ارزش / قیمت شامل: کیفیت اجناس، قیمت مناسب، نسبت کیفیت به قیمت.
خدمات فروشنده شامل: دانش، رفتار، صداقت، اقتدار عمل.
خدمات پس از فروش شامل: سیاست پس گرفتن، تعمیر، ارسال، نصب، تعویض.
موقعیت شامل: مکان، دسترسی عمومی، پارکینگ.
امکانات شامل: امکانات عمومی، اندازه، فضای استراحت، امکان ارائه اطلاعات جدید، نظم اجناس.
فضا (جو) شامل: طراحی، نورپزدازی، هوای مطبوع، دکوراسیون داخلی، موسیقی.
۲-۸-۵- مطالعه جونز
براساس مطالعه جونز[۵۳] (۱۹۹۹) عواملی هم چون قیمت، حق انتخاب، محیط مغازه و فروشنده به عنوان نمونههایی از عوامل خرده فروشان شناسایی شد. جونز در پژوهش خود به این نتیجه رسید که در فضای مغازه عواملی وجود دارد که میتوانند منجر به تجربیات خوشایند خرید، رضایت مشتریان از خرید و در نهایت وفاداری آنان شود.
۲-۸-۶- مطالعه بک استروم و جوهانسون
براساس مطالعه بک استروم و جوهانسون[۵۴] (۲۰۰۶) تعدادی متغیر به عنوان عوامل خرده فروش که بر تجربیات دورن مغازه مشتری اثر گذارند طبق جدول ۳ شناسایی شدند.
جدول ۲-۲- عوامل خرده فروش
عوامل خرده فروش |
کارکنان : رفتار کارکنان با مشتری |
خدمات : سیستمهای پرداخت، بسته بندی، ارسال و تحویل |
انتخاب (گزینش) : تنوع اجناس و جور بودن جنس |
قیمت : مناسب بودن قیمتها و امکان تخفیف در مورد برخی اقلام یا برخی از روزها |
طراحی : طراحی مناسب بیرون و داخل مغازه |
نحوه ارائه اجناس : ویترینهای زیبا و جذاب |
چیدمان و تقسیم بندی : چیدمان مناسب جهت رفت و آمد آسان در مغازه |
فضا : بوی مطبوع، نور پردازی و رنگ بندی، موسیقی |
این دو محقق در پژوهش خود در انتها مدلی را با عنوان عواملی که خرده فروشان میبایست در کسب و کار خود جهت اثر گذاری بر تجربیات دورن مغازه مشتری بر آن ها تأکید و توجه کنند، به صورت شکل ۲-۲ ارائه کردند.
شکل ۲- ۲-جنبههای اساسی کسب و کار از دیدگاه خرده فروشانبک استروم و جوهانسون[۵۵] (۲۰۰۶)
بیشتر مطالعات انجام شده درباره متغیرهای محیطی اثر گذار بر مشتری در زمینه فضای مغازه میباشد که در ادامه به خلاصه ای از آن ها اشاره و ویژگیهای آن تشریح میشود.
۲-۸-۷- مطالعه برمن و ایوانز[۵۶] (۱۹۹۵)
برمن و ایوانز (۱۹۹۵) طی پژوهش خود مجموعه کاملی از متغیرهای مربوط به فضا ارائه کرده است و در مطالعه خود تأثیر فضای مغازه بر رفتار خریدار را مورد بررسی قرار داده است. این پژوهش نتایج بسیار ارزشمندی در رابطه با فضای مغازه ارائه میدهد. یکی از نتایج این است که فضای مغازه هم بر مشتریان و هم بر کارکنان اثر گذار است. در حقیقت این دو گروه (مشتریان و کارکنان) از طریق تعامل، بر هم اثر میگذارند. همچنین طی فرایند خرید پاسخهای متعددی از جانب مشتریان حاصل میشود که میتواند یکی یا همگی تحقق یابد. به عنوان مثال لذت بردن از خرید، افزایش زمان توقف، رضایت و غیره. مجموعه متغیرهایی که وی در پژوهش خود شناسایی کرد به شرح زیر است:
براساس چهار چوب مطالعات برمن و ایوانز عواملی از فضا به عنوان متغیرهای مستقل و اثر گذار بر کارکنان و مشتریان شامل متغیرهای خارجی، متغیرهای عمومی داخلی، متغیرهای طراحی و چیدمان و متغیرهای محل خرید و دکوراسیون معرفی شدند. پژوهشهای انجام شده در رابطه با برخی از متغیرهای هر طبقه به شرح زیر است: