تریاک از شیره گیاه خشخاش با نام علمی” پاپاور سومنیفروم ” به دست می آید. در حدود بیست نوع آلکالوئید مجزا از تریاک مشتق می شود که معروفترین آنها مرفین است. آلکالوئیدهای نیمه مصنوعی که از مرفین ساخته می شوند، شامل هروئین، کدئین و هیدرومرفین هستند. مواد کاملاً مصنوعی شبه تریاک که در آزمایشگاه ساخته می شوند، شامل مپریدین،متادون و پروپوکسیفن می باشند. مسمومیت با تریاک که بعد از مصرف مکرر آن اتفاق می افتد ، ، خواب آلودگی ، اختلال در تکلم و اختلال در حافظه و از بین رفتن حضور ذهن ، خود را نشان می دهد. اگر مقدار تریاک خیلی زیاد باشد ، حیات شخص را به مخاطره می‌اندازد که از علائم آن می توان به عدم پاسخ به تحریک دردناک ، اغماء ، تنفس ضعیف ، سرد شدن بدن ، کاهش شدید فشار خون ، شوک و کند شدن ضربان قلب اشاره کرد. مرگ معمولاً در اثر ایست تنفسی است. اصولاً در بیماری که با حالت اغماء ، تنگی مردمک چشم و ضعف تنفسی به بیمارستان آورده می‌شود، حتماً باید به مسمومیت با تریاک و مشتقات آن مشکوک شد. شخصیت ضد اجتماعی ، اضطراب و عمده ترین آثار روانی مصرف تریاک در دراز مدت افسردگی می باشد .
۲- هروئین^[۱۴] :
هروئین یکی از مشتقات نیمه مصنوعی مرفین است. هروئین خالص پودری بسیار نرم و سفید رنگ است، اما هروئینی که معمولاً توسط فروشندگان این ماده عرضه می شود ناخالصی بسیار زیادی دارد (شیرخشک، پودر بیکربنات) ، از مخلوط کردن با مواد مختلف به دست می آید و رنگ آن کرم مایل به قهوه ای است. هـــروئین را معمولاً در تکه های پلاستیک با شکل مخروطی بسته بندی می کنند و سر آن را با آتش می بندند. در این حالت آب در آن نفوذ نمی کند و در مواقع خطر می توانند آنرا ببلعند و پس از دفع از آن استفاده کنند. کاهش ضربان قلب، کاهش تنفس، کم کردن حرکات دوده و مهار رفلکس سرفه ، احساس گرما. به دنبال اولین مصرف معمولاً تهوع، استفراغ و خارش پیش می آید. یکی از ویژگیهای مصرف کنندگان ، مردمک های بسیار ریز (مردمک ته سنجاقی ) است. گیجی و احساس سر خوشی که به دنبال آن افسردگی بارز میشود. به دنبال مصرف مرتب تحمل پیش می آید یعنی هر بار میزان ماده بیشتری برای رسیدن به علائم دلخواه نیاز می شود.

۳- حشیش^[۱۵]: انواع حشیش
حشیش نام مختصر بوته شاهدانه است. تمام اجزاء این گیاه خاصیت روانگردان دارد که از بین آنها تترا هیدروکانابینول فراوان تر از همه است. قوی‌ ترین انواع حشیش از سرشاخه‌ های گلدار گیاه یا از ترشح زرینی قهوه‌ای مایل به سیاه خشک شده برگ‌های آن که HASH یا HASHISH نامیده می ‌شود به دست می ‌آید. برگ های خشک گیاه شاهدانه را داخل سیگار ریخته و آن را دود می ‌کنند. در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم اثرات ضد درد، ضد تشنج و خواب آور حشیش شناسایی شده بود. در دهه چهارم قرن بیستم این ماده جزو سیستم دارویی آمریکا به حساب می‌آمد. بیش از ۴٠٠ ماده شیمیایی در گیاه حشیش وجود دارد که ۶٠ درصد آنها از لحاظ شیمیایی با THC٩ در ارتباط است. ١ - اختلالات حافظه و یادگیری ٢ - اختلال در حواس بینایی، شنوایی و لامسه مسمومیت با حشیش، اغلب حساسیت فرد مصرف کننده را نسبت به محرک ‌های بیرونی بالا می‌ برد و جزئیات تازه‌ای را آشکار می‌کند. فرد رنگ ‌ها را غنی‌ تر و عمیق‌ تر از گذشته حس می ‌کند. ٣ - اختلال درک زمان و مکان ۴ - اختلال در قدرت تجزیه و تحلیل مغز ۵ - اختلال تعادل و مهارت‌ های حرکتی : به علت اختلال در مهارت‌ های حرکتی، افراد مصرف کننده تا ١٢ ساعت پس از مصرف نباید رانندگی کنند. ۶ ـ اختلال خواب و فعالیت جنسی که از چند روز تا چند هفته پس از مصرف از بین می ‌رود.
۴- کوکائین^[۱۶]: کوکائین پودر شده
از روی گیاهی که «اریت روکیسلین کوکا» نامیده می شود. کوکائین یک داروی بی حس کننده موضعی و محرک سیستم اعصاب مرکزی است. می توان آنرا به وسیله جویدن برگهای کوکا، کشیدن ( دود کردن ) و استنشاق یا تزریق کردن استعمال کرد.
۴-۱-استنشاق کوکائین:
یک روز ( مقدار مجاز ) بین ۲۵ تا ۱۵۰mg از کوکائین در هنگام استنشاق استعمال می شود کمتر از چند ثانیه به کمتر از چند دقیقه بعد از مصرف کردن، کوکائین باعث : ۱ ـ احساس شنگولی ۲ ـ برانگیختگی جنسی ۳ ـ کاهش گرسنگی ۴ ـ احساس نیرومندی
بعد از هر کدام از چیزهای ذکر شده در بالا در اواخر حدود یک ساعت استعمال کننده های کوکائین ممکن است در دوره هایی از افسردگی سقوط کنند. این سقوط باعث می شود که استعمال کننده های کوکائین در جستجوی کوکائین بیشتری برای خارج شدن از این افسردگی باشند که نتیجه آن اعتیاد است. ترک کوکائین می تواند باعث عادت کردن به احساس افسردگی، اضطراب و پارانوئید شود. آن عادت ممکن است آنها را در دوره هایی از فرسودگی و خواب طولانی ببرد (بروند). دوزهای گوناگونی از کوکائین می تواند همچنین مشکلات رفتاری و نورولوژیایی مشابه را تولید کند ۱ ـ سرگیجه ۲ ـ سر درد ۳ ـ مشکلات حرکتی ۴ـ اضطراب ۵ ـ بی خوابی ۶ ـ افسردگی ۷ ـ توهمات - برگ ناشی از مصرف زیاد کوکائین ( مقدار بیش از حد ) چندان هم نامتداول نیست. کوکائین باعث افزایش بیش از حد فشار خون شده که منجر به خونریزی مغزی می شود. تنگ شدن مجرای رگهای خونی مغز نیز منجر به سکته مغزی می گردد. مقدار بیش از حد کوکائین می تواند موجب بروز مشکلات قلبی و تنفسی گردد که به مرگ می انجامد . اگر آنرا به حیوانات بدهیم به آن عادت خواهند کرد. در واقع اگر حیوانات دارای حق انتخاب باشند شوکهای الکتریکی ناشی از مصرف کوکائین را تحمل می کنند و دیگر لب به آب و غذا نمی زنند. کوکائین جذب انتقال دهنده های عصبی دوپامین ، نوراپی نفرین و سروتونینی را مختل می کند. بنابراین این انتقال دهنده های عصبی مدت زمان بیشتری را در شکاف سیناپسی باقی می مانند. تحقیقات همچنین نشان داده است که کوکائین می تواند موجب آزاد شدن دوپامین از نورونهای مغز شود. وکائین سیستم عصبی پیراسونی را تحت تأثیر قرار می دهد. این تأثیرات شامل تنگ شدن رگهای خونی، بزرگتر شدن مردمک چشم و بی نظم شدن ضربان قلب می باشد.
۵- ماری جوانا^[۱۷]:
از برگ، ساقه شاهدانه بدست می آید. شبیه جـعــفـری خشک سبـز، قهوه ای و یا خاکستری میباشد. اندکی توهم زا است.گذشت زمان حس نمیگردد، تمرکز کاهش می یابد، حافظه و یادگیری کاهش می یـابد، افـزایـش فـشار خـون و ضـربـان قـلـب، خشکی دهان، قرمزی چشمها، خواب آلودگی، اشتها آور، اثرات حشیش را نیز دارا می باشد. خنده های مکرر. پارانوئید، آسیب به ریه ها، سرفه و عفونت مجاری تنفس، برونشیت.
۶- کریستال یا شیشه^[۱۸] :
یکی از موادمخدر جدید که در بازار قاچاق عرضه می‌شود آیس ، شیشه یا کریستال است. وجه تسمیه این ماده ی ‌مخدر به این دلیل است که شکل ظاهری این ماده شبیه شیشه‌ای که خرد و پودر شده باشد و یا تکه‌های ریز یخ و یا خرده‌های ریز نبات است. به این دلیل به آن در کشور ما شیشه گفته می‌شود و در اروپا و آمریکا بیشتر به نام آیس شناخته می‌شود. شابو که در آسیای جنوب‌شرقی و خاوردور رواج دارد نیز شباهت‌هایی با این ماده دارد. تحقیقات نشان می‌دهد که مهمترین ترکیب این ماده‌ ی مخدر آمفتامین است. سابقه تولید و مصرف آمفتامین به قبل از جنگ جهانی دوم می‌رسد و در زمان جنگ جهانی دوم به عنوان یک داروی مؤثر در رفع افسردگی سربازانی که مشغول جنگ بودند و یا نیروهایی که قرار بود چندین شبانه‌روز را به صورت پیوسته به نبرد مشغول باشند و فرصت استراحت نداشتند برای بالا بردن سطح انرژی آنان استفاده می‌شد. با گذشت زمان و مشخص شدن عوارض خطرناک این ماده و اعتیاد به آن کاربرد این ماده به عنوان دارو به تدریج کنار گذاشته شد اما سوداگران و تولیدکنندگان موادمخدر استفاده از این ماده را در تهیه موادمخدر در دستور کار خود قرار دادند. شاید اولین و مهمترین ماده ی ‌مخدری که از آمفتامین به دست آمد و در سطح وسیع مورد مصرف قرار گرفت اکستازی باشد. قرص اکستازی از چند سال پیش به ندرت در کشور ما مشاهده و مصرف می‌شد اما در سال‌های اخیر مصرف آن افزایش یافت و انواع و اقسام این قرص در بازار قاچاق مشاهده شده است. مصرف اکستازی در پارتی‌ها ومیهمانی‌ها به عنوان یک ماده انرژی‌زا مصرف می‌شود و مصرف‌کنندگان آن می‌توانند ساعت‌ها بدون استراحت بیدار بمانند و از انرژی‌های نهفته یا ذخیره شده در جسم خود در حد بالایی بهره‌برداری نمایند که پس از مدتی شدیداً با کمبود انرژی مواجه‌ می‌گردند که از ظاهر آن‌ ها کاملاً مشخص می‌شود. متأسفانه یکی از تبلیغات غلط در مورد این ماده ی ‌مخدر این است که حتی رسانه‌های جمعی از آن به عنوان قرص شادی یاد می‌کنند درحالی که این ماده از خود هیچ‌گونه انرژی و شادی ندارد و انرژی‌های ذخیره شده جسم را به یک باره آزاد می‌کند و انرژی که بایستی در طول چندین شبانه‌روز مصرف شود ، یک‌شبه استفاده می‌شود و بعد از تمام شدن اثر آن شخص مصرف‌کننده به شدت احساس رکود و خستگی می‌کند و این آغازی است برای مصرف دوباره و دوباره تا اعتیاد کامل که متأسفانه مصرف‌کنندگان اکستازی به طرف شیشه و کراک کشیده شده‌اند شیشه تقریباً همان خواص اکستازی را دارد با این تفاوت که اکستازی اغلب به صورت قرص و خوراکی و به ندرت به وسیله روش جذبی از طریق پوست استفاده می‌شود اما شیشه به صورت تدخین یا کشیدنی. برای مصرف شیشه ابزار مخصوص وجود دارد که به آن پایپ Pipe گفته می‌شود و شبیه یک چپق شیشه‌ای است که کاربرد آن بیشتر در خارج از ایران مشاهده شده است. اما در کشور خودمان مصرف‌کنندگان شیشه ابزار دیگری را جایگزین این چپق شیشه‌ای یا پایپ کرده‌اند که به راحتی با یک لامپ درست می‌شود. به این صورت که انتها یا سرپیچ لامپ روشنایی را جدا کرده و آن را به همراه محتویات لامپ بیرون‌ می‌آورند ، سپس شیشه را داخل این حباب توخالی ریخته و با قرار دادن یک لوله خودکار در داخل آن و مسدود کردن انتهای آن با ماده‌ای مثل آدامس ، آماده مصرف می‌شود. در مرحله بعد با شعله فندک شیشه داخل حباب را از بیرون حرارت می‌دهند و از طریق لوله‌ای که از انتهای حباب بیرون آمده است به صورت کشیدنی مصرف می‌شود. نشئگی حاصل از مصرف این ماده تقریباً شبیه هیچ ماده ی مخدر دیگری نیست. عوارض مصرف این ماده ، بسیار خطرناک و سنگین است. مصرف‌کنندگان این ماده در ابتداء مصرف پس از مصرف گاه حدود هفتاد و دو ساعت حتی یک دقیقه نمی‌خوابند. در این مدت توهم شدید و خیره شدن به یک نقطه خاص برای چندین ساعت و همین طور رفتارهای بی‌پروا ، از حالات نشئگی این ماده محسوب می‌شود. بعضی از مصرف کنندگان شیشه پس از مصرف با توجه به توهم شدید به تصور پرواز خود را از پنجره ساختمان چند طبقه به پایین پرتاب کرده‌اند. پس از بین رفتن اثر این ماده شخص مصرف‌کننده طوری احساس خستگی و کوفتگی می‌کند که ممکن است حدود چهل و هشت ساعت یا دو شبانه‌روز به صورت پیوسته خواب باشد و پس از بیداری سر دردهای شدید ، بی‌قراری ، لرزش و حرکات غیرعادی اعضاء بدن مثل دست و سر از حالات آن است. اثر کریستال هم مانند هر نوع ماده دیگرى در اشخاص مختلف متفاوت و وابسته به عواملى چون سایز، وزن، سلامت فرد، مقدار مصرف، روش استفاده، سابقه مصرف و اینکه آیا با ماده دیگرى استفاده مى شود دارد. همچنین عوامل محیطى تأثیر این ماده را در فرد تحت الشعاع قرار مى دهد. اینکه فرد به تنهایى یا در جمع و در مهمانى مواد مصرف کرده باشد مى تواند در این تجربه تأثیر بگذارد. کریستال یا شیشه محرک بسیار قوى است که فعالیت هاى مرکزى سیستم عصبى را سرعت مى دهد. اگرچه گزارش کمى از مرگ و میر ناشى از استعمال مستقیم کریستال شده است ولى باید این نکته را مورد توجه قرار داد که این ماده بسیار اعتیادآور و نسبت به دیگر آمفتامین هاى دیگر از نظر اجتماعى، عاطفى، روانى و حتى تحرکى آسیب بیشترى به فرد وارد مى کند. در بیمارانى که کریستال را به عنوان آمفتامین براى تحمل درد استفاده مى کنند علایم مشابهى با بیماران روانى پارانوئیدى و جنون جوانى مشاهده مى شود. گاهى اوقات افرادى که به استعمال ماده تن در داده اند کریستال را به عنوان آمفتامین (مسکن) مصرف مى کنند. اگر فردى یک بار کریستال را به عنوان مسکن روانى تجربه کند به تجربه مجدد آن علاقه مند مى شود و کم کم به سوى این ماده کشانده مى شود. استفاده دوز بالاى کریستال مى تواند موجب آسیب مهلک در رگ هاى مغزى و در نهایت مرگ شود دیگر تأثیرات فیزیکى معمول ناشى از استعمال کریستال شامل: خشکى دهان، افزایش سرعت تنفس، سردردهاى طاقت فرسا، حالت تهوع، تعرق بیش از اندازه بدن، سرگیجه، بالارفتن فشارخون، بالارفتن حرارت بدن، تپش قلب، خشکى، سوزش و ترک لب ها، بزرگ شدن مردمک چشم، سیاهى رفتن چشم، لرزش دست ها و انگشتان مى شود. استعمال کریستال روى رفتار شخص نیز تأثیر مى گذارد: افزایش حرکت هاى فیزیکى، نوعى حالت سرخوشى، ناآرامى، اضطراب و دلواپسى، پرخاشگرى، خشونت و رفتار خصمانه، بی خوابى شدید، حمله هاى ناگهانى هراس و اضطراب پارانویا (جنون سوءظن) همراه با توهم، نشاط و دلخوشى بیش از حد، پرچانگى، تکرار حرف ها و کارهاى ساده، تغییر ناگهانى در رفتار و گفتار و اختلال در درک،اختلال و بى نظمى در وظایف کلیه و ریه، بى اشتهایى و در نتیجه سوء تغذیه و کم وزنى مفرط ،عوارض قلبى. (حمله قلبى و نارسایى قلب به دلیل استعمال زیاد)
۷- کراک :
کراک مواد شیمیایی کوکایین هیدروکلورید است که با نام کراک شناسایی می شود عده ای از افراد مبتلا به این مواد با انجام عملیات شیمیایی خاصی هیدروکلورید را از این مواد جدا می کنند، این عمل باعث تقویت شدید این مواد می شود. کراک فرم تقویت شده کوکایین به صورت جامد است.و به این دلیل کراک نام گرفته که موقع گرم شدن و استنشاق کردن می شکند. با توجه به این که کراک به صورت آماده است افراد معتاد نیازی به تجهیزات شیمیایی برای تقویت این مواد ندارند و این مواد به راحتی در بسته هایی اغلب ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلی گرم هستند خرید و فروش می شود این مقدار مواد برای ۲ تا ۳ استنشاق کافیست. در دهه ۷۰ میلادی کوکایین مواد بسیار گرانی بود و کمتر استفاده می شدولی با ابداع کراک ارزان قیمت توان خرید عده بیشتری را بر این مواد آسان کرد و عده زیادی از مواد معتاد به سمت این مواد کشیده شدند. مخصوصاً جوانانی که با مشکلات زندگی روبرو بودند. عواملی مثل ارزانی , راحتی مصرف و راحتی پنهان کردن این مواد باعث افزایش شدید استفاده از این مواد شد. استفاده به صورت استنشاقی این مواد به جای تزریق نیز اثر بسزایی در رشد این مواد داشته است. یک گرم کوکایین خالص پس از انجام عملیات شیمیایی به ۰.۸۹ گرم کراک تبدیل می شود. اداره کل آزمایش قدرت مواد مخدر تخمین زده اند که قدرت کراک ۷۵ تا ۹۰ درصد قوی تر از کوکایین است در زیر لیستی از تأثیرت کوکایین بر روی جسم آمده است: تغییر در فشار خون , ضربان قلب و تنفس ، حالت تهوع ، استفراغ کردن ، اضطراب ، تشنج ، بی خوابی ، بی اشتهایی که باعث سوء تغذیه و کم شدن وزن می شود ، عرق کردن سرد ، باد کردن و خون ریزی پوسته غشا ماده مخاطی ، بی قراری ، آسیب به حفره بینی ، آسیب به ریه، حمله های قلبی . به دلیل اینکه کراک فوراً وارد مغز می شود شانس ایجاد کما و مرگ بسیار زیاد است. اثر کراک پس از ۵-۷ دقیقه فوراً از بین می رود و فرد معتاد می خواهد فشار عصبی را با استفاده بیشتر این مواد از بین ببرد. و این چرخه باعث ایجاد اعتیاد مفرط به این مواد می شود. و به همین دلیل افراد مبتلا سعی در بیشتر به دست آوردن این مواد می کنند. استفاده همیشگی از این مواد باعث جنون و بیماری های روانی و وهم می شود. تأثیرات مواد اضافی که با کراک مصرف می شود بر ریسک استفاده آن می افزاید. این مواد اغلب به همراه مواد ارزان تر دیگری مثل پروکایین لیدوکایین و بنزوکایین و گاهی اوقات به همراه موادی که تأثیری روی آن ندارند مثل شکر مصرف می شود. استفاده این مواد به همراه جوهر گنه گنه یا آمفی تامین ها تأثیرات مخرب این مواد را به صورت فجیح بالا می برد. کراک روی سیستم عصبی تأثیر می گذارد.سیستم عصبی اتوماتیک سیستم سیمپاتیک که سرعت عملیات قلب و تنفس را بالا می برد کنترل می کند. سیستم عصبی نیز عملیات سیستم پارا سیمپاتیک را که سرعت عملیات بدن را پایین می آورد را کنترل می کند. کراک روی یکی از انتقال دهنده های مغز که دوپامین آزاد می کنند تأثیرمی گذارد. (دوپامین ماده ای است که هنگام خنده مقدار کمی از آن آزاد می شود و احساس خوبی به انسان دست می دهد.) بعد از آزاد شدن این ماده کراک در برخی مواقع باعث جلوگیری از دوباره آزاد شدن آن می شود به همین دلیل باعث افسردگی و انواع فشار روی فرد مبتلا می شود.
۸- ال. اس. دی^[۱۹] :انواع مختلف ال اس دی
ال. اس. دی. که نام کامل آن لیزرژیک اسید دی‌اتیل‌آمید است، از مواد توهم‌زاست که در قارچ ارگو وجود دارد. ال. اس. دی. سبب ایجاد اختلال در خلق و خوی فرد می‌شود، شناخت زمان و مکان را مختل ، فرد را دچار خوشی بی‌جا ، خودستایی ، احساس سبکی و بی‌وزنی ، هذیان و افسردگی می کند و ممکن است مصرف کننده را به خودکشی و آدم‌کشی بکشاند. با مصرف ال. اس. دی. توهم‌های بینایی و شنوایی دست می‌دهد و اشباح خیالی جای خاصی در ذهن فرد باز می‌کنند. به دلیل خاصیت توهم‌زایی شدید ال.اس.دی باید آن را یکی از مواد بسیار خطرناک تلقی کرد که نسل جوان را معرض تهدید قرار داده است.
۹- اکستاسی^[۲۰]: یک نمونه از قرصهای اکستاسی
از نوعی آمفی تهیه میگردد قرص به اشکال و اندازه های گوناگون، گرد، کپسول، مایع. توهم زا میباشد، معمولاً با نشاسته، پودر تالک و رنگ، کافئین، آمـفی تـامین و افدرین ترکیب می گردد اثر آن ۲۰ دقیقه پس از مصرف ظاهر میگردد، اکستاسی هم محرک است و هم توهم زا، افزایش انرژی و حس خوشی، اصوات، رنگها و احساسات شدیدتر میگردد اثر آن تا ۶ ساعت باقی می ماند، اثراتش شبیه آمفی تامین میباشد، افزایش ضربان قلب، افزایش اعتماد بنفس،احساس تهوع، اضطراب، احـساس صمـیـمیت بـا دیـگران، سـایـیدن دنـدانـها بـه یکدیگر، کاهش اشتها، تعـریـق، احــساس شدید لذت، گرمی و شادی، شما را به رقصیدن وا می دارد. تـرشـح دپامین و سروتونین در مغز از اثرات دیگر آن است - گرمازدگی، چون بیشتر در کلوبها از آن استفاده می گـردد و در پـی فـعـالـیــت شدید مانند رقصیدن سبب افزایش شدید گرمای بدن می گردد که بسیار خطرناک اســت، فرد برای رفع تشنگی مـمـکن اسـت آب فـراوان بـنـوشد کـه ایـن خـود سبب رقیق شدن بیـش از حـد خــون و از مــیان رفتن تعادل سدیم خون شـده و سـبـب تـورم اعـضـاء بـدن هـمـچـون مـغز و در نهایت مرگ فرد می شـود، پـس از یـکـی دو روز بـعـد فـرد احـسـاس افسـردگـی و خـستگی می کند، در دراز مدت سبب آسیب به کبد، کلیه و مغز می‌گردد، توهم گویی، استفراغ، تشنج
۱۰- آمفی تامین^[۲۱] :انواع آمفی تامین
گرد سفید رنگ و یا خاکستری، کپسول، قرص. بـرای آنـکه آمفتی تامین قابل دود کردن گردد آن را کریستالیزه میکنند.استنشاق، دود کردن، تزریق و یا حل درون مایعات، خوراکی.اثر آن ۳ الی ۴ ساعت بعد ظاهر میگردد، هیجان زدگی، اعتماد بنفس بالا، افزایش هوشیاری، پر انرژی، کاهش اشتها، بی خوابی، یک محرک می باشد.در کوتاه مدت سبب احساس اضطراب، افسردگی و خستگی پس از استعمال آن می شود، افزایش ضربان قلب و تنفس، اختلال در دید، خشکی دهان، سـرگـیـجـه و خشونت، مرگ ناگهانی و سکته قلبی. در دراز مدت سبب توهم، وحشتزدگی، کـاهش وزن، آسیب به مغز و حافظه، تشنج و مرگ می گردد
۱۱- جی اچ بی^[۲۲]:
مایع بی رنگ و بی بو داخل بطری‌های کوچک، بصورت کپسول.مقادیر کم آن اثرات شبیه الکل دارد و مصرف زیاد آن مانند اکستاسی عمل می‌کند. تهوع، خواب آلودگی، احساس گم گشتگی، تشنج و مشکلات تنفسی.
۱۲- کتامین^[۲۳] :
کتامین اخیراً به عنوان داروی کلوپ ها مشهور شده است چرا که در شب نشینی های کلوپ مصرف زیادی دارد . کتامین اثرات گسستگی مشابهی ایجاد می کند . این دارو به عنوان داروی بیهوشی بچه ها ساخته شد و در حال حاضر در دامپزشکی کاربرد دارد . برخی مصرف کننده ها تجربیات معنوی با آ ن دارند در حالی که مصرف کننده های دیگری تحریک پذیری نا خوشایند ، گیجی ، سر گشنگی و رفتار غیر منطقی را تجربه می کنند اثرات منفی تری دارد در دوز های بالاتر ایجاد می شوند . اثرات دارو ۱ تا ۴ ساعت بسته به شیوه و مقدار مصرف دارو متغیر است . در حال حاضر در ایران به علت عدم آگاهی فروشنده ها این دارو توسط افراد مصرف کننده از داروخانه های دام پزشکی تهیه و مورد سوء مصرف قرار می گیرد هرچند که در سطح شهر نیز به صورت غیر قانونی و با قیمتی بالاتر به فروش می رسد .
۱۳- مسکالین :
این ماده ی توهم زا هرچند مصرف قابل توجهی در ایران نداشته است اما جدیداً توسط مسافران آن سوی آبها وارد کشور شده است . که ازکاکتوس کوچک هویجی شکل بدست می آید . در بیابان مکزیک و آ مریکا یافت می شود و به صورت قانونی در برخی از مناطق ایالات متحده به عنوان قسمتی از جشنهای مذهبی به وسیله اعضای مسیحی بومی آمریکائی مصرف می شود . به طور معمول کاکتوس را قطعه قطعه کرده خشک می کنند و برای مصرف آنرا جویده و سر انجام می بلعند. بعد از خوردن آن تهوع شایع است. مسکالین باعث توهم های بینائی می گردد. مسکالین به صورت مصنوعی به شکل کریستال های نمک تولید می شود. مسکالین از روده جذب خون می شود. نیمه عمر آن حدود ۲ ساعت و مدت اثر آن ۸ تا ۹ ساعت است. مقدار مرگ آور آن حدود ۱۰ تا ۳۰ برابر مقدار آن است و خطر مسمومیت آن از سایر توهم زاها بیشتر است .
۱۴- پان پراگ :نمونه ای از پان پراگ به شکل آدامس
پان پراگ، ماده ی مخدری است که به تازگی در غالب آدامس وارد ایران شده است. پان پراگ، راجا، تایتانیک، ناس خارجی، پان پاکستان، پان عربی، ویتامین، ملوان زبل، پان اسفناج وگوتکا. مخدری که این بار در بسته‌های شکیل با عکس‌های هنرپیشه‌های خوش‌تیپ هندی و پاکستانی به عنوان آدامس، پاستیل و پودرهایی با طعم نعنا و خوشبوکننده دهان وارد شده است. این آدامس‌های مخدر را خیلی راحت می‌شود مثل سیگار از مغازه‌ها خرید، به گونه‌ای که خانواده‌هایی که تفاوت اکس و استامینوفن را از هم نمی‌فهمیدند، عمراً بفهمند آدامس‌ها و خوشبوکننده‌های پان چیست. تفاوت اساسی آن با مواد مخدر دیگر، این است که خانواده‌ها نمی‌توانستند آن را از استامینوفن کدئین یا قرص ضد اسهال تشخیص بدهند. البته این قرص‌های عجیب و خوشرنگ مواد جدیدی نبودند، همان “ام دی ام آ” ها بودند که شرکت مرک آلمان در سال ۱۹۱۲ آنها را برای درمان بیماران روانی ساخته بود، ولی چهل سال بعد در آمریکا، مهر ممنوعیت خورده بودند و حالا پس از نیم قرن، دوباره مثل اژدهایی از خواب بیدار شده و در بسته‌بندی‌های شیک در مراسم پایکوبی جوان‌ها سر و کله‌شان پیدا شده بود؛ قرصی ویرانگر که پل‌هایی بود برای مصرف مخدرهای سنگین تر… .
۱۵- دیفنوکسیلات :
بشر از ابتدای آشنائی با تریاک از خواص درمانی آن استفاده کرده است .ویژگی هائی مانند ضد درد، تسکین سرفه ،رفع مشکلات تنفسی، درمان اسهال، بیهوشی و …. همواره باعث سوء مصرف از این گیاه قدرتمند و جادوئی شده است. اما عمده مشکلات از جائی آغاز شد که به علت هزینه بالای استخراج آلکالوئید های تریاک در آزمایشگاه ها ساخت دارو های شبه مخدر سنتتیک یا نیمه سنتتیک بر پایه سنتز شیمیائی تریاک و یا همانند سازی مولکولی با دست بردن تغییراتی درساختار آنها شروع شد و انواع و اقسام داروها به بازار سرازیر گشت که بسیاری از این دارو ها بعلت عوارض شدید جانبی و پس از مشاهده آثار مخرب آن از چرخه تولید رسمی خارج گردید اما بعدها با فاش شدن فرمول ساخت آنها وارد بازار مصرف مواد مخدر شدند که هروئین نمونه شاخص این گروه است، این روند اکنون نیز ادامه دارد . و داروهائی مانند تمجیزک و ترامادول از این دسته هستند . یکی از این دارو ها که درکنار مصرف پزشکی نه چندان قابل توجه (با توجه به نمونه های مشابه داروئی بدون عوارض) باعث سوء مصرف گسترده گردیده است داروئی است سنتتیک به نام دیفنوکسیلات یا لوموتیل. دیفنوکسیلات مطابق با آمار رسمی منتشر شده در سال ۱۳۸۵چهارمین دارو از لحاظ فروش عددی در میان داروهای مصرف شده ایران است که همین موضوع بیانگر سوء مصرف فراوان ازاین دارو است . عمده مصرف کنندگان دیفنوکسیلات را افرادی تشکیل می دهند که قصد ترک یا درمان مواد مخدر را داشته و به توصیه ی دیگران و یا خود سرانه برای از بین بردن علائم ناشی از قطع مواد به مصرف این قرص روی آورده اند و متأسفانه با افزایش دارو در مواردی شخص بالغ بر صدها قرص را یکجا مصرف می کند . قابل توجه اینکه سازندگان دیفنوکسیلات برای جلوگیری از سوء مصرف آن مقداری آتروپین به آن افزوده اند ولی این نیز هرگز چاره ساز نبوده و با توجه به تداخل شدید داروئی این ماده با ضد افسردگی ها و خواب آورها باعث عوارض شدید و مخربی می گردد. عوارض سوء مصرف دیفنوکسیلات در افراد با مصرف طولانی مدت و مقدار زیاد دارو متفاوت است و بیشتر شامل علائمی نظیر خشکی دهان، گر گرفتگی، تاری دید ، یبوست های مزمن ، خواب آلودگی ، بی اشتهائی ، خارش ، مشکلات تنفسی ، تشنج ، اشکال در دفع ادرار ، تاول های شدید عفونی ، نا توانی جنسی ، تیک های عصبی و …. است . قطع به یکباره دیفنوکسیلات در مصرف های با دوز بالا امکان پذیر نمی باشد و در واقع هیچ داروئی جوابگوی رفع علائم آن نیست اما با روش درمان تدریجی و کاهش پله ای دارو در کنگره۶۰ ، افراد بسیاری که روزانه بالغ بر ۵۰۰ قرص را به همراه مواد مخدر یا دارو های دیگر مصرف می کردند اکنون سلامتی خود را باز یافته اند و به درمان رسیده اند هر چند که راه بسیار سختی را پیموده اند و عوارض وحشتناکی را تجربه کرده اند ، شرح حال این افراد در بر گیرنده نکات عبرت انگیز بسیاری است .
۱۶- نالترکسون :
امروزه مصرف کنندگان مواد مخدر ، برای درمان خود به هر کلینیک یا مرکز بیمارستانی که مراجعه کنند ، اولین واژه‌ای که برای درمان اعتیاد خود می‌شنوند واژه سم زدایی است. در حال حاضر علوم پزشکی مربوط به درمان بیماری اعتیاد در سراسر دنیا معتقدند بیماری اعتیاد مسومیت مزمن ناشی از مصرف مواد مخدر است و برای درمان آن ابتدا به ساکن بایستی بیمار سم زدایی شده و اثرات مواد مخدر یا سم از جسم بیمار خارج و پاک سازی شود و سپس مراحل بعدی درمان یا درمان نگهدارنده طی شود. این نظریه از سوی کنگره ۶۰ کاملاً مردود است . کنگره ۶۰ معتقد است بیماری اعتیاد مسمومیت مزمن نیست بلکه جایگزینی مزمن است. انجام عمل سم زدایی داروهای مخصوص خود را دارد که در اصطلاح پزشکی به آن‌ ها آنتاگونیست گفته می‌شود و مهمترین آن‌ ها نالوکسان و نالترکسون می‌باشد . آنتا گونیست یعنی ضد مرفین و یا درروهایی که اثرات مرفین و یا مواد هم خانواده آن را خنثی می کنند. آنتا گونیست‌ها از تغییراتی که در ساختمان مولکولی داروهای آگونیست یا هم خانواده و موافق مواد مخدر نظیر مرفین ایجاد می‌شود ، به دست می‌آیند. به عنوان مثال نالورفین که یک داروی آنتا گونیست می‌باشد از تغییراتی که بر روی مرفین انجام می شود ، ساخته می شود. نالترکسون نیز از تغییر بر روی دارویی به نام اکسی مرفن Oxymorphone به دست می‌آید. نالترکسون برای اولین بار در سال ۱۹۶۳ ساخته شد . داروهای آنتا گونیست مستقیماً روی مواد مخدر و اثرات آن ها تأثیری ندارند ، عملکرد این داروها به این صورت است که از طریق اتصال به گیرنده های عصبی مرفین و یا مواد مشابه آن ، از جذب و یا اتصال مرفین یا مواد نظیر آن به گیرنده های عصبی نظیر(مو) جلوگیری می کنند . در این حالت هر مقدار مواد مخدر مصرف و وارد بدن شود هیچ گونه تأثیری نخواهد داشت. یا خیلی ساده بگوییم ، هر قدر شخص مواد مصرف می کند نشئه نمی‌شود این گفته، که نالترکسون باعث ایجاد تنفر نسبت به مواد مخدر و مصرف آن می شود ، حقیقت ندارد. نالترکسون هرگز چنین کاری نمی‌کند . تنها تأثیر آن این است که شخص مصرف کننده اطمینان دارد که هر قدر مواد مصرف کند نشئه نمی شود و از سوی دیگر همزمانی مصرف نالترکسون و مواد مخدر می تواند خطرناک و حتی منجر به مرگ شود. اطمینان از نشئه نشدن و همچنین ترس از مصرف مواد همزمان با نالترکسون باعث می شود موقتاً کمی از میل به مصرف مواد را در شخص کاهش دهد و این کاهش میل از اثرات فارماکولوژیک نالترکسون نمی باشد. این مسئله به عنوان یک عامل مهم در مان اعتیاد و عدم مصرف مواد مخدر مطرح نیست زیرا هر زمان که مصرف نالترکسون قطع شود دوباره میل به مصرف مواد مخدر وجود خواهد داشت حتی به مراتب بیشتر از قبل.زمانی که اثر نالترکسون در بدن وجود دارد ، اگر شخص مواد مصرف کند به دلیل عدم جذب مرفین توسط گیرنده ها ، سطح مرفین در خون بالا رفته و می تواند منجر به وضعیت خطرناک شود.کنگره ۶۰ معتقد است درمان اعتیاد زمانی به وقوع می پیوندد که ساختارهای تخریب شده جسم به وسیله اعتیاد ، یعنی سیستم تولید کننده مواد شبه افیونی راه اندازی کامل شده باشد. روان به تعادل رسیده باشد و تفکرات و دیدگاه های شخص یا جهان بینی او نیز به تعادل رسیده باشد. زمانی که شخص به درمان رسیده باشد نسبت به مواد مخدر هیچ‌گونه عشق و یا دوست داشتن و یا نفرتی ندارد زیرا نفرت داشتن نسبت به مواد مخدر نشان دهنده یک عشق سرکوب شده است که در لایه‌های درونی هنوز وجود دارد و زمانی قطعاً به سطح خواهد آمد. بنابراین نالترکسون نه تنها هیچ کمکی به درمان اعتیاد نمی کند بلکه شخص را در وضعیت بسیار بدی قرار می دهد که قطعاً روزی تحمل او به سر خواهد آمد و به مصرف مواد برگشت می کند. نالترکسون همانگونه که از اتصال مرفین و مواد مشابه آن به گیرنده‌ها جلوگیری می کند از جذب مواد شبه افیونی تولید شده در بدن نیز جلوگیری می کند و در زمان مصرف نالترکسون شخص دائماً در حال خماری مزمن می‌باشد.تفاوت نالوکسان با نالترکسون این است که نالوکسان به شکل تزریق استفاده می شود و طول عمر آن در بدن کوتاه است اما نالترکسون به شکل کپسول خوراکی است و ماندگاری آن در بدن طولانی می‌باشد و اثرات آن تا هفتاد و دو ساعت پس از آخرین مصرف وجود دارد. نالترکسون اخیراً برای اعتیاد به الکل یا الکلیسم نیز استفاده می‌شود و از طریق مسدود کردن گیرنده‌ها باعث می‌شود مصرف الکل نیز اثری بر روی جسم نداشته باشد. از کاربردهای مفید نالوکسان یا نالترکسون می‌توانیم به استفاده از آن ها در زمان مصرف بیش از حد مواد مخدر یا به عوارض مصرف نالترکسون در دراز مدت عبارتند از: لرزش ، یبوست ، سرفه ، گرفتگی صدا و بینی ، مشکلات سینوس‌ها، سرگیجه، تپش قلب، تحریک پذیری ، گلودرد ،اختلال در ادرار مثل احتباس ادرار و تکرر ادرار، تشنگی زیاد و همچنین توهم.( اداره کل مطالعات و پژوهش های ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری ۱۳۷۴، ۱۲-۴۹)
۲-۲-آثار مواد روانگردان بر فرد
تا اینجا ما در یک تقسیم بندی کلی انواع مواد روانگردان، را به صورت مختصر آوردیم، حال که تا حدودی در خصوص انواع این مواد مخدر بررسی ومطالعه داشتیم نیاز است تا در خصوص تأثیرات مستقیم وغیر مستقیم این مواد به صورت کامل بپردازیم و بدانیم هر یک از این موادهای مخدر در یک فرد و در اراده وجسم یک شخص چه تأثیراتی به جای می گذارد وآیا اصلا این مواد به صورت مقطعی یا دایم در شخص مورد نظر تأثیرمی‌گذارد.
۲-۲-۱- مواد مختل کننده حواس پنجگانه
این مواد در بدن انسان به صورت مستقیم تأثیر می گذارند و از خود تأثیر اختلال حواس پنج گانه را به جای می گذارند. به طوری که شخص مصرف کننده در پی مصرف این مواد دچار خواب آلودگی، تسکین درد و ایجاد نقص در حرکات ارادی می شود و به همین جهت کنترل حواس خود را به طور کلی از دست خواهد داد. شاید در این جا لازم است که برای این گونه موادی که باعث مختل شدن حواس می شود مصادیقی بیاوریم.
۱- تریاک
۲- مرفین
۳- هروئین
۴- متادون
۵- کدئین و…
در این خصوص سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۹۰ این مواد را به همین شکل تقسیم بندی کرده است و حتی آثار آنها را در ادامه به همین طریق بیان کرده است.
۲-۲-۲-عوارض روانی و جسمانی مواد روانگردان
مواد مخدر بر روان و جسم فرد اثرات منفی و زیان باری را برجای می‌گذارد. عوارض برخی از مشتقات و گونه‌های مواد مخدر از جمله عوارض مرفین ، هروئین و تریاک و سایر مشتقات آن به شرح زیر است:
عوارض روانی تریاک و مشتقات آن : پس از مصرف تریاک و مشتقات آن یک حالت رویایی خوش و انبساط خاطر و آرامش درونی موقت به وجود می‌آید . فرد معتاد به مواد مذکور احساس مبهم از زمان و مکان دارد. اثرات مذکور ۴ الی ۶ساعت بیشتر دوام ندارد و پس از آن مرحله‌ی منفی فرا می‌رسد که معتاد مایل است ماده‌ی مصرف شده را زیادتر استعمال نماید. حالت غیراداری، تحریک پذیری و بی‌قراری دارد . قیود اخلاقی وحس عاطفی از بین می‌رود. به زندگی بی‌تفاوت است. به هر وسیله که شده می‌خواهد ماده‌ی مورد نیاز خود را تهیه نماید. گاه‌گاه دچار توهم و هذیان شده، به اعمال جنون آمیز دست می‌زند.( پیشین، ۲۰۵)
عوارض جسمانی تریاک و مشتقات آن: مرفین ، هروئین و تریاک و سایر مشتقات آن انواع دردها را موقتاً تسکین می‌دهد و پس از چند ساعت اثرات آن از بین می‌رود. در صورت عدم دسترسی معتاد به مواد مورد نیازش ، حالت خماری آغاز می‌شود. خمیازه ، خواب آلودگی ، عرق زیاد ، ریزش آب از بینی و بی‌اشتهایی از علائم خماری است . چنانکه بیش از ۴۸ ساعت طول بکشد، معتاد دچار تشنج و لرزش شده، احساس سرما می کند ، به استفراغ ، اسهال ، دردهای شدید شکمی ، درد پشت ، دست و پا و سر دچار می‌گردد. از خوردن آب و غذا امتناع می‌ورزد و در نتیجه وزن بدنش کم می‌شود. معتاد احساس مرگ قریب الوقوع می کند.( پیشین ، ۲۰۵) اعتیاد به تریاک و مشتقات آن میل جنسی را کاهش می‌دهد.
عوارض روانی حشیش: حشیش بر مغز اثر تضعیف کننده‌ای داشته و حالت انبساط خاطر و اعتماد به نفس و احساس آرامش و غالباً حس پرواز کردن در شخص مصرف کننده ایجاد می‌کند.
معتاد به حشیش تحریک‌پذیر است . قابلیت ذهنی و حرکتی کم در صورت عدم دسترسی بدین ماده، حالت خشم ، اضطراب ، بی‌قراری و حتماً میل به خودکشی و اعمال خشن دارد . شخص معتاد بی‌‌باک ، بی‌پروا ، درنده خو و مستعد ارتکاب هرگونه جنایت خشونت آمیز می‌گردد. حشیش سبب پرحرفی ، خنده‌های بی‌دلیل و گاهی نیز داد و فریاد می‌گردد. قیود اخلاقی از بین می‌رود. معتاد دچار توهم می‌شود. حالت توهم بینایی بیش از سایر توهمات است.
اعتیاد به حشیش سبب تضعیف مغز شده و سرانجام معتاد به بیماری‌های روانی مبتلا می‌گردد.
عوارض جسمانی حشیش: اعتیاد به حشیش برخلاف تریاک حالت خماری و آثار جسمی ندارد و غالباً سبب مسمومیت می‌گردد.( پیشین، ۲۰۷)