بیان هفت مورد از بیماری‌های زبان فارسی.
ــــــ . “نقش پیشوندها و پسوندها در زبان فارسی: پسوند «اد»". وحید. س۶. ش۷. پیاپی ۶۷. تیر ۱۳۴۸، ص ۵۸۷ـ۵۹۳.
مقدمه؛ پسوند “اد” ابزار جاواژه‌سازی در فارسی.
امامی، کریم. “کارگاه ترجمه: نکاتی درباره معادل‌یابی برای ضمایر سوم شخص". مترجم. س۸ . ش۲۹. بهارـ تابستان ۱۳۷۸، ص ۸۵ـ۹۱.

الف) در ترجمه از انگلیسی به فارسی ب) از فارسی به انگلیسی
اماناوا، فیروزه. “سخنی از تفاوت‌های فارسی ایران و تاجیکی (فارسی)". زبان شناسی. س۸. ش۱ـ۲. پیاپی ۱۵ـ۱۶. ۱۳۷۰، ص ۲ـ۱۱.
لازار و شرح منظم تفاوت‌های فارسی و تاجیکی و دری ـ کابلی؛ چهار مورد از این تفاوت‌ها.
ــــــ . “نقش نیم‌وندها در واژه‌سازی فارسی و مسایل واژه‌سازی در اِنوماسیولوژی"، در چهارمین سمینار زبان فارسی و زبان علم (تهران، ۲۸ـ۳۰ اردیبهشت ماه ۱۳۷۰)، مجموعه مقالات سمینار زبان فارسی و زبان علم. زیر نظر علی کافی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۷۲، ص ۲۴۷ـ۲۵۲.
نیم‌وند یا “وند‌نما"؛ بررسی نیم‌وندهای شناس، شناسی “سنج"و “نما"؛ تئوری انوماسیولوژی.
ام سلمی. “تأثیر زبان فارسی بر زبان و ادبیات بنگالی"، ترجمه انجم حمید، در سمینار پیوستگی‌های فرهنگی ایران و شبه قاره (مکان و زمان؟)، مجموعه سخنرانی‌های نخستین سمینار پیوستگی‌های فرهنگی ایران و شبه قاره. تهران: مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان؛ اسلام‌آباد: مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگی بین‌المللی، ۱۳۷۲، ج۲، ص ۲۲۶ـ۲۳۵.
شباهت‌های ساختاری زبان فارسی و زبان بنگالی؛ ترکیب‌‌های فارسی در زبان بنگالی.
امید. “کلمات معر‌ّب". نامه فرهنگ آذربایجان شرقی. دوره ۱. ش۱. ۱۳۴۳، ص ۴۲ـ۴۵.*
امیرمعز، علی‌رضا. “سادگی و روانی زبان فارسی". وحید. س۹. ش۶. پیاپی ۹۳. شهریور ۱۳۵۰، ص ۸۶۶ـ۸۶۸ .
نمونه‌‌هایی از سادگی زبان فارسی؛ برخی دشواری زبان فارسی.
امیری، منوچهر. “تحول تلفظ لغات فارسی"، در کنگره تحقیقات ایرانی (مشهد، ۱۱ـ‌۱۶ شهریورماه ۱۳۵۰)، مجموعه خطابه‌های دومین کنگره تحقیقات ایرانی. به‌کوشش حمید زرین‌کوب. مشهد: دانشگاه مشهد، ۱۳۵۱، ج۱، ص ۳۲۴ـ۳۴۱؛ نیز: یغما. س۲۴. ش۹. پیاپی ۲۷۹. آذر ۱۳۵۰، ص ۵۳۰ـ۵۳۴.
متن ادبی به شیوه پیشینیان؛ “غلط مشهور"یا “تلفظ معمول در تداول"؛ نخستین شیوه علمی درباره تحول تلفظ لغات فارسی.
امیری فیروزکوهی، کریم. “چنین و چنان". گوهر. س۲. ش۹. آذر ۱۳۵۳، ص ۷۹۲ـ۷۹۶.
دو ضابطه برای شناخت صورت حقیقی و وصفی کلمات؛ در باب مناقشه بر سر تلفظ (چنین و چنان)؛ نظر استادان گذشته و معاصر.
ــــــ . “زبان دری را دریابید". یغما. س۲۳. ش۱۲. پیاپی ۲۷. اسفند ۱۳۴۹، ص ۷۰۹ـ۷۱۵.
تبدیل نمودن برخی آواها در حروف؛ “هست” به جای “است"؛ بکاربردن جملات غلط.
امین، حسن. “بحثی در لهجه‌شناسی". وحید. پیاپی ۲۱۸ـ۲۱۹. اسفند ۲۵۳۶=۱۳۵۶ ـ فروردین ۲۵۳۷=۱۳۵۷، ص ۶۹ـ۷۳.
تعریف لهجه؛ اختلاف لهجه؛ لهجه در زبان فارسی؛ پیشنهاد.
ــــــ . “بحثی در لهجه‌های طبقاتی و محلی ایران". وحید. ش۲۴۰ـ۲۴۱. ۱۳۵۷، ص ۶۳ـ۶۵.*
ــــــ . “لهجه‌های محلی ایران". وحید. ش ۲۳۹. ۱۳۵۷، ص ۱۹ـ۲۳، ۶۶.*
امین مدنی، صادق. “تقسیم کلمه در زبان فارسی". کاوه. دوره ۶. ش۲۱. خرداد ۱۳۴۷، ص ۱۴۸ـ۱۵۱.*
ــــــ . “جمله توضیحی"، در کنگره تحقیقات ایرانی (شیراز، ۱۱ـ۱۶ شهریورماه ۱۳۵۲)، مجموعه چهارمین کنگره تحقیقات ایرانی. به‌کوشش محمدعلی صادقیان. شیراز: دانشگاه پهلوی، ۱۳۵۳، ج ۱، ص ۲۴۸ـ۲۵۸.
خطا در جمله توضیحی؛ حذف “یای"توضیحی؛ متمم اجزاء جمله.
ــــــ . “دستور زبان فارسی". کاوه. دوره جدید. س۱. ش۴. مهر۱۳۴۲، ص ۲۵۱ـ۳۰۷*؛ ش۵. آذر ۱۳۴۲، ص ۳۰۴ـ۳۰۷*؛ ش۶. بهمن ۱۳۴۲، ص ۳۹۵ـ۳۹۷؛ س۲. ش۷. فروردین ۱۳۴۳، ص ۵۱ـ۵۵*؛ ش۸ـ۹. مرداد ۱۳۴۳، ص ۱۶۹ـ۱۷۲*؛ س۳. ش۱۰ـ۱۱. خرداد ۱۳۴۴، ص ۲۷۳ـ۲۷۶*؛ س۴. ش۱۲. فروردین ۱۳۴۵، ص ۳۹ـ۴۰؛ ش۱۳ـ۱۴. مهر ۱۳۴۵، ص ۱۵۸ـ۱۵۹؛ ش۱۵. بهمن ۱۳۴۵، ص ۲۳۴ـ۲۳۵؛ س۵. ش۱۶. فروردین ۱۳۴۶، ص ۳۲ـ۳۳*؛ دوره۶. ۱۳۴۷، ص ۳۸ـ۴۷.*
عربی و قواعد فارسی؛ تعریف مصوت‌ها؛ کاربرد صوت‌ها؛ نقش دستوری صدای حیوانات و دیگر اشیاء/ ۱ـ فعل معلوم ۲ـ فعل مجهول/ کنایات/ تعریف حرف اضافه؛ حالت‌های حرف اضافه؛ معنی‌های حرف اضافه.
ــــــ . “یای معرفه ـ یای نکره"[نقد مقاله مهدی افشار]. آینده. ش۱ـ۶. فروردین ـ شهریور ۱۳۷۱، ص ۲۲۸ـ۲۳۰.
امینی، علی‌اکبر. “آن قند پارسی… بلایی که بر سر زبان فارسی می‌آوریم” اطلاعات. ش۱۸۵۲۴. ۶ مرداد ۱۳۶۷، ص ۷.
مطابقت فعل برحسب زمان با قید؛ حذف فعل به قرینه معنوی و لفظی؛ حذف غلط فعل و دیگر اجزاء جمله در روزنامه‌ها و ادارات. (این مقاله قبل و بعد دارد)
انتظار، احسان. “مباحث تازه در زبان شناسی و زبان دری". ادب. کابل. س۱۸. ش۱ـ۲. سرطان ۱۳۴۹، ص ۳۷ـ۵۰؛ ش۳ـ۴. عقرب ۱۳۴۹، ص ۴۲ـ۵۰؛ ش۵ـ۶. حوت ۱۳۴۹، ص ۴۵ـ۵۸.
مبادی زبان شناسی ترانسفارم (گزارشی)؛ قسمت نحو، قسمت سیمانتیک؛ ترتیب کلمات در جمله/ گرامر از نظر اهدافی که نوشته می‌شود؛ پنج ممیز برای گرامر خوب/ اجزاء نحو گرامرهای گزارشی؛ خصوصیات مهم قواعد ساختمان عبارت.
انزلی، حسن. “در مورد مقاله «آیا فعل مجهول لازم است یا متعدی؟»"[نقد اثر محمدرضا زرسنج]. رشد آموزش ادب فارسی. س۲. ش۲. تابستان ۱۳۶۵، ص ۵۰ـ۵۲.
انقطاع، ناصر. “همتاها (معادل‌ها) چگونه پدید آمده‌اند و در برابر آنها چه کنیم؟". جْنگ. لوس‌آنجلس. س۱. ش۱۴. دی ۱۳۶۹، ص ۴۵.*
انوری، حسن. “توضیحی درباره کتاب فارسی سال پنجم دبستان“[پاسخ به نقد حمید فرزام]، در سخنرانی‌های مجلس علمی استادان زبان و ادبیات فارسی (۳۰ آبان ـ ۴ آذرماه ۱۳۵۰)، آموزش زبان و ادبیات فاسی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی. تدوین و تنظیم دفتر روابط و همکاری‌های دانشگاهی. تهران: [بی‌نا، بی‌تا]، ص ۹۹ـ۱۰۲.
ــــــ . “ضرورت پژوهش در دستور زبان". مصاحبه مطبوعاتی. اطلاعات. ش۲۱۷۷۴. ۲۵ آبان ۱۳۷۸، ص ۶.
جنبه‌های علمی دستور زبان فارسی ـ تحولات دستور از میرزا حبیب‌الله تا عبدالعظیم خان قریب؛ بیزاری دانش‌آموزان از دستور.
ــــــ . “فعل‌های ماضی را چگونه به کار ببریم". یغما. س۱۵. ش۴. پیاپی ۱۶۸. تیر ۱۳۴۱، ص ۱۸۱ـ۱۸۳.
استفاده نادرست از فعل ماضی؛ استفاده از انواع ماضی‌ها در جمله؛ مبنا در تقسیم‌بندی وجوه فعل در زبان فارسی و نقد آن.
ــــــ . “قالب نحوی شعر و تمثیل در دیوان صائب". نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید باهنر کرمان. دوره ۱. ش۱. بهار ۱۳۶۹، ص ۱۱۶ـ۱۲۳.
پنج قالب نحوی برای تعلیل و تمثیل.
انیس، ابراهیم. “رابطه بین لفظ و دلالت". کیهان فرهنگی. س۸ . ش۹. پیاپی ۸۱ . اسفند ۱۳۷۰، ص ۲۵ـ۲۷.
۱ـ از نظر فلاسفه یونان ۲ـ زبان شناسان عرب ۳ـ دیدگاه معاصرین.
اوحدی، مجید [یکتا]. “یک مبحث دستوری"[شَد، شُد]. ارمغان. س۲۷. ش۱۰. دی ۱۳۳۷، ص ۴۷۲ـ۴۷۴.
نقد نظر “شَد"مخفف “شود” است.
اورال‌زاده، خان‌نظر. “راه‌های اکتشاف اصطلاحات تخنیکی در زبان دری معاصر". خراسان. کابل. س۲. ش۱. ۱۳۶۱، ص ۱۷.*
اهوازی، حمید. “ناهماهنگی در کتاب‌های دستور زبان فارسی دبیرستان‌ها". نشر دانش. س۴. ش۶. مهر ـ آبان ۱۳۶۳، ص ۴۷ـ۴۹.
دلایل نابسامانی کتاب‌ها؛ درنظرداشتن دو نکته برای نوشتن کتاب درسی دستور.
ایرانی، ناصر. “خطرهایی که زبان فارسی را تهدید می‌کند". نشر دانش. س۱۵. ش۶. پیاپی ۸۷ . مهر ـ آبان ۱۳۷۴، ص ۱۵ـ۲۱.
سه خطر، ساختارهای نحوی و عبارت‌ها و واژه‌های واردشده به زبان فارسی؛ راه‌حل؛ راه‌های رفته.

مراکز دفاعی
مراکز هسته ای

V

۲-۶ روش­های طراحی
دو روش طراحی دربحث خرابی پیش رونده وجود دارد که عبارتند از روش طراحی مستقیم^[۱۳] وروش طراحی غیرمستقیم^[۱۴].
در روش های طراحی مستقیم، سازه مورد نظر به طور مشخص دربرابر خرابی پیش رونده طراحی می گردد. طراحی مستقیم، خود به دو نوع طراحی تقسیم می گردد:
روش مسیرهای جایگزین^[۱۵] که در این روش سازه باید طوری طراحی گردد که اگرهریک از المان های باربر
ثقلی اش از بین برود، سازه همچنان پایداری خود راحفظ کند وخرابی به صورت موضعی باقی مانده و درکل سازه پیش نرود.
روش مقاومت موضعی ویژه^[۱۶] که در این روش ساختمان ویابخشی از ساختمان باید دارای مقاومت کافی برای مقابله با یک بار مشخص را داشته باشد. به عبارت دیگر در این روش طراح اعضای بحرانی باربر عمودی ساختمان را در برابر مقدار مشخصی بار غیرعادی مانند انفجارطراحی می کند. این روش به روش طراحی اعضای کلیدی نیز معروف است.

در روش طراحی غیر مستقیم، مقاومت سازه در برابر خرابی پیش رونده به صورت غیر مستقیم تأمین می گردد. در این روش آیین نامه ها پیشنهادهایی برای افزایش درجه نامعینی سازه ارائه می دهند که عبارتند از:
پلان مناسب
سیستم جامع کلاف بندی در سازه
بستن دیوارهای عمود برهم در گوشه های سازه
تیرچه ریزی شطرنجی
پارتیشن های باربر داخلی
رفتار زنجیروار کف ها
استفاده از سیستم های سازه ای با درجه نامعینی بالا
استفاده از مصالح شکل پذیر
استفاده از بتن مسلح اضافی برای مقابله در برابر انفجار، درصورتی که طراح بخواهد نیروهای انفجار را نیز درنظر بگیرد.
در آیین نامهUFC از نیروهای احاطه کننده^[۱۷] برای حفظ پیوستگی، شکل پذیری وافزایش درجه نامعینی سازه استفاده می گردد. بدین صورت که با بهره گرفتن از یک نیروی کششی حداقل به هم پیوستگی سازه تأمین می گردد. این روش همانند روشی می باشد که پس ازتخریب ساختمان رونان پویت در سال ۱۹۶۸ که پیش ­تر به آن اشاره شد، ازآن استفاده می شود و هم اکنون در استاندارد اروپایی وجود دارد.
۲-۷ شرایط طراحی برای ساختمان های موجود وساختمان های جدید
آیین نامهUFC، بر اساس درجه اهمیت و تعداد سکنه ساختمان که به آن اشاره شد، طراح را ملزم به استفاده از یکی یا ترکیب چندروش تحلیل وطراحی که پیش تر به آن اشاره شد، می کند. این الزامات در
جدول(۲-۳ )آورده شده اند.
از میان روش های مختلف طراحی سازه ها در مقابل خرابی پیش رونده، آیین نامه ها معمولاً در ساختمان های با اهمیت متوسط، روش مسیرهای جایگزین را پیشنهاد می کنند. در این روش سازه طوری طراحی می گردد که اگریکی از اعضا ظرفیت باربری خود را ازدست بدهد،مسیرهای جایگزینی برای انتقال باروجود خواهد داشت و خرابی کلی اتفاق نخواهد افتاد. ازویژگی های مثبت این روش می توان به سادگی وصراحت آن اشاره کرد. در اکثر موارد کاربردی باید درجه نامعینی سازه به حدی باشد که در اثر حذف هریک ازستون هایش، همچنان پایداری خود را حفظ کند.[۵]
با توجه به این نکته که اکثرمقالات وهمچنین خودآیین نامه UFC برای بحث خرابی پیش رونده این روش را پیشنهاد کرده اند، با توجه به این نکته که سازه های مورد بررسی ما ازنوع مسکونی با جمعیت کمتر از۳۰۰ نفر
می باشد، در گروه II جدول۲-۳ قرار می گیرد ومجاز به استفاده از روش مسیرهای جایگزین می باشیم، بنابراین در این تحقیق نیز پس از توضیح چگونگی روند تحلیل در این روش، برای ارزیابی مورد برررسی در برابر خرابی پیش رونده، از این روش استفاده خواهدشد.
جدول ۲-۳ شرایط طراحی برای ساختمان های موجود و ساختمان های جدید

الزامات طراحی

درجه اهمیت ساختمان

الزام خاصی وجود ندارد.

I

استفاده ازیکی ازدو روش زیر:
روش اول: استفاده از روش نیروهای احاطه کننده برای کل سازه وروش مقاومت محلی ویژه برای ستون های ودیوراهای برشی گوشه ویکی مانده به آخر درطبقه اول
روش دوم: استفاده ازروش مسیرهای جایگزین در حالتی که ستون ویادیوار مشخصی ازسازه حذف شده است.

II

استفاده از روش مسیرهای جایگزین در حالتی که ستون ویادیوار مشخصی ازسازه حذف شده است به همراه استفاده از مقاومت محلی ویژه برای همه ستون ها ویا دیوارهای طبقه اول

III

عملکرد
استراتژی رهبری
و مدیریت
۴
اقدام
انسجام اقدامات بهبود عملکرد سازمان
۵
اثربخشی مدیریت
۸
یادگیری و توسعه
۷
مشارکت و
توانمند سازی
۶
قدردانی و پاداش
نمودار۲- ۴- مدل سرمایه ­گذاری در منابع انسانی منبع: www.investorsinpeople.co.uk/2005
هر سازمانی با هر اندازه و در هر حوزه­ای از فعالیت، می ­تواند خود را با چارچوب آی. آی. پی ارزیابی کند و رسیدن به سطح معینی از توسعه برای سازمان جهت شروع فرایند ارزیابی الزامی نیست. ویژگی آی. آی. پی حمایت از رویکردی توسعه­ای و گام به گام برای انجام ارزیابی است و در فرایند ارزیابی به طور مداوم به سازمان بازخورد داده می­ شود و در هر بازخورد، سازمان می ­تواند منابع بیشتری را به حوزه ­های بهبود تخصیص دهد. به این ترتیب، سازمان فرصت می­یابد تا بهبود خود را ملاحظه کرده و پیشرفت خود را به سوی تحقق اهداف مدل مشاهده نماید.( www.investorsinpeople.co.uk/2005).

۵- مدل تعالی عملکرد تنسی
مرکز تعالی با تلاش مشترک دفتر فرماندهی ایالت تنسی و جامعه بازرگانی منطقه و دپارتمان توسعه اقتصادی از سال ۱۹۹۳ ایجاد شد. ماموریت این مرکز حرکت دادن به تعالی سازمانی تنسی و هدف آن توسعه پایدار اقتصادی منطقه با گسترش فهم و استفاده از معیارهای بالدریج در تعالی عملکرد، است.
برنامه جایزه تعالی مرکز تنسی برای تقدیر از سازمان­ها و همچنین حمایت و ایجاد فرصت­های آموزشی به سازمان­هایی متقاضی براساس معیارهای تعالی عملکرد که مطابق با معیارهای تعالی بالدریج می­باشد در چهار سطح شامل سطح ۱ یا سطح ایجاد توجه، سطح ۲ یا ایجاد تعهد، سطح ۳ یا سطح دستیابی و سطح ۴ یا سطح متعالی، اجرا می­گردد (http//: www.tncpe.org).
۶- مدل استاندارد توسعه گر منابع انسانی^[۴۷](پی، دی. اس) این الگو در کشور سنگاپور در سال ۱۹۹۷ برای بهبود و توسعه منابع انسانی این کشور به وجود آمد و دارای ۳ اصل و ۱۱ بعد است که عبارتند از:
۱- اصل تعهد: سازمان یک تعهد را از طریق عالی­ترین مقام سازمان در جهت توسعه کارکنان ایجاد می­ کند و از جمله شاخص­ های آن عبارتند از: مشخص کردن اهداف سازمان و بعد نیازهای آموزشی افراد – طرح جامعه آموزشی – طراحی مسیر پیشرفت شغلی – تخصیص منابع و امکانات لازم برای واحدی که مسئول اجرای نظام آموزشی است.
۲- اصل اجرا: اجرا کردن برنامه ­های منابع انسانی در سازمان که شامل سه بعد است: الف) ارتباطات: راجع به وجود، ماهیت و اهداف فعالیت­های منابع انسانی که در واحدها چه اندازه اطلاع رسانی شده است ب) آموزش توجیهی: آشنایی فرد با شغل و اینکه چگونه فردی می ­تواند کار را انجام دهد تا سرانجام اهداف سازمان تحقق یابد. پ) نظارت و طرح: در این قسمت بررسی می­ شود که تمامی امکانات و منابع لازم و همچنین تعهد کارکنان نسبت به طرح آموزش تحقق یافته است یا خیر.
۳- اصل پیگیری: عبارتست از مطابقت دوره با سیاست سازمانی و شامل شاخص­ هایی است که عبارتند از: بازبینی قبل از انجام فعالیت­های منابع انسانی – بازبینی پس از انجام فعالیت­های منابع انسانی- بازخورد (home.clara.net/charterads//iip staff plesentation may 2002 ).
۷- مدل محیط کار عالی^[۴۸]
انجمن بین ­المللی مدیریت منابع انسانی آمریکا هر سال به ۱۰۰ شرکت برتر دنیا که رویکردهای خلاقانه و نوآورانه­ای را برای ایجاد اعتبار، احساس افتخار، صمیمت، انصاف و احترام در درون محیط کاری­شان اجرا کرده ­اند، جوایزی را تخصیص می­دهد، و در مجله فورچون ۱۰۰ معرفی می­ کند. نکته قابل توجه در این مدل، این است که دو سوم امتیاز، مبتنی بر نظرات کارکنان و یک سوم امتیاز، مبتنی بر پاسخ­های کارفرمای مربوطه است. این جایزه در سطح شرکت­های کوچک و متوسط امریکا و کشورهای دنیا برگزار می­ شود. ابعاد و معیارهای این مدل همانطور که در نمودار ۲-۵ مشاهده می­شوند به شرح زیر هستند(قلیچ­لی،۱۳۸۶، ۱۷۹):
عدم غرض ورزی
انصاف
عدالت
محیط کار عالی
صمیمیت
جمع گرایی
یکدلی
محیط خوشایند کار
شغل
افتخار
سازمان
تیم
نمودار ۲-۵- مدل محیط کار عالی (قلیچ­لی، ۱۳۸۶، ۱۸۰)
۸- مدل جوایز بهترین­ها
یکی دیگر از مدل­های ارزیابی منابع انسانی سازمان­ها و شرکت­ها، ” جوایز بهترین­ها ” است. این جوایز توسط موسسه ورک فورث منیجمنت^[۴۹] از سال ۱۹۹۱ در ایالات متحده به شرکت­هایی اعطاء می­شوند که در حل بزرگترین چالش­های کسب و کار امروز موفق بوده ­اند. برندگان این جوایز به سازمان­هایشان در کسب سود، سهم بازار بیشتر، ارزش سهام بالاتر و آوازه سازمانی کمک قابل ملاحظه­ای کرده ­اند. به طور خلاصه، این سازمان­ها نتایج کسب و کار قابل اندازه ­گیری و ملموسی بدست آورده­اند. جوایز بهترین­ها، ابتکار عمل­هایی که نتایج کسب و کار مثبتی برای سازمان­ها ایجاد کرده ­اند را شناسایی می­ کنند. بدین ترتیب، جوایز بهترین­ها منبع ایده­ ها، هدایت و ترغیب حرفه­ای­های منابع انسانی بوده ­اند. این جوایز، شامل ده حوزه به شرح زیر هستند که هر شرکتی براساس تمایل خود می ­تواند در یک، یا چند یا همه این حوزه ها شرکت کند.
حوزه ­های ده­گانه جوایز بهترین­ها عبارتند از:

1. 1. مزیت رقابتی: سازمان برنامه­ای برای کمک به ایجاد و حفظ مزیت رقابتی نسبت به رقباء تدوین کرده است.

1. 1. نتایج مالی: سازمان برنامه­ای برای ایجاد تغییری که به کاهش هزینه­یا افزایش درآمد منتج شود، تدوین کرده است.

1. 1. چشم انداز جهانی: منابع انسانی برنامه یا استراتژی مشخصی برای کمک به موفقیت سازمان در بازارهای جهانی تدوین کرده است.

1. 1. نوآوری: سازمان استراتژی مدیریت منابع انسانی نوآورانه­ای تدوین کرده است که مسائل اساسی کسب و کار را مورد توجه قرار می­دهد.

1. مدیریت تغییر: سازمان برنامه مشخصی را در پاسخ به محیط کسب و کار متغیر به طور موفقیت آمیزی تدوین کرده است.

۳- اصل مالکیت مادی و معنوی: تعهد به رعایت کامل حقوق مادی و معنوی دانشگاه و کلیه همکاران پژوهش
۴- اصل منافع ملی: تعهد به رعایت مصالح ملی و در نظر داشتن پیشبرد و توسعه کشور در کلیه مراحل پژوهش
۵- اصل رعایت انصاف و امانت: تعهد به اجتناب از هرگونه جانب داری غیر علمی و حفاظت از اموال، تجهیزات و منابع در اختیار
۶- اصل رازداری: تعهد به صیانت از اسرار و اطلاعات محرمانه افراد، سازمان‌ها و کشور و کلیه افراد و نهادهای مرتبط با تحقیق
۷- اصل احترام: تعهد به رعایت حریم‌ها و حرمت‌ها در انجام تحقیقات و رعایت جانب نقد و خودداری از هرگونه حرمت شکنی
۸- اصل ترویج : تعهد به رواج دانش و اشاعه نتایج تحقیقات و انتقال آن به همکاران علمی و دانشجویان به غیر از مواردی که منع قانونی دارد.
۹- اصل برائت: التزام به برائت جویی از هرگونه رفتار غیرحرفه‌ای و اعلام موضع نسبت به کسانی که حوزه علم و پژوهش را به شائبه‌های غیرعلمی می‌آلایند.
تقدیم به:
زیبا ترین واژه های هستی ام پـدر و مـادرم
و خواهر مهربانم
با تشکر از اساتید گرامی
دکتر محمد علی رهگذر
دکتر محسن ابوطالبی
مهندس کیوان مصیبی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ۱
فصل اول « کلیات »
۱-۱ مقدمه ۳
۱-۲ بیان مسئله ۴
۱-۳ هدف از تحقیق ۵
۱-۴- متدلوژی تحقیق ۵
فصل دوم « ادبیات تاریخچه »
۲-۱ مقدمه ۷
۲-۱-۱ پایداری ۷
۲-۱-۲ جا به جایی های زمین و اثرات آن ۹
۲-۱-۳ کارائی سیستم نگهدارنده و پوشش دائمی ۹
۲-۲ روش های تحلیل پوشش ۹
۲-۲-۱ بارهای وارد بر پوشش تونل ۹
۲-۲-۱-۱ فشار زمین ۱۰
۲-۲-۱-۲ فشار آب ۱۳
۲-۲-۱-۳ بار مرده ۱۳
۲-۲-۱-۴ سربار ۱۴
۲-۲-۱-۵ واکنش بستر ۱۴
۲-۲-۱-۶ اثر زلزله ۱۵
۲-۳ تئوریهای تخمین مقدار بار وارد بر پوشش ۱۷
۲-۳-۱ تئوری ترزاقی ۱۸
۲-۲-۲ تئوری بلا (balla-1961) 21
فصل سوم « معادلات تعادل و حل آنها »
۳-۱ معادله اساسی رفتار دینامیکی ۲۵
۳-۲ حل معادلات دینامیکی تعادل ۲۷
۳-۲-۱- بکار بستن طرح انتگرال در Plaxis 28
فصل چهارم « مدل‌سازی عددی، ارائه نتایج، نتیجه گیری و طراحی»
۴-۱ مشخصات هندسی مدل ۳۳
۴-۲ مشخصات مصالح ۳۴
۴-۳ مش­بندی مدل ۳۴
۴-۴ فازبندی و محاسبات ۳۶
۴-۴-۱ فاز اول: محاسبه تنش­های برجا ۳۷
۴-۴-۲ فاز دوم: حفاری تونل و نصب همزمان پوشش­ها ۳۸
۴-۴-۳ فاز سوم: محاسبه نیروی ایجاد شده در پوشش در اثر فشار خاک اطراف تونل ۳۹
۴-۴-۴ فاز دوم: اعمال شتاب زلزله به سنگ بستر و محاسبه نیروها و تغییرشکل های ایجاد شده در تونل و خاک اطراف ۴۰
فصل پنجم « بحث و نتیجه‌گیری »
۵-۱ ارائه نتایج و مقایسه ۴۳
۵-۲ نیروهای ایجاد شده در پوشش تونل ۴۴
۵-۲-۱بررسی نوع خاک و نوع زلزله و فاصله سنگ بستر تاتونل در نیروهای داخلی پوشش‌ها ۴۶
۵-۲-۲ طراحی پوشش های تونل ۴۸

با تامل در مناجات‌های شعرا درمی‌یابیم: دعاهای اشخاص براساس دید، فهم و بینش آنهاست و هرچه انسان به کمال بیشتری رسیده باشد، دعاهایش نیز کامل‌تر می‌شود. خواسته‌های شاعران هم از حوائج مادی و زودگذر دنیا فراتر می‌رود و رنگ و بوی معنوی و روحانی به خود می‌گیرد. در دعاهای افراد عارف و خودساخته اثری از حوائج دنیوی دیده نمی‌شود و اگر هم شاهد آن باشیم، خواسته‌های مادی را پلی برای رسیدن به نیازهای معنوی قرار می‌دهند و از آن برای نیروگرفتن در عبادت و بندگی سود می‌برند و در مراحل بالاتر پا را فراتر نهاده و از خداوند قرب و هم نشینی او را می‌خواهند. در مباحث بعدی به تفصیل بیشتری به آن می‌پردازیم.

با مقایسه ادعیه شیعی و مناجات‌های شاعران در این نوع دعا؛ یعنی دعای عرض حال درمی‌یابیم دعاها و نیازهای هر دوی ایشان بیشتر جنبه معنوی دارد تا جنبه مادی و زودگذر دنیوی؛ اما همان‌طور که دیدیم درخواست‌ها در ادعیه از جامعیت بیشتری برخوردار است؛ یعنی هم دنیوی و مادی را شامل می‌شود و هم اخروی و معنوی را و در حین خواست‌های مادی و دنیوی و رزق و روزی برای جسم، برای روح و روان و عقل و فکر نیز رزق و روزی می‌طلبند و از خداوند می‌خواهند که نگهبان و پاسدار رزق و روزی‌هایش باشد و بر حرکت‌هایش ناظر باشد؛ «زیرا انسان در حرکت خویش، به‌طور مستمر احتیاج به این نظارت‌ها، شهودها، بررسی‌ها، ایستگاه‌ها و وقوف‌ها، مواقف، دارد که خود را ارزیابی کند و با یقین به راه خویش ادامه دهد.»^[۱۲۴]
پس ای کاش ما نیز با پیروی از این ادعیه و مناجات، دید خود را گسترده‌تر کنیم و در رازونیازهای خود با خدای خویش رستگاری و سعادت، ایمان، یقین، خیر و نیکی را خواستار باشیم؛ زیرا آنچه به سعادت اخروی می‌ انجامد، در ذیل نیازهای معنوی انسان می‌گنجد و همان‌طور که در این بخش آوردیم ائمه اطهار در دعاهای خویش همواره نیاز‌های معنوی را از خداوند طالبند و اگر حاجت‌های مادی را می‌طلبند، برای خدمت و عبودیت هرچه بهتر خالق هستی‌بخش است.
۱-۸-۴٫ شکوی و اقرار به گناه
آنگاه که انسان در خلوت خویش به تفکر فرو می‌رود درمی‌یابد که سراپا تقصیر و گناه است و آن زمان که خود را در درگاه خدا می‌بیند، متوجه می‌شود که او احسان کامل است؛ زیرا با این همه جرم و عصیان باز او را مخیر می‌گذارد که انتخاب کند و به زندگی‌اش ادامه دهد و راه را برای او باز می‌گذارد تا هر وقت پشیمان شد به سوی او باز گردد و او با رویی گشاده و احسانی تمام می‌پذیرد و از تقصیرات او می‌گذرد، پس چه شرم آور است که انسان با وجود چنین خدای مهربانی باز درهای دیگر را بکوبد و غیر او را در قلب خویش جای دهد؛ زیرا دل انسان تنها مقر و جایگاه خداست و باید هر چه جز اوست، از آنجا براند و سینه را خانه محبوب سازد.
در این زمان که پی می‌برد چه ظلم‌هایی به نفس خود کرده و چه چشم پوشی‌هایی که از جانب خداوند صورت گرفته است، زبان به اعتراف و اقرار می‌گشاید و از گناهان و کرده‌های خود شکایت می‌کند و چشم امید به بخشش و مغفرت پروردگار دارد. چه زبانی بهتر و گویاتر از دعا و مناجات که بتواند رنج و درد انسان را تسکین بخشد و در خلوت خویش با تنها معبودش به رازونیاز بپردازد و پرده از عیب‌هایش بردارد و در عین حال از خدا بخواهد که گناهانش را ببخشد و عیب‌هایش را بپوشاند و چه کسی محرم‌تر از آفریننده و پروردگار می‌تواند باشد؟ کسی که می‌گوید من از رگ گردن به شما نزدیکتر هستم. پس بنده لب به اقرار می‌گشاید و چه سلاحی بهتر از دعا و گریه و زاری در برابر معبود می‌تواند باشد؟ «دعا بهترین مکتب خداشناسی و خودشناسی است دعا ما را به تامل در باره ی خود به خدا و نسبت ما با خدا وامی دارد به یاد آوردن نعمتها خداشناسی است و شکر حق وظیفه شناسی است و اقرار به گناهان خودشناسی است.»^[۱۲۵]
انسان در هنگام دعا در برابر معبودش قرار می‌گیرد و از او رحمت و رستگاری می‌خواهد و بخشش گناهان را طلب می‌کند. عبادت و دعاکردن انسان را به خدا نزدیک می‌کند و این نزدیکی به‌خاطر یادآوری گناهان و خطاهای گذشته در برابر معبود است، پس انسان می‌کوشد دیگر گناه نکند و از خطا و لغزش دوری کند؛ مواظب اعمال و افکار خود باشد؛ بنابراین دعا و عبادت نوعی خودداری (تقوی) و تسلط بر خود را به انسان می‌آموزد. «اولین اثر عبادت که انسان را به خدا نزدیک می کند تسلط بر خود است.»^[۱۲۶]
دعا و عبادت سرود بندگی و عبودیت انسان است و به او متذکر می شود که خدایی دارد و بندگی از آن اوست، پس وظیفه ما بندگی خدای متعال است، زیرا یاد خداوند انسان را از گناه باز می‌دارد و او را در برابر وسوسه‌های شیطان و نفس محافظت کرده و همواره از خداوند طلب بخشش گناهان و خطاهایش را می‌کند. «گناه که در فردی‌ترین لایه انسان قرار گرفته انسان را در برابر خدا می‌نشاند؛ یعنی تنها کسی که قادر است رحمت و رستگاری را به او ارزانی دارد.»^[۱۲۷]
۱-۸-۴-۱٫ اقرار به گناهان و شکوی در ادعیه شیعه
در اثنای بیشتر ادعیه و مناجات‌ها، فرد زبان به شکایت و اقرار به گناهان می‌گشاید تا خداوند درهای رحمت و سعادت را به روی او بگشاید. پیش از آنکه به بررسی شکوی و اعتراف به گناه در اعیه شیعه بپردازیم، لازم است تعریفی از گناه و انواع گناهان بیاوریم و پیامد‌های آن را بررسی کنیم.
۱-۸-۴-۱-۱٫ گناه و انواع آن
گناه: هر عمل یا فکری که انسان را از یاد خدا غافل کند گناه محسوب می‌شود. در ادعیه و مناجات‌ها به غیر از اقرار به گناه، سخن از «ذنب، خطا و خطیئه» نیز می‌شود که لازم است اشاره‌ای به معانی آنها نیز بشود.
ذنب: «الذنب در اصل به دست‌گرفتن دنباله و دم چیزی است. به‌‌صورت استعاره در هر کاری که عاقبتش ناروا و ناگوار است و به اعتبار دنباله چیزی به کار رفته است؛ ازاین‌‌رو واژه ذنب به اعتبار نتیجه‌ای که از گناه حاصل می‌شود، بد فرجامی، تنبیه و سیاست نامیده می‌شود. جمع ذنب ذنوب است.»^[۱۲۸]
همچنین خدای متعال در قرآن می‌فرماید: «فاخذهم الله بذنوبهم».^[۱۲۹]
خطا و خطیئه: درباره معانی این دو واژه، تعریف‌های متفاوتی شده است و برداشت های گوناگونی می‌توان از آن کرد. به نظر علی صفایی حایری: «خطا در عمل وخطیئه در حالت است حالت ها خطا ها را به وجود می آورند کبر و حرص وبخل وحسد وشتاب ٬لباس خطا بر تن ما می کند واین ذلت ها و ضعف ها هستند که در لباس عمل بر ما می نشینند وآشکار می شوند.»^[۱۳۰]
به نظر استاد علی صفایی ابتدا خطیئه در انسان شکل می‌گیرد و سپس خطا از او سر می‌زند؛ اما فنایی اشکوری این دو واژه را این چنین تعریف می‌کند: «خطا لغزشی است که از روی غفلت و نداشتن توجه صورت می‌گیرد .خطیئه گناهی است که رسوخ در قلب پیدا کرده و ملکه شده باشد، به‌گونه‌ای که هر وقت زمینه آن فراهم باشد شخص مرتکب آن می‌شود.»^[۱۳۱]
طبق تعریف اشکوری خطا عمدی نیست و انسان در لحظه غفلت دچار آن می‌شود، ولی خطیئه گناهی است که شخص آن را تکرار کرده و برایش ملکه شده است و می‌توان چنین برداشت کرد که خطیئه عمدی است و از کسی سر می‌زند که به آن آگاهی کامل دارد، در نتیجه ترک آن به مراتب دشوارتر است.
در تفاوت این دو تعریف چنین می‌توان گفت: از نظر علی صفایی خطیئه در حالت است؛ اما به نظر اشکوری در عمل است. به نظر می‌رسد تعریف علی صفایی مقبول‌تر باشد، زیرا تا در قلب انسان حالت‌هایی چون حرص و غرور و تکبر و…پیدا نشود، انسان در عمل نیز دچار خطا نمی‌شود. با توجه به دو تعریف فوق رهایی از خطیئه به مراتب سخت‌تر از ترک خطا است؛ زیرا تا قلب انسان جایگاه خدا باشد و از غرور حرص و منیت خالی باشد، آدمی مرتکب خطا و گناه نمی‌شود، زیرا گناه و خطا جز غفلت از یاد خدا نیست.
۱-۸-۴-۱-۲٫ انواع گناه
گناه در اثر فراموشی و غفلت از حق به وجود می‌آید، اما انسان در هر شرایطی گناهان متفاوتی از او سر می‌زند و آثار هر گناه با دیگر گناهان فرق می‌کند در این جا به بعضی از گناهان وآثارشان می‌پردازیم.
الف.گناهان پرده‌در
گناهانی هستند که باعث پاره‌شدن پرده‌های عصمت، کرامت، عفت و امانت می‌شوند. «عصمت حالتی است که انسان را از گناه و زشتی حفظ می‌کند و انسان را تحت پناه الهی قرار می‌دهد.»^[۱۳۲] بعضی از گناهان هستند که این پرده‌ها را از انسان می‌گیرد وکرامت را نابود می‌کند. اما منظور از پرده‌های کرامت در انسان چیست؟ «تقوی، فهم، عقل و دانش پرده‌های کرامت انسانی هستند.»^[۱۳۳] برای مثال آدمی مرتکب بعضی از گناهان می‌شود که نتیجه آن حلال و حرام مال مردم و مال خودش در نظرش یکی می‌شود، این گناهان او را گستاخ می‌کند و به ارتکاب گناهان دیگر می‌کشاند. امیرالمومنین در دعای کمیل می‌فرماید: «اللهم اغفرلی الذنوب التی تهتک العصم؛ خدایا ببخش بر من گناهانی که پرده‌های عصمت را پاره می‌کند». «عصم جمع عصمت است و عصمت به‌معنای پرده است و در اینجا منظور از عصمت و پرده یک سلسله کرامت‌های انسانی است. انسان به حسب فطرت کرامت‌های اخلاقی دارد.»^[۱۳۴]
گناهانی که پرده عصمت را پاره می‌کنند، شخص را به انسانی مهمل و لاابالی تبدیل می‌کنند و از واقعیت، کرامت و عصمت دور می‌کنند. «گناهانی مانند شراب خواری، قمار بازی، اشتغال به لهویات، غیبت و سرگرمی‌های مبتذل برای خنداندن مردم، ذکر عیوب مردم، هم نشینی با کسانی که به عنوان اهل گناه شناخته می‌شوند.»^[۱۳۵]
ب.گناهان نقمت‌زا
گناهانی هستند که سبب می‌شوند مصیبت و نقمت وارد زندگی فرد بشود و زندگی‌اش در تنگنا قرار بگیرد و با داشتن امکانات مادی آرامش نداشته باشد و احساس راحتی نکند. یکی از گناهانی که سبب نقمت می‌شود، ظلم است. به فرموده قرآن کریم: «انا من المجرمین منتقمون».^[۱۳۶] یا در جایی دیگر می‌فرماید: خدا را از آن چه ستمکاران می‎کنند، غافل مپندار، جز این نیست که کیفر آنان را برای روزی به تاخیر می‌اندازد که چشم‌ ها را در آن خیره می‌شود.^[۱۳۷]
بزرگ‌ترین مصیبت و تنها مصیبت حقیقی، دوری از خداوند است که با گناه ایجاد می‌شود. حضرت علی در دعای کمیل از خداوند می‌خواهد: «اللهم اغفرلی الذنوب التی تنزل النقم: خدایا ببخش بر من گناهانی که نقمت نازل می‌کند.»
«نُه گناه زمینه نزول عقوبت الهی را فراهم می‌کند: ۱. بغی یعنی تعدی و تجاوز از حدود الهی و ایجاد فساد؛ ۲. تعدی به حقوق مردم؛ ۳. تمسخر مردم؛ ۴. نقض عهد و پیمان یا خلف وعده؛ ۵. گناهکاری آشکار؛ ۶. شیوع دروغ؛ ۷. قضاوت غیر عادلانه و خلاف احکام الهی؛ ۸. خودداری از پرداخت زکات؛ ۹.کم فروشی. »^[۱۳۸] همان‌طور که ملاحظه می‌کنیم، اگراین گناهان که رعایت‌نکردن حقوق مردم و تعدی به دیگران است، شیوع یابد، به‌طور قطع موجب آسیب‌های اجتماعی و از هم پاشیدن شیرازه زندگی می‎شود که چیزی جز نقمت و عقوبت حاصل نمی‌شود.
پ.گناهان نعمت سوز
گناهانی هستند که نعمت ها را تغییر می دهند نعمت امنیت نعمت سلامت نعمت علم و معرفت و عدل و انصاف را از انسان می‌گیرند. قرآن کریم می‌فرماید: «انا ناتی الارض ننقصها من اطرافها».^[۱۳۹] « ما بر کره زمین می‌آییم و ظریف‌ترین و طریف‌ترین مخلوق را از بین آنها می بریم و کمال و نعمت را از زمین می‌گیریم و در زمین نقصان ایجاد می‌کنیم.»^[۱۴۰]
حضرت علی از این دست گناهان به خدا پناه می‌برد و از او می‌خواهد که آنها را در رحمت و مغفرت خود قرار دهد: «امام سجاد پنج گناه را نمونه تغییر نعمت به عذاب می‌شمارد: ۱. ستم به مردم؛ ۲. ترک حالت عادت در نیکی‌ها؛ ۳. ترک نیکو کاری؛ ۴. کفران نعمت؛ ۵. ناسپاسی و ترک شرک.»^[۱۴۱]
ت. گناهان دعا ستیز
انجام بعضی از گناهان سبب می شود که ملائکه دعای دعاکننده را به محضر حضرت حق نرسانند و سبب حبس دعا شوند. حضرت علی به درگاه خداوند استغاثه می‌کند و از او طلب بخشش چنین گناهانی را از خداوند دارد: «اللهم اغفر لی الذنوب تحبس الدعا؛ خدایا ببخش بر من گناهانی را که دعا را حبس می‌کنند.»^[۱۴۲] «امام چهارم هفت دعا را از موانع استجابت دعا ذکر می‌کنند: ۱. نیت بد؛ ۲. خبث باطن؛ ۳. دو رویی و نفاق با مؤمنان؛ ۴. باور نداشتن به اجابت به دعا و از دست‌دادن اوقات آن؛ ۵.نماز را در اول وقت اقامه نکردن؛ ۶. ترک احسان و انفاق؛ ۷. به کارگیری کلمات زشت و آلوده‌کردن زبان به فحش و ناسزا.»^[۱۴۳]
این نوع گناهان توفیق دعاکردن را از انسان سلب می‌کنند و او نمی‌تواند با خدای خویش به راز و نیاز و طلب حاجت بپردازد و قلب و روح انسان را ذلالت می‌کشانند و درونش را تخریب می‌کنند. «دعا قبل از خواستن و گفتن چیزی، تحولی در درون است، پس گناهانی که موجب حبس دعا می‌شوند، در حقیقت مانع تحقق و وقوع دعا می‌شوند نه اینکه دعایی انجام می‌گیرد اما اجابت نمی‌شود.»^[۱۴۴]
ث.گناهان مصیبت زا
گناهانی هستند که ارتکاب آنها موجب نزول بلاهایی، چون بلای فقر، بلای گرفتاری‌های روحی، جهل، لجاجت و فساد اخلاقی می‌شود. امام رضا می‌فرماید: «مردم هر چه گناهان تازه به بازار معصیت آرند، خداوند نیز آنان را نیز به بلاها و گرفتاری‌های جدیدی مبتلا خواهد ساخت.»^[۱۴۵] امام سجاد درباره این‌گونه گناهان می‌فرماید: «کمک نکردن به افرادی که مظلومان و ترک امربه‌معروف ‌و ‌نهی‌ازمنکر از زمینه‌های نزول بلا هستند.»^[۱۴۶]
حضرت علی در دعای کمیل برای بخشش این نوع گناهان از خداوند طلب مغفرت می‌کند: «اللهم اغفرلی الذنوب التی تنزل البلا: خدایا ببخش بر من گناهانی که سبب نزول بلا می‌شود.»^[۱۴۷]
ج.خطا و خطیئه
خطاها، گناهان و لغزش‌ها انسان را از فطرتش دور می‌کنند و سبب می‌شوند که او استعداد پذیرش رحمت حق را نداشته باشد .«اگر رحمت بیاید ولی در انسان‌ها استعداد قبول نباشد، رحمت حق همان‌طور که آمده سرازیر می‌شود و می‌رود و در باطن انسان‌ها جاگیر نمی‌شود و در نتیجه انسان‌ها به کمالات معنوی نمی‌رسند.»^[۱۴۸] همانطور که پستی و بلندی‌های زمین به اندازه ظرفیت خودشان آب را جذب می‌کنند، باطن و روح انسان‌ها هم رحمت و عنایت حق را به اندازه استعداد و ظرفیتشان به خود جذب می‌کنند؛ بنابراین انسان باید به فطرت اولیه‌اش برگردد تا مستعد جذب عنایت حق شود. حضرت علی برای آمرزش تمام ذنوب و خطیئات و خطاها از خداوند طلب مغفرت می‌فرماید: «اللهم اغفر لی کل ذنب اذنبته و کل خطیئه اخطئتها؛ خداوندا هر گناهی و هر خطایی که از من سر زده بر من ببخش.»^[۱۴۹]
چ.گناهان امیدزدا
آدمی با امید به رحمت پروردگار سعادتمند و رستگار می‌شود. در دعای ابوحمزه ثمالی امام سجاد می‌فرماید: «می‌دانم امید امیدواران را اجابت می‌کنی.»^[۱۵۰] گناهانی وجود دارد که باعث قطع امید بنده به رحمت حق می‌شود و هیچ خسارتی بدتر از این نیست که انسان از درگاه حق ناامید شود. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «قال و من یقنط من رحمه ربه الا الضالون؛ فقط ره گم کردگان از رحمت حق ناامید می‌شوند.»^[۱۵۱] پس یأس از رحمت الهی و اعتماد به غیر خدا سبب قطع امید می‌شود؛ اما امید باید با عمل توأم باشد و انسان امیدوار به انجام اعمال صالح می‌پردازد و به لقاء پروردگار امید دارد. در دعای کمیل می‌خوانیم: «اللهم اغفر لی الذنوب التی تقطع الرجاء؛ خدایا ببخش بر من گناهانی که سبب ناامیدی می‌شوند.» ^[۱۵۲]
به غیر از انواع گناهانی که ذکر شد، گناهانی هستند که به مقدار سیر و سلوک، حرکت و رشد ما گسترش پیدا می‌کنند و دقیق و عمیق می‌شوند. گناهانی که امامان معصوم از آنها استغفار می‌کنند در حد فهم و درک ما نیستند، زیرا «حسنات الابرار سیئات المقربین» هر کس به اندازه سیر و حرکتی که در راه حق انجام می‌دهد و به سطحی از سلوک می‌رسد، گناهانش نیز دقیق‌تر و عمیق‌تر می‌شود، حتی عبادت‌های مرحله قبل، برای او گناهان امروز می‌شود و باید از عبادت‌ها و اطاعت‌های گذشته خود استغفار کند. ذنوب فقط در حد غیبت و دزدی و دروغ و زنا نیست، بلکه کسانی که در مسیر سلوک الی‌الله گام برداشته‌اند، می‌دانند که ذنوب به چه میزان دقیق است؛ یعنی حتی عباداتشان جزو ذنوب هستند و باید از آنها استغفار کنند و از خداوند طلب گذشت کنند. «وامحق ذنوبنا مع امحاق هلاله واسلخ عنا تبعا تنامع انسلاخ ایامه»^[۱۵۳] «حتی ینقضی عنا و قد صفیتنا فیه من الخطیئات و اخلقتنا فیه من السیئات.»^[۱۵۴]