که برای بررسی صحت فرضیه فوق ، آنرا به چهار فرضیه فرعی به شرح ذیل تفکیک نموده ایم:
فرضیه فرعی اول: بین کیفیت حسابرس و محافظه کاری برمبنای معیار ارزش بازار به ارزش دفتری رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی دوم : بین اندازه حسابرس و محافظه کاری برمبنای معیار ارزش بازار به ارزش دفتری رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی سوم: بین دوره تصدی حسابرس و محافظه کاری برمبنای معیار ارزش بازار به ارزش دفتری رابطه معناداری وجود دارد.
فرضیه فرعی چهارم: بین نوع اظهارنظر حسابرس و محافظه کاری برمبنای معیار ارزش بازار به ارزش دفتری رابطه معناداری وجود دارد.
۱-۷ ) واژه ها و اصطلاحات تخصصی:
واژه های کلیدی: کیفیت حسابرس، دوره تصدی حسابرس، اندازه حسابرس، نوع اظهار نظر حسابرس محافظه کاری
۱-۸ ) روش تحقیق :
این تحقیق از آن دیدگاه که به مطالعه داده های مرتبط با مقطع زمانی خاص می پردازد، مقطعی است و از آن لحاظ که نتایج کسب شده در این پژوهش می تواند درفرایند استفاده از اطلاعات مالی استفاده شود از نوع تحقیق کاربردی به شمار میرود.
همچنین تحقیق حاضر بر اساس چگونگی جمع آوری داده ها، تحقیقی توصیفی است . با توجه به دسته- بندیهای مختلف تحقیقات توصیفی، روش این تحقیق از نوع همبستگی می باشد ، این روش در مورد پژوهشهایی که هدف آنها کشف رابطه بین متغیر های مختلف است ، سودمند است .. برای آزمون وجود رابطه بین متغیرها و همچنین معنادار بودن مدل ارائه شده برای توضیح متغیر وابسته، از تحلیل رگرسیون استفاده می شود.
۱-۹ ) روش گرد آوری اطلاعات :
برای مطالعه ادبیات موضوع و بررسی پیشینه پژوهش از منابع کتابخانه ای، پایان نامه های تحصیلی، مقالات فارسی و لاتین و سایت های اینترنتی حسابداری وحسابرسی استفاده می گردد. برای آزمون فرضیه ها نیز، اطلاعات لازم از صورت های مالی و یادداشت های همراه صورت ها ی مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران جمع آوری می شود.
۱-۱۰) جامعه ونمونه آماری :
جامعه مورد مطالعه در این پژوهش شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران هستند. به علت گستردگی حجم جامعه آماری و وجود برخی ناهمگنی ها میان اعضاء جامعه، شرایط زیر برای انتخاب نمونه آماری قرار داده شده است و از این رو نمونه آماری به روش تصادفی انتخاب می شود و روش نمونه گیری از نوع خذفی می باشد، بدین ترتیب شرکتهایی در جامعه آماری قرار گرفته اند که علاوه بر داشتن اطلاعات و داده ها ی مورد نیاز این تحقیق شرایط زیر در مورد آنها صدق کند:
۱- شرکتهای سرمایه گذاری، بانکها وموسسات واسطه گری مالی از نمونه آماری حذف میشوند. این امر به علت شرایط خاص محیط گزارشگری این شرکتهاست
۲- شرکت در طول دوره تحقیق به صورت مستمر و مداوم عضو بازار بورس بوده باشد و از آن خارج نشده و یا به تابلوی غیر رسمی منتقل نشده باشد.
۳- سال مالی آنها به پایان اسفند ختم شود.
۴- بین سالهای ۱۳۸۶ تا۱۳۹۰ تغییر سال مالی نداشته باشند.
۵- اطلاعات مالی شرکت در دوره مورد مطالعه در دسترس باشد.
پس از حذف شرکتهای فاقد شرایط مذکور، تعداد ۵۰۵ سال – شرکت به عنوان نمونه باقی مانده است .
۱-۱۱) استفاده کنندگان از نتایج پایان نامه:
نتایج این تحقیق میتواند مورد استفاده شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ، سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، اساتید و دانشجویان رشته های حسابداری و مالی قرار گیرد.
۱-۱۲) مدل تحقیق :
CONSER = α۰ + β۱ QUALITY + β۲ AUDIT_SIZE + β۳ TENURE + β۴ REPORT+ β۵ SIZE +Β۶ LEV + β۷ ROA + εi
۱-۱۳) متغیرهای تحقیق :
۱-۱۳-۱) بیان متغیر ها :
متغیرهای مستقل: کیفیت حسابرسی، اندازه حسابرسی ، دوره تصدی حسابرس، نوع اظهارنظر حسابرس
متغیر وابسته : محافظه کاری
متغیرهای کنترلی : اندازه شرکت ، اهرم مالی ، نرخ بازده دارائیها
۱-۱۳-۲) تجزیه و تحلیل متغیرها:
۱-۱۳-۲-۱) محافظه کاری ۱:
گیولی و هین اشاره دارند که برای محاسبه شاخص محافظه کاری، همزمان باید از مدل های مختلف استفاده نمود . آنها در پژوهش خود نشان دادند که نتایج مدل باسو با سایر مدل ها متفاوت است و با توجه به اینکه محیط گزارشگری از نظر نوع صنعت ، کشور و دوره زمانی متفاوت است باید همزمان ازمدل های متفاوت استفاده نمود(گیولی و هین۲۰۰۷،۸۲).
_______________________________________________________________
۱- Conservatism
بر این اساس در این پژوهش از دو مورد از پرکاربردترین معیارهای اندازه گیری محافظه کاری به شرح زیر استفاده شده است :
-۱ معیار مبتنی بر اقلام تعهدی
برای اندازه گیری شاخص محافظه کاری حسابداری مبتنی بر اقلام تعهدی، از مدل گیولی و هین( ۲۰۰۰ ) استفاده شده است. شاخص محافظه کاری بر اساس مدل مزبور به صورت زیر محاسبه می شود:
جریان نقدی حاصل از عملیات – هزینه استهلاک +سود عملیاتی
(۱- )* ――――――――――――――――――――――――= شاخص محافظه کاری
جمع داراییها در اول دوره
اقلام تعهدی عملیاتی ازتفاوت سود خالص و جریان نقدی عملیاتی بعلاوه هزینه استهلاک به دست می آید. به عقیده گیولی و هین رشد اقلام تعهدی می تواند شاخصی از تغییر در درجه محافظه کاری حسابداری در طول یک دوره بلند مدت باشد. یعنی محافظه کاری حسابداری منجر به افزایش اقلام تعهدی در طول زمان میگردد و هرچه در فرمول فوق ، این نسبت بزرگتر باشد ؛ محافظه کاری نیز بیشتر خواهد بود.
در فرمول فوق برای کنترل عامل تورم بر اقلام تعهدی و تغییرات محافظه کار ی و همچنین برای همگن کردن اطلاعات در سطح شرکتها با اندازه های مختلف و همچنین برای کاهش ناهمسانی واریانس در باقی مانده مدل، متغیر های پژوهش بر جمع دارایی ها تقسیم شده است.
-۲ معیار مبتنی بر ارزش بازار
احمد و دولمان از نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و ضرب آن در عدد ( -۱) به عنوان معیار محافظه کاری استفاده کردند. از آنجا که محافظه کاری معمولا منجر به کمتر از واقع نشان دادن ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام نسبت به ارزش بازار آن می شود، شرکتهای استفاده کننده از حسابداری محافظه کارانه تر، دارای نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار کمتری هستند؛ به عبارت دیگر رابطه نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار با محافظه کاری معکوس است، که با ضرب آن در عدد ( -۱) نسبت مستقیمی از محافظه کاری به دست می آید )احمد و دولمان ۲۰۰۷،۴۳)
۱-۱۳-۲-۲) کیفیت حسابرسی۱ :
درمیان تحقیقات انجام شده درمورد کیفیت حسابرسی، برخی تحقیقات از بندهایی که حسابرس در ارتباط با تداوم فعالیت صاحبکار در گزارش خود منظور کرده است و میزان صحت این بندها در پیش بینی ورشکستگی صاحبکار استفاده نموده اند. مانند تحقیقات انجام شده توسط سیترون(سیترون و تافلر۱۹۹۲،۲۲) کراس ول وهمکاران (کراس ول ولافتون۲۰۰۲،۳۳) از این دست می باشد.
ابراهیم کرد و سیدی در بخشی از تحقیق خود برای اندازه گیری کیفیت گزارش حسابرسی و بررسی ارتباط آن با مدیریت سود، از تعداد بندهای شرط گزارش استفاده نموده اند(ابراهیم کردلر و سیدی ۱۳۸۷،۱۵).
در این تحقیق به گزارشاتی که در آنها بندهای شرط کمتر از عدد میانه باشد، عدد صفر و در غیر اینصورت عدد یک تعلق میگیرد.
۱-۱۳-۲-۳) متغیر اندازه حسابرس ۲:
تقریبا تمامی محققان با تقسیم کردن موسسات حسابرسی به دو دسته بزرگ و کوچک و در نتیجه نسبت دادن عدد یک و صفر به این متغیر، آن را اندازه گیری کرده اند . مانند پژوهشهای انجام شده توسط کراس ول (کراس ول ولافتون۲۰۰۲،۳۳) .
در ایران نیز معمولا از این روش جهت محاسبه اندازه مؤسسه حسابرسی استفاده شده است (ابراهیم کردلر و سیدی ۱۳۸۷،۱۵)
بررسی رابطه بین برخی ویژگیهای حسابرس با محافظه کاری حسابداری- قسمت ۷