 27
2-2. پژوهشهای پیشین …………………………………………………………………………………………………….. 28
فصل سوم: روش پژوهش
3-1. روش پژوهش………………………………………………………………………………………………………………… 38
3-2. جامعه آماری، روش نمونه گیری و نمونه پژوهش……………………………………………………….. 38
3-3. متغییرهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………. 38
3-3-1. متغیرهای مستقل……………………………………………………………………………………………….. 38
3-3-2. متغیرهای وابسته……………………………………………………………………………………………….. 39
3-4. ابزار و وسایل اندازه گیری……………………………………………………………………………………………… 39
3-5. روش اندازه گیری متغیرهای وابسته…………………………………………………………………………….. 39
3-5-1. شمارش افتراقی سلولهای خونی……………………………………………………………………… 39
3-5-2. اندازه گیری سایتوکاینها به روش ELISA………………………………………………………. 40
3-6. خونگیری و اندازه گیری پارامترها…………………………………………………………………………………. 41
3-7. روش اجرای پژوهش…………………………………………………………………………………………………….. 41
3-8. روشهای تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………………….. 44
3-9. ملاحظات اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………. 44
عنوان صفحه
فصل چهارم: یافته های پژوهش
4-1. تجزیه و تحلیل توصیفی دادهها……………………………………………………………………………………. 46
4-2. بررسی سؤالات پژوهش……………………………………………………………………………………………….. 47
4-2-1. سؤال اول…………………………………………………………………………………………………………….. 47
4-2-2. سؤال دوم……………………………………………………………………………………………………………. 49
4-2-3. سؤال سوم…………………………………………………………………………………………………………… 50
4-2-4. سؤال چهارم……………………………………………………………………………………………………….. 52
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
5-1. خلاصه پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….. 55
5-2. بحث و بررسی………………………………………………………………………………………………………………. 57
5-3. نتیجهگیری……………………………………………………………………………………………………………………. 69
5-4. پیشنهادهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………….. 70
5-4-1. پیشنهادهای كاربردی…………………………………………………………………………………………. 70
5-4-2. پیشنهادهای پژوهشی…………………………………………………………………………………………. 70
5-5. محدودیت پژوهش…………………………………………………………………………………………………………… 71
فهرست منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………72
پیوست
پیوست 1………………………………………………………………………………………………………………………………… 90
پیوست 2………………………………………………………………………………………………………………………………… 91
فهرست جدولها
عنوان صفحه
جدول 2-1. عناصر اصلی اجزای ایمنی…………………………………………………………………………………….. 19
جدول 4-1. میانگین و انحراف معیار سن ، قد، وزن و BMI آزمودنیها……………………………….. 46
جدول 4-2. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه پیش آزمون و پس آزمون IFN-γ به تفكیك دو شدت مختلف 47
جدول 4-3. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تكراری برای مقایسه پس آزمون IFN-γ
در دو شدت مختلف…………………………………………………………………………………………………………………….. 47
حدول 4-4. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه پیش آزمون و پس آزمون IL-4 به تفكیك دو
شدت مختلف……………………………………………………………………………………………………………………………….. 48
جدول 4-5. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تكراری برای مقایسه پس آزمون IL-4در
دو شدت مختلف………………………………………………………………………………………………………………………… 49
حدول 4-6. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه IL-4 / IFN-γ در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدت های مختلف………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 49
جدول 4-7. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تكراری برای مقایسه پس آزمون در دو
شدت مختلف……………………………………………………………………………………………………………………………….. 50
جدول 4-8. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه پیش آزمون و پس آزمون تعداد لکوسیت به
تفكیك دو شدت مختلف…………………………………………………………………………………………………………….. 51
جدول 4-9. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تكراری برای مقایسه پس آزمون تعداد
لکوسیت در دو شدت مختلف…………………………………………………………………………………………………….. 52
جدول 4-10. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه پیش آزمون و پس آزمون تعداد لکوسیت به تفكیك شدت های مختلف………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 52
فهرست شکلها
عنوان صفحه
شكل 3-1. اجرای پروتكل تمرین………………………………………………………………………………………………. 43
شکل 4-1. میانگین و انحراف معیار اینترفرون گاما در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدتهای مختلف 48
شکل 4-2. میانگین و انحراف معیار اینترلوکین 4 در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدتهای مختلف 50
شکل 4-3. میانگین و انحراف معیار نسبت IFN-γ/IL-4 در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدتهای مختلف 51
شکل 4-4. میانگین و انحراف معیار تعداد لکوسیت در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدتهای مختلف 53
مقدمه
در حال حاضر و در دنیای كنونی، ورزش و فعالیت بدنی به عنوان یكی از عناصر مهم در زندگی بشر مطرح است. اهمیت و نقش ورزش در سالمسازی و به سازی جامعه و كاربرد عملی آن در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی در نزد متخصصان و دست اندركاران سازمانهای فرهنگی، پوشیده نیست.
مطالعات مختلف نشان می دهند که در 30 سال گذشته علاقهمندی به جنبه های کاربردی ورزش و فعالیتهای جسمانی افزایش یافته است. این افزایش علاقهمندی، شاید نتیجه پیشرفتهای علمی بزرگ در دهههای گذشته باشد که نشان می دهند که ورزش در جلوگیری و درمان بیماریهای مختلف نقش مهمی را برعهده دارد (روزا، لیرا، دملو و سانتوز [1]، 2011؛ بوتنر، ماسیگ، لچترمن، فانک و مورن [2]، 2007؛ وولین، یان، کلدیتز و لی [3]، 2009).
مشخص شده است که عملکرد فیزیولوژیک سیستم ایمنی، دفاع در برابر میکروبهای بیماریزا است. با این وجود حتی عوامل بیگانه غیر بیماریزا میتوانند سبب برانگیختن پاسخهای ایمنی شوند. سیستم ایمنی انسان یک سیستم دفاعی است که به دو بخش ایمنی ذاتی[4] و اکتسابی[5] تقسیم میشود به طوری که ایمنی ذاتی اولین خط دفاعی بدن میباشد (روزا و همکاران، 2011). بنابراین دفاع در برابر میکروبها ابتدا بر عهده واکنشهای زودرس ایمنی ذاتی است و سپس توسط پاسخهای ایمنی اکتسابی صورت میگیرد (روزا و همکاران، 2011؛ گلیسون، نیمن و پدرسن [6]، 2004). یکی از مهمترین محصولات پاسخ ایمنی، سایتوکاینها میباشند. سایتوکاینها پروتئینهای ترشح شده به وسیله سلولهای ایمنی اکتسابی و ایمنی ذاتی هستندکه بسیاری از اعمال سلولهای ایمنی اکتسابی و ذاتی را تحت تاثیر قرار میدهند. سایتوکاینها در پاسخ به میکروبها و سایر آنتیژنها تولید شده و پاسخهای متنوع سلولهای درگیر در ایمنی و التهاب را تحریک می کنند. علاوه بر سلولهای ایمنی، سایتوکاینها از سلولهایی همچون سلولهای اندوتلیال و سلولهای ذخیره کنندۀ چربی نیز ترشح میشوند (کوچ[7]،2010). در حال حاضر علاقه به بررسی پاسخ سیستم ایمنی به ورزش در میان محققان در حال افزایش میباشد زیرا تعدادی از اثرات کلیدی تندرستی مرتبط با ورزش میتوانند هم سودمند (از قبیل کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی) و هم می تواند زیانبخش باشند (مثل آسم ناشی از ورزش) که ممکن است این تاثیرات به خوبی از طریق فعالیت پارامترهای سیستم ایمنی میانجیگری شود (کوپر، رادوم آیزیک، سچویندت و زالدیوار [8]،2007).
مشخص شده است که سیستم ایمنی بدن انسان همانند دیگر سیستمهای فیزیولوژیک بدن در پاسخ به فعالیتبدنی تغییرات چشمگیری از خود نشان میدهد (کوچ، 2010). بر اساس نتایج پژوهشات مختلف این نکته مشخص شده است که شیوع بیماریهای سخت از قبیل دیابت نوع 2، بیماری قلبی عروقی، التهاب مفاصل، چاقی و پوکی استخوان با سطوح افزایش یافته سایتوکاینهای التهابزا مرتبط هستند (توتله، دیویس گورمن، گلدمن، کپلاند و مکدوناق [9]، 2004 ؛ موس و همکاران[10]، 2004). لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر شدت تمرین برالگوی سایتوکاینی و تعداد لکوسیت در بازیکنان فوتبال میباشد.
[1] . Rosa, Lira, de Mello & Santos
[2] . Büttner, Mosig, Lechtermann, Funke & Mooren
[3] . Wolin, Yan, Colditz & Lee
ینی و تعداد لکوسیت در فوتبالیستهای مرد دانشگاهی بود. بدین منظور از میان ورزشکاران مرد فوتبالیست دانشگاه جهرم، 11 نفر به صورت داوطلبانه، هدفمند انتخاب شدند. میانگین سن، قد، وزن و BMI آزمودنیها به ترتیب برابر با: 875/0±90/21 سال، 4±170 سانتیمتر، 44/6±42/64 كیلوگرم و BMI برابر با 68/1±05/22 كیلوگرم بر مجذور قد به متر بود. برای اجرای تحقیق، آزمودنیها در هفته اول با شدت متوسط یعنی با 65% ضربان قلب بیشینه و در هفته دوم با شدت زیاد یعنی با 80% ضربان قلب بیشینه، به مدت 30 دقیقه با شدت مورد نظر دویدند. نمونههای خونی، قبل و بلافاصله بعد از هر جلسه تمرین از آزمودنیها گرفته شد. جهت تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها از آزمون t وابسته و تحلیل واریانس با اندازههای تكراری، از نرم افزار SPSS/12 استفاده و سطح معنیداری 05/0 =a در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد كه یک جلسه تمرین با شدت متوسط اثر معنیداری بر IFN-γ (60/0=p)، IL-4 (14/0=p) و نسبت IL-4/IFN-γ (22/0=p) ندارد. همچنین یک جلسه تمرین با شدت بالا اثر معنیداری بر IL-4 (57/0=p) و نسبت IL-4/IFN-γ (38/0=p) ندارد با این وجود اثر معنیداری بر کاهش IFN-γ (01/0=p) داشت. به طور کلی نتایج پژوهش حاضر نشان داد که فعالیت متوسط و شدید هر دو باعث انحراف پاسخ ایمنی به سمت Th2 شده که این امر باعث تقویت پاسخ ایمنی هومورال و نیز واكنشهای آلرژیك میشود.
واژگان كلیدی: الگوی سایتوکاینی، لکوسیت، اینترفرون گاما، اینترلوکین-4، تمرین شدید، تمرین با شدت متوسط، فوتبال
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: طرح پژوهش
1-1. مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………..2
1-2. بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………………………………. 3
1-3. ضرورت و اهمیت پژوهش ……………………………………………………………………………………………. 7
1-4. اهداف پژوهش …………………………………………………………………………………………………………….. 10
1-4-1. هدف کلی……………………………………………………………………………………………………………. 10
1-4-2. اهداف اختصاصی ………………………………………………………………………………………………. 10
1-5. سؤالات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….. 10
1-6. قلمرو پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………..11
1-7. تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها …………………………………………………………………………… 11
1-7 -1.تعاریف مفهومی………………………………………………………………………………………………….. 11
1-7-1-1. فعالیت با شدت متوسط………………………………………………………………………….. 11
1-7-1-2. فعالیت شدید ………………………………………………………………………………………….. 11
1-7-1-3. اینترفرون گاما………………………………………………………………………………………….. 12
1-7-1-4. اینترلوکین-4 …………………………………………………………………………………………. 12
1-7-1-5. IL-4/IFN-γ………………………………………………………………………………………….. 12
1-7-1-6. لکوسیت……………………………………………………………………………………………………. 12
1-7-2. تعاریف عملیاتی ………………………………………………………………………………………………… 13
1-7-2-1. فعالیت با شدت متوسط………………………………………………………………………….. 13
1-7-2-2. فعالیت شدید……………………………………………………………………………………………. 13
1-7-2-3. اینترفرون گاما………………………………………………………………………………………….. 13
1-7-2-4. اینترلوکین-4 ………………………………………………………………………………………….. 13
1-7-2-5. لکوسیت……………………………………………………………………………………………………. 13
عنوان صفحه
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2-1.مفاهیم بنیادی………………………………………………………………………………………………………………… 15
2-1-1. سیستم ایمنی…………………………………………………………………………………………………….. 15
2-1-2. اجزاء دستگاه ایمنی…………………………………………………………………………………………… 19
2-1-3. سایتوکاین…………………………………………………………………………………………………………… 19
2-1-4. اینترفرون گاما…………………………………………………………………………………………………….. 21
2-1-5. اینترلوکین-4……………………………………………………………………………………………………… 23
2-1-6 . الگوی سایتوکاینی…………………………………………………………………………………………….. 24
2-1-7. لکوسیت………………………………………………………………………………………………………………. 27
2-2. پژوهشهای پیشین …………………………………………………………………………………………………….. 28
فصل سوم: روش پژوهش
3-1. روش پژوهش………………………………………………………………………………………………………………… 38
3-2. جامعه آماری، روش نمونه گیری و نمونه پژوهش……………………………………………………….. 38
3-3. متغییرهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………. 38
3-3-1. متغیرهای مستقل……………………………………………………………………………………………….. 38
3-3-2. متغیرهای وابسته……………………………………………………………………………………………….. 39
3-4. ابزار و وسایل اندازه گیری……………………………………………………………………………………………… 39
3-5. روش اندازه گیری متغیرهای وابسته…………………………………………………………………………….. 39
3-5-1. شمارش افتراقی سلولهای خونی……………………………………………………………………… 39
3-5-2. اندازه گیری سایتوکاینها به روش ELISA………………………………………………………. 40
3-6. خونگیری و اندازه گیری پارامترها…………………………………………………………………………………. 41
3-7. روش اجرای پژوهش…………………………………………………………………………………………………….. 41
3-8. روشهای تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………………….. 44
3-9. ملاحظات اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………. 44
عنوان صفحه
فصل چهارم: یافته های پژوهش
4-1. تجزیه و تحلیل توصیفی دادهها……………………………………………………………………………………. 46
4-2. بررسی سؤالات پژوهش……………………………………………………………………………………………….. 47
4-2-1. سؤال اول…………………………………………………………………………………………………………….. 47
4-2-2. سؤال دوم……………………………………………………………………………………………………………. 49
4-2-3. سؤال سوم…………………………………………………………………………………………………………… 50
4-2-4. سؤال چهارم……………………………………………………………………………………………………….. 52
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
5-1. خلاصه پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….. 55
5-2. بحث و بررسی………………………………………………………………………………………………………………. 57
5-3. نتیجهگیری……………………………………………………………………………………………………………………. 69
5-4. پیشنهادهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………….. 70
5-4-1. پیشنهادهای كاربردی…………………………………………………………………………………………. 70
5-4-2. پیشنهادهای پژوهشی…………………………………………………………………………………………. 70
5-5. محدودیت پژوهش…………………………………………………………………………………………………………… 71
فهرست منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………72
پیوست
پیوست 1………………………………………………………………………………………………………………………………… 90
پیوست 2………………………………………………………………………………………………………………………………… 91
فهرست جدولها
عنوان صفحه
جدول 2-1. عناصر اصلی اجزای ایمنی…………………………………………………………………………………….. 19
جدول 4-1. میانگین و انحراف معیار سن ، قد، وزن و BMI آزمودنیها……………………………….. 46
جدول 4-2. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه پیش آزمون و پس آزمون IFN-γ به تفكیك دو شدت مختلف 47
جدول 4-3. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تكراری برای مقایسه پس آزمون IFN-γ
در دو شدت مختلف…………………………………………………………………………………………………………………….. 47
حدول 4-4. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه پیش آزمون و پس آزمون IL-4 به تفكیك دو
شدت مختلف……………………………………………………………………………………………………………………………….. 48
جدول 4-5. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تكراری برای مقایسه پس آزمون IL-4در
دو شدت مختلف………………………………………………………………………………………………………………………… 49
حدول 4-6. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه IL-4 / IFN-γ در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدت های مختلف………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 49
جدول 4-7. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تكراری برای مقایسه پس آزمون در دو
شدت مختلف……………………………………………………………………………………………………………………………….. 50
جدول 4-8. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه پیش آزمون و پس آزمون تعداد لکوسیت به
تفكیك دو شدت مختلف…………………………………………………………………………………………………………….. 51
جدول 4-9. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تكراری برای مقایسه پس آزمون تعداد
لکوسیت در دو شدت مختلف…………………………………………………………………………………………………….. 52
جدول 4-10. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه پیش آزمون و پس آزمون تعداد لکوسیت به تفكیك شدت های مختلف………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 52
فهرست شکلها
عنوان صفحه
شكل 3-1. اجرای پروتكل تمرین………………………………………………………………………………………………. 43
شکل 4-1. میانگین و انحراف معیار اینترفرون گاما در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدتهای مختلف 48
شکل 4-2. میانگین و انحراف معیار اینترلوکین 4 در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدتهای مختلف 50
شکل 4-3. میانگین و انحراف معیار نسبت IFN-γ/IL-4 در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدتهای مختلف 51
شکل 4-4. میانگین و انحراف معیار تعداد لکوسیت در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدتهای مختلف 53
مقدمه
در حال حاضر و در دنیای كنونی، ورزش و فعالیت بدنی به عنوان یكی از عناصر مهم در زندگی بشر مطرح است. اهمیت و نقش ورزش در سالمسازی و به سازی جامعه و كاربرد عملی آن در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی در نزد متخصصان و دست اندركاران سازمانهای فرهنگی، پوشیده نیست.
مطالعات مختلف نشان می دهند که در 30 سال گذشته علاقهمندی به جنبه های کاربردی ورزش و فعالیتهای جسمانی افزایش یافته است. این افزایش علاقهمندی، شاید نتیجه پیشرفتهای علمی بزرگ در دهههای گذشته باشد که نشان می دهند که ورزش در جلوگیری و درمان بیماریهای مختلف نقش مهمی را برعهده دارد (روزا، لیرا، دملو و سانتوز [1]، 2011؛ بوتنر، ماسیگ، لچترمن، فانک و مورن [2]، 2007؛ وولین، یان، کلدیتز و لی [3]، 2009).
مشخص شده است که عملکرد فیزیولوژیک سیستم ایمنی، دفاع در برابر میکروبهای بیماریزا است. با این وجود حتی عوامل بیگانه غیر بیماریزا میتوانند سبب برانگیختن پاسخهای ایمنی شوند. سیستم ایمنی انسان یک سیستم دفاعی است که به دو بخش ایمنی ذاتی[4] و اکتسابی[5] تقسیم میشود به طوری که ایمنی ذاتی اولین خط دفاعی بدن میباشد (روزا و همکاران، 2011). بنابراین دفاع در برابر میکروبها ابتدا بر عهده واکنشهای زودرس ایمنی ذاتی است و سپس توسط پاسخهای ایمنی اکتسابی صورت میگیرد (روزا و همکاران، 2011؛ گلیسون، نیمن و پدرسن [6]، 2004). یکی از مهمترین محصولات پاسخ ایمنی، سایتوکاینها میباشند. سایتوکاینها پروتئینهای ترشح شده به وسیله سلولهای ایمنی اکتسابی و ایمنی ذاتی هستندکه بسیاری از اعمال سلولهای ایمنی اکتسابی و ذاتی را تحت تاثیر قرار میدهند. سایتوکاینها در پاسخ به میکروبها و سایر آنتیژنها تولید شده و پاسخهای متنوع سلولهای درگیر در ایمنی و التهاب را تحریک می کنند. علاوه بر سلولهای ایمنی، سایتوکاینها از سلولهایی همچون سلولهای اندوتلیال و سلولهای ذخیره کنندۀ چربی نیز ترشح میشوند (کوچ[7]،2010). در حال حاضر علاقه به بررسی پاسخ سیستم ایمنی به ورزش در میان محققان در حال افزایش میباشد<p> </p><p><a href="http://fumi.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82-%d8%ae%d8%b5%d9%88-6/"><img class="alignnone size-medium wp-image-172178″ src="https://arshadfile.ir/wp-content/uploads/2019/09/thesis-6-300x300.png” width="300″ height="300″ /></a></p> زیرا تعدادی از اثرات کلیدی تندرستی مرتبط با ورزش میتوانند هم سودمند (از قبیل کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی) و هم می تواند زیانبخش باشند (مثل آسم ناشی از ورزش) که ممکن است این تاثیرات به خوبی از طریق فعالیت پارامترهای سیستم ایمنی میانجیگری شود (کوپر، رادوم آیزیک، سچویندت و زالدیوار [8]،2007).
مشخص شده است که سیستم ایمنی بدن انسان همانند دیگر سیستمهای فیزیولوژیک بدن در پاسخ به فعالیتبدنی تغییرات چشمگیری از خود نشان میدهد (کوچ، 2010). بر اساس نتایج پژوهشات مختلف این نکته مشخص شده است که شیوع بیماریهای سخت از قبیل دیابت نوع 2، بیماری قلبی عروقی، التهاب مفاصل، چاقی و پوکی استخوان با سطوح افزایش یافته سایتوکاینهای التهابزا مرتبط هستند (توتله، دیویس گورمن، گلدمن، کپلاند و مکدوناق [9]، 2004 ؛ موس و همکاران[10]، 2004). لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر شدت تمرین برالگوی سایتوکاینی و تعداد لکوسیت در بازیکنان فوتبال میباشد.
[1] . Rosa, Lira, de Mello & Santos
[2] . Büttner, Mosig, Lechtermann, Funke & Mooren
[3] . Wolin, Yan, Colditz & Lee
هدف از این پژوهش بررسی تاثیر شدت تمرین بر تغییرات الگوی سایتوکاینی و تعداد لکوسیت در فوتبالیستهای مرد دانشگاهی بود. بدین منظور از میان ورزشکاران مرد فوتبالیست دانشگاه جهرم، 11 نفر به صورت داوطلبانه، هدفمند انتخاب شدند. میانگین سن، قد، وزن و BMI آزمودنیها به ترتیب برابر با: 875/0±90/21 سال، 4±170 سانتیمتر، 44/6±42/64 كیلوگرم و BMI برابر با 68/1±05/22 كیلوگرم بر مجذور قد به متر بود. برای اجرای تحقیق، آزمودنیها در هفته اول با شدت متوسط یعنی با 65% ضربان قلب بیشینه و در هفته دوم با شدت زیاد یعنی با 80% ضربان قلب بیشینه، به مدت 30 دقیقه با شدت مورد نظر دویدند. نمونههای خونی، قبل و بلافاصله بعد از هر جلسه تمرین از آزمودنیها گرفته شد. جهت تجزیه و تحلیل استنباطی داده ها از آزمون t وابسته و تحلیل واریانس با اندازههای تكراری، از نرم افزار SPSS/12 استفاده و سطح معنیداری 05/0 =a در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد كه یک جلسه تمرین با شدت متوسط اثر معنیداری بر IFN-γ (60/0=p)، IL-4 (14/0=p) و نسبت IL-4/IFN-γ (22/0=p) ندارد. همچنین یک جلسه تمرین با شدت بالا اثر معنیداری بر IL-4 (57/0=p) و نسبت IL-4/IFN-γ (38/0=p) ندارد با این وجود اثر معنیداری بر کاهش IFN-γ (01/0=p) داشت. به طور کلی نتایج پژوهش حاضر نشان داد که فعالیت متوسط و شدید هر دو باعث انحراف پاسخ ایمنی به سمت Th2 شده که این امر باعث تقویت پاسخ ایمنی هومورال و نیز واكنشهای آلرژیك میشود.
واژگان كلیدی: الگوی سایتوکاینی، لکوسیت، اینترفرون گاما، اینترلوکین-4، تمرین شدید، تمرین با شدت متوسط، فوتبال
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: طرح پژوهش
1-1. مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………..2
1-2. بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………………………………. 3
1-3. ضرورت و اهمیت پژوهش ……………………………………………………………………………………………. 7
1-4. اهداف پژوهش …………………………………………………………………………………………………………….. 10
1-4-1. هدف کلی……………………………………………………………………………………………………………. 10
1-4-2. اهداف اختصاصی ………………………………………………………………………………………………. 10
1-5. سؤالات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….. 10
1-6. قلمرو پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………..11
1-7. تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها …………………………………………………………………………… 11
1-7 -1.تعاریف مفهومی………………………………………………………………………………………………….. 11
1-7-1-1. فعالیت با شدت متوسط………………………………………………………………………….. 11
1-7-1-2. فعالیت شدید ………………………………………………………………………………………….. 11
1-7-1-3. اینترفرون گاما………………………………………………………………………………………….. 12
1-7-1-4. اینترلوکین-4 …………………………………………………………………………………………. 12
1-7-1-5. IL-4/IFN-γ………………………………………………………………………………………….. 12
1-7-1-6. لکوسیت……………………………………………………………………………………………………. 12
1-7-2. تعاریف عملیاتی ………………………………………………………………………………………………… 13
1-7-2-1. فعالیت با شدت متوسط………………………………………………………………………….. 13
1-7-2-2. فعالیت شدید……………………………………………………………………………………………. 13
1-7-2-3. اینترفرون گاما………………………………………………………………………………………….. 13
1-7-2-4. اینترلوکین-4 ………………………………………………………………………………………….. 13
1-7-2-5. لکوسیت……………………………………………………………………………………………………. 13
عنوان صفحه
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش
2-1.مفاهیم بنیادی………………………………………………………………………………………………………………… 15
2-1-1. سیستم ایمنی…………………………………………………………………………………………………….. 15
2-1-2. اجزاء دستگاه ایمنی…………………………………………………………………………………………… 19
2-1-3. سایتوکاین…………………………………………………………………………………………………………… 19
2-1-4. اینترفرون گاما…………………………………………………………………………………………………….. 21
2-1-5. اینترلوکین-4……………………………………………………………………………………………………… 23
2-1-6 . الگوی سایتوکاینی…………………………………………………………………………………………….. 24
2-1-7. لکوسیت………………………………………………………………………………………………………………. 27
2-2. پژوهشهای پیشین …………………………………………………………………………………………………….. 28
فصل سوم: روش پژوهش
3-1. روش پژوهش………………………………………………………………………………………………………………… 38
3-2. جامعه آماری، روش نمونه گیری و نمونه پژوهش……………………………………………………….. 38
3-3. متغییرهای پژوهش………………………………………………………………………………………………………. 38
3-3-1. متغیرهای مستقل……………………………………………………………………………………………….. 38
3-3-2. متغیرهای وابسته……………………………………………………………………………………………….. 39
3-4. ابزار و وسایل اندازه گیری……………………………………………………………………………………………… 39
3-5. روش اندازه گیری متغیرهای وابسته…………………………………………………………………………….. 39
3-5-1. شمارش افتراقی سلولهای خونی……………………………………………………………………… 39
3-5-2. اندازه گیری سایتوکاینها به روش ELISA………………………………………………………. 40
3-6. خونگیری و اندازه گیری پارامترها…………………………………………………………………………………. 41
3-7. روش اجرای پژوهش…………………………………………………………………………………………………….. 41
3-8. روشهای تجزیه و تحلیل آماری………………………………………………………………………………….. 44
3-9. ملاحظات اخلاقی…………………………………………………………………………………………………………. 44
عنوان صفحه
فصل چهارم: یافته های پژوهش
4-1. تجزیه و تحلیل توصیفی دادهها……………………………………………………………………………………. 46
4-2. بررسی سؤالات پژوهش……………………………………………………………………………………………….. 47
4-2-1. سؤال اول…………………………………………………………………………………………………………….. 47
4-2-2. سؤال دوم……………………………………………………………………………………………………………. 49
4-2-3. سؤال سوم…………………………………………………………………………………………………………… 50
4-2-4. سؤال چهارم……………………………………………………………………………………………………….. 52
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
5-1. خلاصه پژوهش…………………………………………………………………………………………………………….. 55
5-2. بحث و بررسی………………………………………………………………………………………………………………. 57
5-3. نتیجهگیری……………………………………………………………………………………………………………………. 69
5-4. پیشنهادهای پژوهش…………………………………………………………………………………………………….. 70
5-4-1. پیشنهادهای كاربردی…………………………………………………………………………………………. 70
5-4-2. پیشنهادهای پژوهشی…………………………………………………………………………………………. 70
5-5. محدودیت پژوهش…………………………………………………………………………………………………………… 71
فهرست منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………72
پیوست
پیوست 1………………………………………………………………………………………………………………………………… 90
پیوست 2………………………………………………………………………………………………………………………………… 91
فهرست جدولها
عنوان صفحه
جدول 2-1. عناصر اصلی اجزای ایمنی…………………………………………………………………………………….. 19
جدول 4-1. میانگین و انحراف معیار سن ، قد، وزن و BMI آزمودنیها……………………………….. 46
جدول 4-2. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه پیش آزمون و پس آزمون IFN-γ به تفكیك دو شدت مختلف 47
جدول 4-3. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تكراری برای مقایسه پس آزمون IFN-γ
در دو شدت مختلف…………………………………………………………………………………………………………………….. 47
حدول 4-4. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه پیش آزمون و پس آزمون IL-4 به تفكیك دو
شدت مختلف……………………………………………………………………………………………………………………………….. 48
جدول 4-5. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تكراری برای مقایسه پس آزمون IL-4در
دو شدت مختلف………………………………………………………………………………………………………………………… 49
حدول 4-6. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه IL-4 / IFN-γ در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدت های مختلف………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 49
جدول 4-7. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تكراری برای مقایسه پس آزمون در دو
شدت مختلف……………………………………………………………………………………………………………………………….. 50
جدول 4-8. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه پیش آزمون و پس آزمون تعداد لکوسیت به
تفكیك دو شدت مختلف…………………………………………………………………………………………………………….. 51
جدول 4-9. نتایج آزمون تحلیل واریانس با اندازههای تكراری برای مقایسه پس آزمون تعداد
لکوسیت در دو شدت مختلف…………………………………………………………………………………………………….. 52
جدول 4-10. نتایج آزمون t وابسته برای مقایسه پیش آزمون و پس آزمون تعداد لکوسیت به تفكیك شدت های مختلف………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 52
فهرست شکلها
عنوان صفحه
شكل 3-1. اجرای پروتكل تمرین………………………………………………………………………………………………. 43
شکل 4-1. میانگین و انحراف معیار اینترفرون گاما در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدتهای مختلف 48
شکل 4-2. میانگین و انحراف معیار اینترلوکین 4 در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدتهای مختلف 50
شکل 4-3. میانگین و انحراف معیار نسبت IFN-γ/IL-4 در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدتهای مختلف 51
شکل 4-4. میانگین و انحراف معیار تعداد لکوسیت در پیش آزمون و پس آزمون به تفكیك شدتهای مختلف 53
مقدمه
در حال حاضر و در دنیای كنونی، ورزش و فعالیت بدنی به عنوان یكی از عناصر مهم در زندگی بشر مطرح است. اهمیت و نقش ورزش در سالمسازی و به سازی جامعه و كاربرد عملی آن در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی در نزد متخصصان و دست اندركاران سازمانهای فرهنگی، پوشیده نیست.
مطالعات مختلف نشان می دهند که در 30 سال گذشته علاقهمندی به جنبه های کاربردی ورزش و فعالیتهای جسمانی افزایش یافته است. این افزایش علاقهمندی، شاید نتیجه پیشرفتهای علمی بزرگ در دهههای گذشته باشد که نشان می دهند که ورزش در جلوگیری و درمان بیماریهای مختلف نقش مهمی را برعهده دارد (روزا، لیرا، دملو و سانتوز [1]، 2011؛ بوتنر، ماسیگ، لچترمن، فانک و مورن [2]، 2007؛ وولین، یان، کلدیتز و لی [3]، 2009).
مشخص شده است که عملکرد فیزیولوژیک سیستم ایمنی، دفاع در برابر میکروبهای بیماریزا است. با این وجود حتی عوامل بیگانه غیر بیماریزا میتوانند سبب برانگیختن پاسخهای ایمنی شوند. سیستم ایمنی انسان یک سیستم دفاعی است که به دو بخش ایمنی ذاتی[4] و اکتسابی[5] تقسیم میشود به طوری که ایمنی ذاتی اولین خط دفاعی بدن میباشد (روزا و همکاران، 2011). بنابراین دفاع در برابر میکروبها ابتدا بر عهده واکنشهای زودرس ایمنی ذاتی است و سپس توسط پاسخهای ایمنی اکتسابی صورت میگیرد (روزا و همکاران، 2011؛ گلیسون، نیمن و پدرسن [6]، 2004). یکی از مهمترین محصولات پاسخ ایمنی، سایتوکاینها میباشند. سایتوکاینها پروتئینهای ترشح شده به وسیله سلولهای ایمنی اکتسابی و ایمنی ذاتی هستندکه بسیاری از اعمال سلولهای ایمنی اکتسابی و ذاتی را تحت تاثیر قرار میدهند. سایتوکاینها در پاسخ به میکروبها و سایر آنتیژنها تولید شده و پاسخهای متنوع سلولهای درگیر در ایمنی و التهاب را تحریک می کنند. علاوه بر سلولهای ایمنی، سایتوکاینها از سلولهایی همچون سلولهای اندوتلیال و سلولهای ذخیره کنندۀ چربی نیز ترشح میشوند (کوچ[7]،2010). در حال حاضر علاقه به بررسی پاسخ سیستم ایمنی به ورزش در میان محققان در حال افزایش میباشد<p> </p><p><a href="https://40y.ir/%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87%c2%ad-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%af%d8%b1-%d8%b1%d8%b4%d8%aa%d9%87%c2%ad-%d8%aa%d8%b1%d8%a8%db%8c%d8%aa-%d8%a8%d8%af%d9%86%db%8c-%da%af%d8%b1/"><img class="alignnone size-medium wp-image-172178″ src="https://arshadfile.ir/wp-content/uploads/2019/09/thesis-6-300x300.png” width="300″ height="300″ /></a></p> زیرا تعدادی از اثرات کلیدی تندرستی مرتبط با ورزش میتوانند هم سودمند (از قبیل کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی) و هم می تواند زیانبخش باشند (مثل آسم ناشی از ورزش) که ممکن است این تاثیرات به خوبی از طریق فعالیت پارامترهای سیستم ایمنی میانجیگری شود (کوپر، رادوم آیزیک، سچویندت و زالدیوار [8]،2007).
مشخص شده است که سیستم ایمنی بدن انسان همانند دیگر سیستمهای فیزیولوژیک بدن در پاسخ به فعالیتبدنی تغییرات چشمگیری از خود نشان میدهد (کوچ، 2010). بر اساس نتایج پژوهشات مختلف این نکته مشخص شده است که شیوع بیماریهای سخت از قبیل دیابت نوع 2، بیماری قلبی عروقی، التهاب مفاصل، چاقی و پوکی استخوان با سطوح افزایش یافته سایتوکاینهای التهابزا مرتبط هستند (توتله، دیویس گورمن، گلدمن، کپلاند و مکدوناق [9]، 2004 ؛ موس و همکاران[10]، 2004). لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر شدت تمرین برالگوی سایتوکاینی و تعداد لکوسیت در بازیکنان فوتبال میباشد.
[1] . Rosa, Lira, de Mello & Santos
[2] . Büttner, Mosig, Lechtermann, Funke & Mooren
[3] . Wolin, Yan, Colditz & Lee