به منظور تحققیافتن اهداف تحقیق، این پایان نامه در ۵ فصل تدوین شده است. این ۵ فصل عبارتند از:
در فصل اول شرح مختصری از ضرورتها و اهداف انجام تحقیق، تعریف مسأله و روند انجام پژوهش بیان شد.
در فصل دوم به تفصیل درباره مفاهیم بنیادین توسعه محصول جدید و مبانی رفتار فرد، گروه و تیم کاری پرداخته خواهد شد. همچنین مطالعات پیشین در زمینه های مختلف مرتبط با تحقیق نیز موردبررسی قرار میگیرد. در پایان نیز مفاهیم اصلی روش حل مسأله را شرح میدهیم.
در فصل سوم ابتدا به شرح کامل مسأله پرداخته و مدلی ریاضی برای مسأله ارائه میکنیم، سپس روند حل مسأله را بیان میکنیم.
در فصل چهارم به حل مثال عددی در نرمافزار لینگو و همچنین با الگوریتم ژنتیک در نرمافزار متلب پرداخته و نتایج حاصل را ارائه میدهیم.
در فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهاد برای تحقیقهای پیشرو بیان می شود و در پایان نیز منابع و مآخذ گنجانده شده است.
فصل دوم
ادبیات و پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه
در دنیای رقابتی کسب و کار امروز، فرایندهای توسعه محصول سرعت یافته و ارائه سریعتر محصولات به بازار یکی از معیارهایهای موفقیت در کسبوکار است. توسعه محصول جدید، اجرای یکی از استراتژیهایی است که از طریق آن یک شرکت تلاش میکند میزان فروش و سهم بازار خود را افزایش دهد. این کار از طریق بهبودبخشیدن یا اصلاح محصولات و خدمات کنونی یا ارائه محصولات جدید انجام میشود.
اولین گام در نوآوری محصول، تشکیل تیمی برای نوآوری محصول می باشد. تیم مذکور وظیفه توسعه و نوآوری محصول جدید را برعهده خواهد داشت. تیم تشکیل شده، باید متشکل از افرادی با وظایف، دانشها و تواناییهای متنوع باشد. به کارگیری تیمهای چندوظیفهای مستقیماً به اثربخشی کلی نوآوری محصول کمک می کند. همچنین تیمهای منعطف با وظایف متقاطع، در توسعه فعالیتهای جدید موفقتر هستند چون دارای ترکیب دانشی جدید بوده و به سازمانها قابلیت های جدیدی عرضه می کنند. این تیمها توانایی حل مسأله را در هنگام بروز مشکل و موانع سر راه اجرا، افزایش می دهند.
با توجه به آنچه گفته شد، افراد زیادی در سالیان مختلف به مدلسازی مسأله شکل گیری تیم پرداختهاند. در این فصل ابتدا مروری بر مطالعات انجامشده در زمینه تیمهای کاری و چگونگی تخصیص بهینه نیروی انسانی خواهیم داشت. سپس با توجه به محتوای پژوهش پیشرو به شرح مفاهیمی از جمله توسعه محصول جدید، منطق فازی، آزمون شخصیتی MBTI و مبانی رفتار گروه وتیم میچردازیم. پس از آن با توجه به مدل ریاضی مسأله، مطالبی پیرامون بهینهسازی چندهدفه ارائه خواهد شد.
۲-۲- پیشینه تحقیق
اَسکین و فیتزپاتریک در سال ۲۰۰۵، یک مدل ریاضی برای شکل گیری تیمهای انسانی اثربخش ارائه دادند. در این مدل اعضای تیم به نحوی انتخاب میشوند که مهارت های فنی موردنیاز را پوشش دهند. علاوه بر آن برای تشکیل تیمهایی با کارایی بیشینه، از شاخص کنش( یا تمایلات طبیعی )[۵] کالب ( KCI )[6] استفاده می کند ( شاخص کالب روشهای عملکرد غریزی انسان را اندازه گیری می کند. به گفته کالب، کنشها در فرایند یادگیری فرد نقشی اساسی دارند. ). در نهایت مدل را با روشی ابتکاری حل کردند. ]۱۹[
محقر و مصطفوی در سال ۲۰۰۷، الگو و مدلی برای انتخاب نظاممند گروه ( تیم ) یک پروژه و یا مراحلی از آن ارائه کردند. این مدل براساس الگوی سازگاری فازی پایهگذاری شده است. مفهوم سازگاری فازی برای سنجش میزان تناسب بین دو مجموعه فازی استفاده می شود که در این تحقیق، تناسب بین دو مجموعه فازی مهارت های هدف پروژه و مهارت های گروه های بالقوه مورد نظر است. درپایان، با بهره گرفتن از روش مجموع ساده وزین (SAW )[7] ، گروه ها رتبه بندی شده، گروه بهینه انتخاب و به پروژه تخصیص داده می شود.] ۱[
در سال ۲۰۰۸، مدرس و همکاران ضمن بررسی عواملی که در بستر سازمانی تیم توسعه محصول، موفقیت آن را تضمین مینمایند، با تشریح دو عامل مهم در سازماندهی تیم توسعه محصول یعنی استراتژی توسعه محصول و ویژگیهای سازمانی، مقدمات و پیشنیازهای لازم جهت سازماندهی تیم توسعه محصول را بیان کردند.]۲[
مویانگ و همکاران در سال ۲۰۰۹، مدلی مفهومی برای انتخاب از میان کاندیداهای رهبران و اعضای تیم ارائه دادند. به این منظور، اطلاعات بهدستآمده از آن که شامل امتیاز دانشی هر فرد و امتیاز آشنایی بین افراد میباشد را وارد مدل ریاضی می کنند. در نهایت با ارائه یک الگوریتم ژنتیک و معیارهای ارتباطات اجتماعی، به انتخاب اعضای تیم و مدیر تیم می پردازد.]۱۱[
هشام عبدالسلام در سال ۲۰۰۹، مدلی برای تخصیص تیمهای چندوظیفهای به سازمانهای توسعه محصول یکپارچه ( IPD )[8] یا هر سازمان برمبنای پروژه دیگر ارائه داد. این مدل مواردی از قبیل محدودیت در دسترسبودن کارکنان، مهارت های موردنیاز و همگنبودن تیم را در نظر میگیرد. همچنین با فرموله کردن و اختصاص تیم به پروژه های با بازدهی بالاتر، موجب بیشینهسازی بازدهی سازمان می شود.]۸[
زولال گونگر و همکاران در سال ۲۰۰۹، یک سیستم انتخاب کارمند بر اساس فرایند تحلیل سلسلهمراتبی فازی (FAHP) ارائه دادند.FAHP برای تعیین کارمند با بیشترین صلاحیت بهکار میرود که با رتبه بندی معیارهای کمی و کیفی سروکار دارد. در نهایت نتایج بهدستآمده از روش FAHP را با نتایج روش اهداف وزندار یاگر[۹] مقایسه شد. روشهای ارائه شده در این مطالعه، یک روش حمایتی تصمیم گیری برای تهیه اطلاعات بیشتر و کمک به مدیران برای تصمیم گیری بهتر تحت رویدادهای فازی معرفی کرد.]۱۲[
در سال ۲۰۱۰ ژی پینگ فَن و همکاران، روشی برای انتخاب اعضای تیمهای میانکارکردی ارائه کردند که در آن هر دو عملکرد فردی و عملکرد همکاری بین اعضا ( درون و بیرون سازمان ) در نظر گرفته شده است. برای این منظور از یک مدل برنامه ریزی چندهدفه ۰-۱ استفاده کردند.]۱۳[
کریستف دُرن و همکاران در سال ۲۰۱۱، یک مسأله توسعه یافته شکل گیری تیم را عنوان کردند که نه تنها نیازمند تعاملات مستقیم برای تعریف تیم است، بلکه علاوه بر آن به بررسی شبکه های ارتباطی پراکنده بین همکاران می پردازد. آنها از دو روش ابتکاری بر اساس الگوریتمهای ژنتیک و تبرید شبیهسازیشده استفاده کردند که در نهایت منجر به پیداکردن بهترین ترکیب از تعاملات مستقیم و ارتباطات مشتقشده از آنها می شود.]۲۰[
در سال ۲۰۱۲، توانا و همکاران یک چارچوب دومرحلهای برای انتخاب بازیکنان و شکل گیری تیم در فوتبال ارائه کردند. مرحله اول بازیکنان پیشنهادی را با بهره گرفتن از یک روش رتبه بندی فازی ارزیابی کرده و بهترینها را انتخاب می کند. مرحله دوم ترکیبهای پیشنهادی بازیکنان انتخاب شده را با بهره گرفتن از یک سیستم استنتاج فازی (FIS)[10] ارزیابی کرده و بهترین ترکیبها را برای تشکیل تیم انتخاب می کند.]۱۴[
نشاطی و همکاران در سال ۲۰۱۳، با ارائه یک چارچوب بهینهسازی براساس تحلیل جایابی تسهیلات برای شکل گیری تیم متخصص سه حالت زیر را در نظر گرفتند. مسأله اول شامل یافتن بهترین k متخصص برای کارهای مفروض است در حالی که به مهارت های موردنیاز به صورت ضمنی اشاره شده، در مسأله دوم مهارت های کارها صریحاً بیان شده ولی هر متخصص یک ظرفیت محدود برای اجرای این کارها دارد و در نهایت مسأله سوم ترکیبی از دو مسأله اول است. در نهایت روش پیشنهادی خود را با روشهای معمول و بهروز مسائل شکل گیری تیم مقایسه می کنند.]۱۵[
لیانینگ ژانگ و ژیانگ ژانگ در سال ۲۰۱۳، یک مدل بهینهسازی شکل گیری تیم برای پروژه های توسعه محصول جدید (NPD ) پیشنهاد دادند که تواناییهای جامع و روابط بینفردی تمام اعضا را در نظر میگیرد. برای نشاندادن تواناییهای اعضا یک فرایند تحلیل سلسلهمراتبی فازی (FAHP) براساس روابط ارجحیت زبانی فازی (LinPreRa) بهکار گرفته شده است؛ همچنین آزمون شخصیتی مایرز- بریگز (MBTI) برای مدلسازی روابط بین فردی بهکار رفته است.]۶[
در سال ۲۰۱۳، مهدوی و همکاران یک روش مجهز به تکنیک ابتکاری خوشهبندی ارائه کردند که کارمندان را با توجه به پارامترهای خلاقیت دستهبندی می کند. پس از بهکاربردن ماتریس خلاقیت (که یک ماتریس ۳بعدی کارمند- کار- کارمند است)، خوشهبندی توسط برنامه ریزی ریاضی اجرا می شود. در نهایت این مسأله در ابعاد بزرگ به وسیله الگوریتم ژنتیک ( GA )[11] حل می شود.]۷[
۲-۳- توسعه محصول جدید ( NPD )[12]
راجرز و شومِیکر (۱۹۷۲) بیان می کنند که نو بودن یک محصول یک مفهوم کاملا نسبی است و بستگی به ادراک مصرف کنندگان از محصول دارد. علاوه بر این، اکثریت فراگیر معتقدند که محصولات جدید حاصل توسعه و یا تغییر روی محصول فعلی هستند. تحقیقات در این حوزه نشان می دهد که تنها ۱۰ درصد محصولات جدیدِ معرفی شده هم برای شرکت و هم برای بازار جدید هستند (بوز و همکاران، ۱۹۸۲).
امروزه سرعت فرایندهای توسعه محصول و ارائه سریعتر محصولات و خدمات در بازار مسألهای است که شرکتها و سازمانها توجه خاصی به آن دارند. هر محصول یا خدمتی که در حال حاضر در بازار وجود دارد دوره و زمانی دارد و بعد از مدتی منسوخ میشود و محصول جدیدتر جایگزین آن میشود.
اگر فرایند توسعه محصول را به مسابقهای شامل سه زمان:
۱) زمان تولید : مرحله توسعه ایده اولیه برای محصول جدید تا مرحله قبل از عرضه محصول در بازار
۲) زمان ورود به بازار : مرحله عرضه و ارائه محصول در بازار ( بازار سنجی محصول )
۳) زمان کسب سود : مرحله گذر از نقطه سربه سر و کسب سود
در نظر بگیریم شرکت و سازمانی برنده واقعی خواهد بود که در این مسابقه برنده هر سه بخش باشد. کسب چنین موفقیتی منجر به این خواهد شد که فرایند توسعه محصول را یک فرایند زمان رسیدن به موفقیت بنامیم.]۲۳[
۲-۳-۱- اهداف فرایند توسعه محصول جدید
اهداف اصلی نوآوری محصول خلق ارزش، کسب مزیت رقابتی و موفقیت بلندمدت از طریق توسعه و تجاریسازی محصولات و خدمات جدید است. برای آنکه توسعه محصول جدید با موفقیت قرین شود، باید همزمان به سه هدف گاه متعارض دست یابد:
۱) به حداکثر رساندن تناسب محصول با احتیاجات مشتری
۲) به حداقل رساندن زمان سیکل توسعه
۳) تحتکنترل درآوردن هزینه های توسعه
- به حداکثر رساندن تناسب محصول با احتیاجات مشتری:
برای آنکه یک محصول جدید در بازار به موفقیت دست یابد، باید ویژگیهای جالبتر ،کیفیت بالاتر یا قیمت گذاری جذابتری نسبت به محصولات رقیب ارائه دهد.
- به حداقل رساندن هزینه و زمان سیکل توسعه:
شرکتی که قادر است زودتر محصول خود را به بازار آورد، از وقت بیشتری برای توسعه ( یا ترغیب دیگران به توسعه ) کالاهای تکمیلی( که به ارزش و جذابیت محصول میافزاید ) برخوردار است. در صورتی که کلیه شرایط یکسان باشند، محصولاتی که زودتر به بازار معرفی میشوند، احتمالا از مزیت پایگاه جا افتاده و فراهمبودن کالاهای تکمیلی نسبت به رقبای بعدی برخوردار خواهند بود. دیگر نکته مهم در رابطه با زمان سیکل توسعه به هزینه توسعه و کاهش مدت چرخه عمر محصول مربوط می شود. زمان سیکل توسعه، عبارت است از فاصله زمانی میان آغاز پروژه و عرضه محصول که معمولا برحسب ماه یا سال اندازه گیری می شود. نخست بسیاری از هزینه های توسعه ارتباط مستقیمی با زمان دارند. هم مخارج پرداخت حقوق کارکنان درگیر در امر توسعه و هم هزینه سرمایه شرکت با طولانیشدن زمان چرخه توسعه افزایش مییابند. دوم شرکتی که در به بازارآوردن نسل خاصی از تکنولوژی کند عمل می کند، غیر متحمل است که بتواند هزینه های ثابت توسعه را پیش از کهنهشدن این نسل از تکنولوژی به طورکامل مستهلک کند. سرانجام، شرکتی که به چرخه توسعه کوتاهی دست مییابد، می تواند با آشکارشدن لغزشهای موجود در محصول یا با وقوع پیشرفتهای تکنولوژیک بهسرعت در محصولاتی که ارائه می کند، تجدیدنظر کند یا آنها را ارتقا دهد.
۲-۳-۲- مراحل اصلی فرایند توسعه محصول جدید
برای توسعه و ارائه یک محصول جدید میتوان مراحل زیر را در نظر گرفت:]۴[
ایدهیابی
پالایش ایدهها
توسعه مفهوم
توسعه استراتژی بازاریابی
جدول ۴-۴ توزیع فراوانی میزان تحصیلات ۵۱
جدول ۴-۵ توصیف متغیر پیجیدگی ۵۲
جدول ۴-۶ توصیف متغیر رسمیت ۵۳
جدول ۴-۷ توصیف متغیر نمرکز ۵۴
جدول ۴-۸ توصیف متغیر خلاقیت مدیران ۵۵
جدول ۴-۹ نتایج آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن توزیع نمرات ۵۷
جدول ۴-۱۰ آزمون همبستگی اسپیرمن برای رابطه بین پیچیدگی با خلاقیت مدیران ۵۷
جدول۴-۱۱ آزمون همبستگی پیرسون برای رابطه بین رسمیت با خلاقیت مدیران ۵۸
جدول ۴-۱۲ آزمون همبستگی پیرسون برای تمرکز و خلاقیت مدیران ۵۹
فهرست نمودارها:
نمودار ۱-۱ مدل مفهومی تحقیق(کرامتی و جهانی،۱۳۸۸) ۸
نمودار ۴-۱ توزیع فراوانی تفکیک بر حسب جنسیت ۴۹
نمودار ۴-۲ توزیع فراوانی تفکیک سنی ۵۰
نمودار ۴-۳ توزیع فراوانی سابقه استخدام ۵۱
نمودار ۴-۴ توزیع فراوانی تحصیلات ۵۲
نمودار ۴-۵ر هیستوگرام متغیر پیچیدگی ۵۳
نمودار ۴-۶ نمودار هیستوگرام متغیر رسمیت ۵۴
نمودار۴-۷ هیستوگرام متغیر تمرکز ۵۵
نمودار ۴-۸نمودار هیستوگرام متغیر خلاقیت مدیران ۵۶
چکیده:
در این تحقیق به بررسی رابطه بین ساختار سازمانی و خلاقیت مدیران در بیمه ایران در شهرستان تهران پرداخته شد. در این تحقیق از شاخصهای(پیچیدگی، رسمیت و تمرکز) به عنوان شاخصهای نشان دهنده ساختار سازمانی استفاده شد. روش مورد استفاده در این تحقیق توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق کلیه مدیران بیمه ایران در شهرستان تهران میباشند. که از پرسشنامه استاندارد رندسیپ که حاوی ۵۰ سوال بود جهت اندازه گیری متغیر خلاقیت و از پرسشنامه استاندارد رابینز به نقل از مقیمی که حاوی ۱۴ سوال بود جهت اندازه گیری ساختار سازمانی استفاده گردید. جهت آزمون فرضیه ها نیز به دلیل نرمال نبودن متغیر وابسته از آزمون همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که بین پیچیدگی و خلاقیت مدیران رابطه معنی داری وجود ندارد ولی بین رسمیت و خلاقیت مدیران رابطه معکوس و معنی داری وجود دارد و بین تمرکز و خلاقیت مدیران رابطه مستقیم و معنی داری وجود دارد.
واژگان کلیدی: خلاقیت مدیران، رسمیت ، تمرکز، پیچیدگی، ساختار سازمانی
فصل اول: کلیات تحقیق
فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱ مقدمه
همه سازمانها برای بقا نیازمند اندیشههای نو و نظرات بدیع و تازه اند. افکار و نظرات جدید همچون روحی در کالبد سازمان دمیده می شود و آن را از نیستی و فنا نجات می دهد . برای آنکه بتوان در دنیای متلاطم و متغیر به حیات ادامه داد ، باید به خلاقیت روی آورد و ضمن شناخت تغییرات و تحولات محیط برای رویارویی با آنها پاسخ های بدیع و تازه تدارک دید و همراه تاثیرپذیری از این تحولات بر آنها تأثیر نهاد و بدانها شکل دلخواه داد(الوانی، ۱۳۸۳).
امروزه مفاهیم ذهنی بشر مملو از طرح های تکامل یافته ای است که مدت ها پیشدر قالب های خام و ابتدایی، در ذهن بسیاری از افراد اندیشمند و خلاق جوانه زده و بتدریج توسط انسان های متوالی تکامل یافته است. خلاقیت به عنوان نیاز عالیه بشری در تمام زندگی او مطرح بوده و عبارت است از تحولات دامنه دار و جهشی در فکر و اندیشه انسان، به طوری که حایز یک توانایی در ترکیب عوامل قبلی در طرح جدید میشود(فیشانی،۱۳۷۷). پدیده خلاقیت و نوآوری مثل انسان از خصیصه های انسانی، در آحاد نوع بشر یافت می شود و این انگیزشها و شرایط محیطی و فردی است که عامل خلاقیت را آشکار می کند. خلاقیت به عنوان یک حالت روانی و ذهنی که در قلمرو علم روان شناسی است، آشکار می شود و از آن جا که عمده کار و فعالیت انسان در سازمان ها انجام می شود، عامل ایجاد و پرورش خلاقیت در محدوده علم و هنر مدیریت قرار می گیرد و مدیران می توانند پیدایش خلاقیت را در سازمان ها با ایجاد زمینه ها وبستر مناسب همچون ساختار سازمانی مناسب، تسریع یا با ایجاد فضای نامناسب آن را خنثی کنند(فیشانی، ۱۳۷۷). عوامل متعددی در درون یک سازمان بر توان خلاقیت افراد تأثیر می گذارند. یکی از مهم ترین عوامل، تسهیل و تقویت توان خلاقیت در سازمان، ساختار مناسب و تشکیلات مناسب با اهداف مورد نظر است(صمدآقایی، ۱۳۷۸).
خلاقیت در درون یک سازمان در خلاء به وجود نمی آید، بلکه ساختار سازمانی به عنوان یک بستر، زمینه را برای پیدایش خلاقیت آماده می کند. ساختار سازمان نمایانگر روابط واحدهای آن و نشان دهنده انعطاف پذیری آن است. سازمانهایی که دارای ساختار غیرمنعطف باشند، برای ایجاد همکاری و وحدت در دوران بحران دچار آشفتگی می شوند. در حالی که سازمانهایی که امکان برقرار کردن رابطه، بویژه رابطه غیررسمی و انعطاف پذیر را در ساختار خود پیشبینی می کنند، عوامل مثبت و مؤثری را برای ترغیب و رشد خلاقیت و نوآوری در سازمان خود به وجود می آورند(صمدآقایی،۱۳۷۸).
در این فصل کلیات تحقیق تدوین و ارائه شده است. در فصل حاضر ابتدا، مساله اصلی تحقیق بیان شده است. سپس فرضیات تحقیق مطرح و مطالبی در خصوص روش و قلمرو تحقیق ارائه شده است. همچنین در خصوص نحوه آزمون فرضیات توضیحاتی به صورت کلی داده شده است.
۲-۱ بیان مسئله
سـازمـان هـا بـرای بقاء و تداوم نقش مثبت و سازنده خود نیازمند افکار، اندیشه ها، نظرات تـازه و نـو هـستند تا با دریافت دیدگاه های نو مبتنی بر تحقیقات میدانی و اندیشه ها و تـئوری هـا بـتـوانـنـد پـویـایـی خـود را تـضـمـیـن کـنـنـد وگـرنـه رو بـه زوال و نابودی هستند. مقاومت سازمانها در قبال تغییرات و تحولات جهانی و منطقه ای موجب حذف آنها شده و حتی قادر به حفظ وضع موجود نیز نخواهند بود.
وجود ساختار یکی از ویژگیهای اصلی هر سازمان است که بر اساس آن فعالیت ها، متفاوت از یکدیگر تفکیک شده و بین وظایف هماهنگی ایجاد می گردد، همچنین با وجود ساختار، روند تفویض اختیار، مسئولیت، کنترل مقررات و استاندارها بین فعالیت ها و ومجریان آنها مشخص میشود. در تعریف دیگر، ساختار سازمانی عبارت است از الگوی ارتباطات میان بخش ها و اجزا یک سازمان. به عبارت دیگر سازمان ها به طور آگاهانه بخش ها و واحدهایی را به عنوان پاره سیستم در سیستم اصلی به وجود می آورند و میان این پاره سیستم، الگوی ارتباط و تعامل مشخص را حاکم می کنند. این تمایز درونی، بین بخش ها و الگوهای ارتباطات بیان آنها را ساختار سازمانی می نامند (مجیدی و همکاران،۱۳۹۰).
نظریهپردازان مختلف دوازده متغییر اساسی را که مورد قبول همه آنها است برای تعریف ابعاد ساختاری به کار بردهاند این ابعاد عبارتند از:
۱- اجزا اداری ۲- استقلال ۳- تمرکز ۴- پیچیدگی ۵- تفویض اختیار ۷- رسمیت ۸- ترکیب ۹- حرفهگرایی ۱۰- حیطه کنترل ۱۱- تخصصگرایی ۱۲- استاندارد کردن. بنابراین جهت سنجش و تعیین ساختار سازمان ابعاد متفاوتی را میتوان در نظر داشت که تحقیق حاضر با تاکید بر سه بعد پیچیدگی[۱]، رسمیت[۲] و تمرکز[۳]که مهمتر از بقیه هستند به سنجش ساختار سازمانها پرداخته است.
یکی از عناصر مهم ساختار سازمانی پیچیدگی می باشد پیچیدگی به میزان تفکیکی که درون سازمان وجود دارد دلالت میکند. از دیگر عناصر عمده که در این تحقیق نیز بدان اشاره گردیده رسمیت در سازمانها می باشد. رسمیت به میزان استاندارد بودن مشاغل درون سازمان اشاره دارد. مهمترین فنون رسمیت عبارتند از فرایند گزینش، الزامات نقش،رویه ها و خطیمشیها، آموزش و شعائری که کارکنان برای اثبات وفاداری و تعهد خود نسبت به سازمان از آنها تبعیت میکنند. از دیگر عناصر ساختار سازمانی می توان به تمرکز در سازمان اشاره کرد. تمرکز به میزان تراکم اختیار رسمی که برای اتخاذ تصمیم در فرد، واحد یا سطح سازمانی متمرکز میشود و به کارکنان حداقل اجازه مشارکت در تصمیمات را میدهد اشاره میکند.
ساختار سازمانی بر عوامل متعددی تاثیر گذار می باشد یکی از این عوامل خلاقیت مدیران شرکتها می باشد.
خلاقیت بکارگیری تواناییهای ذهنی برای ایجاد یک فکر یا مفهوم جدید است. هر سازمانی می تواند با اصلاح ساختار خود و افزایش خلاقیت نیروی انسانی خود باعث بالارفتن عملکرد و بهره وری شود و در جهت رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده خویش گام بردارد. خلاقیت می تواند یک منبع قدرتمند رقابتی و مزیتی در کار باشد. خلاقیت عامل رشد و بالندگی سازمان، ارتقای بهره وری، افزایش کیفیت تولیدات و خدمات و موففیت در رقابت، افزایش انگیزش کارکنان و رضایت شغلی آنها، کاهش هزینه ها، تنوع تولیدات و خدمات و کاهش بورکراسی اداری شود(اسمی، جهانی،۱۳۸۸). مطالعات متعدد نشان از این داشت که تمرکز، پیچیدگی، رسمیت از عوامل موثر بر خلاقیت مدیران می باشد. هر چه استانداردسازی امور بیشتر باشد به همان نسبت از توان خلاقیت افراد کاسته میشود. با توجه به اینکه عدم انعطاف از محدودیتهای خلاقیت است رسمیت تولید ایده را محدود میکند( اسلمی و تدین، ۱۳۸۷) به طور کلی با افزایش قوانی و مقررات، دستورالعمل ها و آیین نامه ها موجود در سازمان، خلاقیت فردی و سازمانی کاهش می یابد و برعکس(امیدی وهمکاران،۱۳۸۶) از طرفی برخی محققان بر این باورند که بالا بودن تمرکز سازمانی باعث افزایش خلاقیت مدیران می شود بدیهی است که هرچه در شرکت متمرکز تر باشند یعنی سلسله مراتب دستوردهی ازبالا به پایین حاکم باشد و تصمیمات فقط توسط یک نفر اتخاذ گردد میزان خلاقیت مدیران نیز بالاتر می رود زیرا می تواند با آزادی عمل بیشتری تصمیم گیری بکنند. از طرفی نیز بالا بودن پیچیدگی می تواند باعث کاهش خلاقیت مدیران باشد با توجه به مطالب ارائه شده در این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال هستیم که آیا ساختار سازمانی بر خلاقیت مدیران بیمه ایران تاثیر گذار می باشد یا نه؟
۳-۱سوالات پژوهش
۱-۳-۱سوال اصلی
آیا بین ساختار سازمانی و خلاقیت مدیران بیمه ایران تهران رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد؟
۲-۳-۱سوالات فرعی
آیا بین پیچیدگی(عمودی) و خلاقیت مدیران بیمه ایران تهران رایطه مثبت و معنی داری وجود دارد؟
آیا بین رسمیت و خلاقیت مدیران بیمه ایران تهران رایطه مثبت و معنی داری وجود دارد؟
آیا بین تمرکز و خلاقیت مدیران بیمه ایران تهران رایطه مثبت و معنی داری وجود دارد؟
۴-۱اهمیت و ضرورت پژوهش
می توان بیان کرد که آگاهی مدیران و کارکنان از خلاقیت الزامی است تا بتوانند با زمینه ای از آگاهیهای مورد نیاز و نو وارد عرصه کار و فعالیت شوند و در آنجا با آفرینندگی، نقش مؤثری در تحقق هدفها و پیشرفت سازمانهای خود داشته باشند. خلاقیت برای ماندگاری هر سازمانی لازم است و در طی زمان، سازمانهای غیر خلاق از صحنه محو میشوند و اگر چه چنین سازمانی ممکن است در عملیاتی که در یک مقطع از عمر خود درگیر آن است، موفق باشد ولی سرانجام مجبور به تعطیل یا تغییر سیستم خواهد شد(آگهی، ۱۳۹۱). بنابراین برای ماندگاری سازمانها و اینکه بتوانند در عصر تغییرات به رقابت بپردازند، بر طبق یافتهها، نشان میدهد که متغیرهای ساختار سازمانی مانند تمرکز ،رسمیت و پیچیدگی بر خلاقیت مدیران سازمان تاثیر میگذارند و در نهایت میتوان ساختار سازمانی را به عنوان اصلیترین عامل تاثیر گذار بر خلاقیت سازمان ها برشمرد. پژوهش حاضر با در نظر گرفتن این مهم و با اتکا به تحقیقات پیشین در مورد ساختار سازمان و خلاقیت سازمانی در پی بررسی رابطه ساختار سازمانی با خلاقیت مدیران بیمه ایران تهران میباشد.
۵-اهداف تحقیق
۱-۵-۱هدف کلی
بررسی رابطه ساختار سازمانی با خلاقیت مدیران بیمه ایران تهران هدف اصلی این پژوهش میباشد
۲-۵-۱اهداف جزئی
بررسی رابطه پیچیدگی(عمودی) با خلاقیت مدیران بیمه ایران
بررسی رابطه رسمیت با خلاقیت مدیران بیمه ایران
وی ده مهارت هوش معنوی را بدین گونه تشریح می کند:
۱. تجربه معنوی[۶۲]: وجود فعالیت و تجربه های خاص مذهبی؛
۲. مقابله با استرس[۶۳]: استفاده از ایمان و اعتقاد مذهبی برای حل مسائل و فشارهای زندگی؛
۳. هدفمند بودن[۶۴]: داشتن هدفی مشخص در زندگی با در نظر گرفتن مسائل مذهبی؛
۴. پرستش گاه[۶۵]: تمایل به مکان های مذهبی و رهبری مذهبی؛
۵. خارج شدن از اصول[۶۶]: فاصله گرفتن از اصول و عقاید کلیشه ای در زندگی؛
۶. محوریت اعتقادات[۶۷]: تأثیر مذهب در رفتار و عملکرد (مانند خوردن ، آشامیدن و پوشش)؛
۷. مقررات مذهبی[۶۸]: رعایت قوانین و فرمایشات مذهبی در زندگی؛
۸. نیایش[۶۹]: دعا کردن و اعمال مذهبی در زندگی؛
۹. تحمل کردن [۷۰]: تحمل نمودن اعتقادات سایر مذاهب و برخورد اصولی و منطقی با آنها؛
۱۰ . مفاهیم دینی[۷۱]: اعتقاد به مفاهیم اساسی دینی (مانند خالق یکتای جهان، روح و زندگی پس از مرگ).
موسسه آگاهی سنجی پرودیو[۷۲] ( ۲۰۰۵ ) در آمریکا نیز شش مهارت برای هوش معنوی تعریف کرده است . این مهارت ها شامل دلسوزی برای دیگران، احساس ملکوتی، خردورزی، توانایی گوش دادن، توکل بر خد ا، تعهد و ایمان می باشد.
فریدمن و مک دونالد[۷۳] پس از مرور معانی مختلف معنویت، مؤلفه های مهم آن را چنین عنوان مینمایند:
تمرکز داشتن بر معنی نهایی.
آگاهی از سطوح چندگانه هوشیاری[۷۴] و رشد آنها.
اعتقاد به گرانبها و مقدس بودن زندگی.
ارتقای خود[۷۵] به یک کل بزرگتر[۷۶] (آمرام، ۲۰۰۵: ۱۵).
جهانی (۱۳۸۹) در پایان نامه خود ۱۵ مولفه هوشمعنوی را با اعمال نظر خبرگان استخراج کرد که مولفه های آن شامل موارد زیر میباشد
شناخت و باور ربوبیت خداوند
معنی بخشی به کار و زندگی ( کار برای رضای خدا)
خود آگاهی عمیق
خردمندی معنوی
داشتن اهداف متعالی در کار و زندگی
توانایی استفاده از منابع معنوی در جهت حل مسائل زندگی
ظرفیت رفتارهای فضیلت مابانه ( بخشش، انفاق، فروتنی، سپاسگذاری و…)
روحیه خدمتگذاری
ظرفیت همسوسازی اهداف فردی و سازمانی
داشتن بصیرت، درک، تشخیص و تمیز
وجدانکاری
تفکرسیستمی( حوزه توجه به ابعاد روحی انسان)
توجه به ارزش های معنوی
احساس مثبت داشتن
توانایی پرسیدن سوالات اساسی و یافتن پاسخ های بنیادین
۲-۱۰-۴) مؤلفه های هوش معنوی در اسلام
در فرهنگ اصیل اسلامی به طور ضمنی هوش معنوی مورد توجه فراوانی قرار گرفته است. به طور مثال، جامی (۱۳۸۱ ) بر اساس متون مذهبی مؤلفه های ذیل را برای هوش معنوی برشمرده است:
مشاهده وحدت در ورای کثرت ظاهری؛
تشخیص و دریافت پیامهای معنوی از پدیده ها و اتفاقات؛
سؤال و دریافت جواب معنوی در مورد منشأ و مبدأ هستی (مبدأ و معاد)؛
تشخیص قوام هستی و روابط بین فردی بر فضیلت عدالت انسانی؛
تشخیص فضیلت فراروندگی از رنج و خطا و به کارگیری عفو و گذشت در روابط بین فردی؛
تشخیص الگوهای معنوی و تنظیم رفتار بر مبنای الگوی معنوی؛
تشخیص کرامت و ارزش فردی و حفظ و رشد و شکوفایی این کرامت؛
تشخیص فرایند رشد معنوی و تنظیم عوامل درونی و بیرونی در جهت رشد بهینه این فرایند معنوی؛
تشخیص معنای زندگی، مرگ و حوادث مربوط به حیات، نشور، مرگ و برزخ، بهشت و دوزخ روانی؛
درک حضور خداوندی در زندگی معمولی؛
درک زیباییهای هنری و طبیعی و ایجاد حس قدردانی و تشکر؛
داشتن ذوق عشق و عرفان که در آن عشق به وصال منشأ دانش است نه استدلال و قیاس؛
داشتن هوش شاعرانه که معنای نهفته در یک قطعه شعری را بفهمد؛
هوش معنوی باعث فهم بطون آیات قرآنی میشود و موجب میگردد افراد کلام انبیا را راحتتر و با عمق بیشتر درک نمایند؛
هوش معنوی در فهم داستانهای متون مقدس و استنباط معنای نمادین این داستانها کمک فراوانی میکند؛
هوش معنوی که در قرآن در مورد صاحبان آن صفت اولوالالباب به کار رفته است، باعث میشود افراد به جوهره حقیقت پی ببرند و از پرده های اوهام عبور نمایند(سلیمی و همکاران، ۱۳۸۶).
کف دوم
۲۶۳۹۹۱
کف سوم تا بیستم
۲۶۰۳۶۲
بام
۲۵۳۱۰۵
روش تحلیل سازه ها
رشد قدرت فن آوری کامپیوترها امکان محاسبات دقیق را فراهم می کند که همزمان با آن روش های تحلیلی هم پیچیده شده اند.
از دیرباز جهت تحلیل و طراحی سازه ها از روش های متفاوتی استفاده شده است که شامل تحلیل استاتیکی خطی، تحلیل استاتیکی غیر خطی، تحلیل دینامیکی خطی و در نهایت تحلیل دینامیکی غیر خطی می شوند. بنابراین تحلیل ها تغییر عمده ای یافته و از حالت تحلیل ارتجاعی به تحلیل دینامیکی غیر خطی ارتقا یافته اند. ساده ترین این روش ها تحلیل استاتیکی خطی است که در آن رفتار تمامی اعضا در محدوده خطی تعریف شده یا به بیان دیگر در نظر گرفتن رفتار ارتجاعی خطی برای اجزای یک سازه و کلیه بارهای استاتیکی مدل می شوند. در تحلیل خطی فقط اعضای اصلی مدل می شوند و اعضای غیر اصلی فقط برای تغییر شکل های حاصل از تحلیل کنترل می شوند، زیرا اعضای غیراصلی معمولا تحت بارهای رفت و برگشتی کاهش سختی و مقاومت قابل توجهی خواهند داشت و به سرعت از سیستم بابری جانبی خارج می گردند.
روش تحلیل استاتیکی
روش های تحلیل استاتیکی هنگامی مناسب هستند که پاسخ سازه هنگام زلزله عمدتا ناشی از ارتعاش در مود اول باشد یا به عبارت دیگر اثر مودهای بالاتر قابل توجه نباشد. هنگامی اثر مودهای بالاتر از مود اول قابل توجه نیست که ساختمان کوتاه و منظم باشد لذا برای ساختمان های بلند و نامنظم لازم است از روش های تحلیل دینامیکی استفاده شود.
در روش تحلی استاتیکی فرض های زیر انجام می گردد:
رفتار مصالح خطی هستند.
با اینکه نیروی زلزله وارد به یک سازه دارای ماهیت دینامیکی می باشد ولی در این روش این نیرو به صورت بار معادل استاتیکی به سازه وارد می گردد و در نهایت کل نیروی زلزله مورد نظر به صورت ضریبی از وزن کل سازه محاسبه می گردد.
ولی در واقعیت رفتار مصالح از ماهیت خطی و الاستیک برخوردار نبوده و این مسئله به استفاده از روش های غیر خطی منجر می گردد. در این راستا می توان از روش تحلیل استاتیکی غیر خطی فزاینده نام برد[۶۲]. این روش مناسبی در پیش بینی نیازهای تغییر شکل و نیرو بوده و در آن تمامی خصوصیات مهم پاسخ غیر خطی و خطی ارائه می شوند. در این روش تحلیلی، بارهای جانبی به صورت الگوهای از پیش تعیین شده به کار می روند و به صورت تقریبی نیروهای اینرسی نسبی را در موقعیت جرم های واقعی تعمیم یافته نشان می دهند. تغییر شکل ها و نیروهای داخلی در هر سطحی از تغییر مکان محاسبه می شوند. این ها تخمینی از نیاز تغییر شکل و مقاومت سازه هستند که با ظرفیت موجود قابل مقایسه اند. این روش تصویر کاملی از رفتار سازه از مرحله الاستیک تا فروریزش را در اختیار قرار میدهد. اما ماهیت استاتیکی و مستقل از بار این نوع تحلیل و تناسب نتایج آن با مود غالب ارتعاشی، از نقاط ضعف این روش به حساب می آیند.
روش تحلیل دینامیکی
با توجه به ماهیت دینامیکی نیروهای ناشی از زمین لرزه که به صورت مشخص در قالب یک تابع ریاضی قابل بیان نیستند، روش های متعدد تحلیل عددی دینامیکی سازه ها توسعه یافتند. از آنجا که سازه ها حتی در زلزله های با شدت متوسط وارد مرحله رفتار غیر خطی می شوند باید در تحلیل آنها رفتار غیرخطی مصالح و هندسه سازه در نظر گرفته شود. در تحلیل های دینامیکی نیز دو روش تحلیل دینامیکی خطی و غیر خطی موجود می باشد.
تحلیل دینامیکی خطی می تواند به دو روش طیفی یا تاریخچه زمانی انجام شود. فرضیات خاص این روش در محدوده رفتار خطی عبارت اند از:
رفتار سازه را می توان به صورت ترکیبی خطی از حالت های مودهای ارتعاشی مختلف سازه که مستقل از یکدیگرند محاسبه نمود.
زمان تناوب ارتعاشات سازه در هر مورد در طول زلزله ثابت است.
در این روش، مشابه روش تحلیل استاتیکی خطی، پاسخ سازه در زلزله سطح خطر مورد نظر در ضرایبی مطابق آیین نامه ضرب می شود تا حداکثر تغییر شکل سازه با آنچه که در زلزله پیش بینی می شود مطابقت داشته باشد. به همین علت نیروهای داخلی در سازه های شکل پذیر که در هنگام زلزله رفتار غیر خطی خواهند داشت بزرگتر از نیروهای قابل تحمل در سازه برآورد می شوند.
در تحلیل دینامیکی غیر خطی سازه ها تغییر شکل ها، نیروهای داخلی و به طور کلی پاسخ سازه تحت اثر یک یا چند شتاب نگاشت مشخص محاسبه می شود. همچنین در این تحلیل پاسخ سازه با در نظر گرفتن رفتار غیر خطی مصالح و هندسی سازه محاسبه می شود. در این روش، فرض بر آن است که ماتریس های سختی و میرایی می توانند از یک گام به گام بعدی تغییر کنند اما فواصل زمانی گام ها ثابت است و پاسخ سازه تحت شتاب در نظر گرفته شده برای هر گام زمانی و با بهره گرفتن از روش های عددی قابل محاسبه است.
آنالیز تاریخچه زمانی غیر خطی که یکی از روش های آنالیز دینامیکی غیر خطی می باشد روشی پیچیده و در عین حال دقیق ترین روش برای ارزیابی نیازهای غیر الاستیک سازه تحت اثر شتاب نگاشت های حرکت زمین است[۶۳, ۶۴]. به منظور تعیین عملکرد محتمل سازه تحت یک زلزله مشخص، نتایج به دست آمده از این آنالیز می تواند به طور مستقیم با اطلاعات به دست آمده از آزمایشات بر روی نمونه های مولفه های سازه ای مقایسه شوند.در آنالیز تاریخچه زمانی، آثار مودهای بالاتر و تغییرات در الگوی بار اینرسی به علت نرم شدگی سازه در خلال زلزله به طور خودکار درنظر گرفته می شود .در این روش به طور مستقیم تغییر مکان کلی حداکثر که توسط یک شتاب نگاشت مشخص به سازه اعمال می شود، تعیین شده و احتیاجی به تخمین زدن این پارامتر نیاز بر پایه روابط تجربی تئوریک نمی باشد. این آنالیز به تغییراتی نظیر تغییر خصوصیات شتاب نگاشت و رفتار سخت شدگی غیر خطی المان های مورد استفاده بسیار حساس می باشد. به همین علت برای کاهش پراکندگی نتایج و برآورد صحیح نیاز های لرزه ای لازم است آنالیز های تاریخچه زمانی متعددی انجام شود.
در تحلیل دینامیکی تاریخچه زمانی، رفتار کامل هیسترتیک هر جز تعیین می شود. رفتار هیسترتیک اعضا به نوع و مشخصات اجزا، تلاش در آنها و حتی مشخصات زمین لرزه وابسته است. پاسخ سازه به بار دینامیکی زلزله، به خواص سازه بستگی دارد. واضح است که با توجه به تابع تحریک زمین لرزه و خواص سازه مقدار انرژی تلف شده در هر مورد متفاوت خواهد بود. در آنالیز سازه های الاستیک، غالبا فرض بر این است که انرژی توسط میرایی ویسکوز ذاتی سازه تلف می شود، اما در سازه های غیرالاستیک علاوه بر این میرایی، مقدار انرژی نیز توسط اثرات غیر الاستیک تلف خواهد شد.
معادله حرکت یک سیستم چند درجه آزادی تحت تاثیر زلزله در هر لحظه از زمان برای پاسخ غیر خطی به صورت زیر بیان می شود:
۵‑۱
که در این رابطه [M] ماتریس جرم، t ماتریس سختی مماسی در هر لحظه زمانی و [Ü g] t Δ بردار تغییر شتاب حرکت زمین در هر لحظه زمانی می باشند.
[Ü ] Δ ، [ú ] Δ و [ u ] Δ به ترتیب نمایانگر بردارهای تغییر شتاب، سرعت و جابه جایی هستند.
ماتریس سختی سیستم در معادله فوق در حالات و گام های متفاوت تغییر می کند، بنابراین می توان آن را به صورت زیر بیان کرد:
۵‑۲ [K]t = [K]e - [K]p
که در این رابطه [K]t ماتریس سختی مماسی سیستم در هر لحظه زمانی، [K]e ماتریس سختی الاستیک و [K]p ماتریس کاهش سختی در هر لحظه زمانی پس از تسلیم، می باشند. در این مطالعه برای تحلیل دینامیکی سازه های مورد مطالعه، از نرم افزار Seismostruct [65]استفاده می گردد.
ارزیابی پاسخ لرزه ای سازه های مورد مطالعه تحت زمین لرزه نزدیک گسل
به منظور ارزیابی پاسخ لرزه ای سازه های مورد مطالعه تحت زمین لرزه دارای مشخصات جهت داری و تغییر مکان ماندگار، از زمین لرزه تولید شده به روش تابع نظری گرین استفاده می گردد. برای این منظور برای سناریویی شبیه به سناریوی زمین لرزه نورثریج، و با در نظر گرفتن عدم اطمینان چشمه، مسیر و سایت زمین لرزه، یک هزار شتابنگاشت زمین لرزه در فواصل مختلف از گسل تولید گردید. روش های مختلفی برای برای تعیین اینکه آیا رکورد زمین لرزه دارای پالس جهت داری می باشد یا خیر وجود دارد. در این مطالعه از الگوریتم شاهی و بیکر [۶۶] استفاده گردید. این الگوریتم دسته بندی، تاریخچه زمانی زمین لرزه ها در همه جهات دوران می دهد و به کمک الگوریتم مبتنی بر ویولت[۵۱] ارائه شده توسط بیکر [۶۷]به شناسایی پالس و همچنین استخراج پالس جهت داری از سیگنال اصلی می پردازد. مزیت این الگوریتم این است که کاملا مبتنی بر ماشین می باشد و قضاوت های شخصی هیچ گونه دخالتی در شناسایی و استخراج پالس از رکورد اصلی زمین لرزه ندارد. شکل ۵‑۵ یک نمونه از سیگنال های تولید شده و پالس جهت داری استخراج شده از آن را نشان می دهد. از تعداد هزار زمین لرزه تولید شده، تعداد ۳۶۷ عدد دارای پالس جهت داری شناسایی شدند.
شکل ۵‑۵: نمونه ای از تاریخچه زمانی زمین لرزه تولید شده و پالس جهت داری جدا شده از آن (a) تاریخچه زمانی سرعت زمین لرزه تولید شده (b) پالس جهت داری جدا شده از آن © زمین لرزه باقی مانده
همچنین تعداد ۴۲۵ زمین لرزه تولید شده دارای اثر تغییر مکان ماندگار شناسایی شدند. به منظور جدا کردن پالس مربوط به اثر تغییر مکان ماندگار، از روش ارائه شده توسط ایوان و همکاران [۶۸] استفاده گردید. شکل زیر یک نمونه زمین لرزه تولید شده به کمک روش هیسادا و بیلاک، و همچنین پالس تغییر مکان ماندگار جدا شده از آن را نشان می دهد.
شکل ۵‑۶: نمونه ای از تاریخچه زمانی زمین لرزه تولید شده و پالس تغییر مکان ماندگار جدا شده از آن (a) تاریخچه زمانی سرعت زمین لرزه تولید شده (b) پالس جهت داری جدا شده از آن
به منظور ارزیابی پاسخ لرزه ای سازه ها، یک سناریوی زمین لرزه به بزرگای ۶٫۷ در فاصله نزدیک گسل انتخاب گردید. رابطه کاهندگی کمپل و بزرگنیا [۶۹] به عنوان معیار خطر منطقه انتخاب گردید. از بین زمین لرزه های تولید شده، تنها زمین لرزه هایی در تحلیل تاریخچه زمانی غیر خطی مورد استفاده قرار گرفتند که شتاب طیفی آن ها در پریود نظیر مود اول سازه در محدوده میانگین به علاوه منهای دو برابر انحراف معیار استاندارد رابطه کاهندگی باشند. تحلیل تاریخچه زمانی غیر خطی روی سازه ها انجام گردید. نسبت دریفت طبقه[۵۲] (IDR) به صورت جابجایی نسبی بین دو طبقه متوالی تعریف می شود که با تقسیم شدن بر ارتفاع طبقه نرمال شده باشد. این پارامتر به عنوان نیاز لرزه ای مورد استفاده قرار می گیرد. در کل، رابطه منطقی بین نسبت دریفت طبقه و خسارت سازه ای وجود دارد. میانگین و انحراف معیار استاندارد نسبت دریفت طبقات بدست آمده از تحلیل تاریخچه زمانی ساختمان ها تحت زمین لرزه های دارای پالس جهت داری و همچنین تحت زمین لرزه های باقیمانده (زمانی که پالس جهت داری از آن استخراج گردید) در شکل ۵‑۷ نشان داده شده است. تعداد زمین لرزه ها در تحلیل تاریخچه زمانی سازه های سه، نه و بیست طبقه به ترتیب برابر ۱۸۳، ۲۱۱ و ۱۹۵ عدد می باشند.
کاشفی، لب لباب مثنوی، (به اهتمام و تصحیح نصرالله تقوی، با مقدمه سعید نفیسی)، تهران،اساطیر، ۱۳۸۳٫
کلینی، محمد یعقوب ،اصول کافی ، جلد چهارم، ترجمه آیه الله محمد باقر کمرهای، تهران،انتشارات اسوه نوبت ،چاپ دهم، زمستان ۱۳۸۷ ه.ش.
الله بداشتی، علی،توحید و صفات الهی: درسنامه کلامی تخصصی، ویراستار محمود مهرآوران، قم، دانشگاه قم، ۱۳۹۰٫
مسعود، جبران ، الراید، فرهنگ عربی به فارسی، جلد اول، (مترجم دکتر رضا انزابی نژاد ،ویراستار دکتر محمد فاضلی) ،مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول، ۱۳۷۲٫
مشیدی، جلیل، کلام در کلام مولوی ،اراک،نشر دانشگاه اراک، چاپ دوم،۱۳۸۳٫
مطهری ، مرتضی ،آزادی معنوی، تهران، چاپ سوم، انتشارات صدرا،چاپ ۴۴ تیر ۱۳۸۸٫
مطهری، مرتضی ،انسان در قرآن،تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۷۳٫
مکدرموت ، مارتین، اندیشه های کلامی شیخ مفید( ترجمه احمد آرام)، انتشارات دانشگاه تهران ،آذر ۱۳۷۲٫
ملک ثابت، مهدی، بررسی و تحلیل مناجاتهای منظوم فارسی (تا قرن هشتم هجری) ، یزد، بنیاد فرهنگی، پژوهشی ریحانه الرسول یزد، ۱۳۸۱٫
ممدوحی کرمانشاهی،حسن، نیایش از دیدگاه عقل و نقل ، قم، موسسه چاپ بوستان کتاب و مرکز چاپ و نشر دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۱۳۸۹٫
مهروش، فرهنگ،مروری بر گستره دعاپژوهی، انتشارات بصیرت، چاپ اول ۱۳۸۹٫
ناطقی ،حیات الله ،خدا و صفات خدا در مکتب امامیه و ماتریدیه، بررسی تطبیقی دیدگاه -های علامه طباطبایی و ابو منصور ماتریدی،قم،مرکز جهانی علوم انسانی،۱۳۸۵٫
نجابت شیرازی، حسنعلی، شرح دعای رجبیه، انتشارات فلاح ،چاپ اول، ، آذر، ۱۳۷۷٫
نراقی،احمد، آینه جان، مقالاتی در باره احوال و اندیشه های مولانا جلال الدین بلخی، تهران، نگاه معاصر،۱۳۹۰٫
نوریها، حسنعلی، پرورش در پرتو نیایش ،قم، نشر تفکر، ۱۳۷۲٫
واسوانی، جی.پی،با خالق هستی، مترجم فریبا مقدم، تهران، انتشارات حمیرا کلک آزادگان، چاپ اول، ۱۳۸۳، چاپ ۱۹، ۱۳۸۸٫
والش، نیل دونالد، گفتگو با خدا،(ترجمه توراندخت تمدن(مالکی)) ، تهران،انتشارات دایره، ۱۳۷۸-۱۳۸۲٫
یثربی ،سید یحیی ، عرفان عملی،قم،موسسه بوستان کتاب، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۸۹٫
یثربی ،سید یحیی ، عرفان نظری،قم، موسسه بوستان کتاب،دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، چاپ اول، ۱۳۷۲.
فهرست مقالات
عبدالله نصری،فلسفه خلقت انسان،ص۷، ۴/۶/۱۳۹۲٫
http://www.islamicecenter.com/ketaabkhaaneh/falsafeh_khelqat_ensaan/falsafeh_khelqat_ensaan_nasri_07.html
ملک ثابت، مهدی، نوع ادبی مناجات های منظوم فارسی ، مجله دانشگاه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ۱۳۸۵ پاییز، شماره ۱۷۹٫
مظاهری، عبدالرضا ،رابطه عشق و دردمندی با دعا در عرفان و ادب فارسی، مجله دانشکده ادبیات علوم انسانی، زمستان ۱۳۷۹، شماره ۱۵۶٫
چیتیک، ویلیام ،مقدمه ای بر صحیفه سجادیه، نشریه قرآن و حدیث، پاییز ۱۳۸۵
شماره ۴۱٫
سلمان پور، محمد جواد ، تحلیل زبان دعا، نشریه اندیشه دینی، تابستان ۱۳۸۴،
شماره ۱۵٫
ابراهیمی ، مهدی ، جلوه های عرفانی دعا در صحیفه سجادیه، نشریه اندیشه دینی، زمستان ۱۳۸۳، شماره ۱۳٫
اسکندری، بهاء الدین; موحدی، محمدرضا، جامی و حدیث مکرر عشق، مجله ادب فارسی، دوره جدید۱، شماره ۵-۳، اسفند ۱۳۸۹٫
اسکندری،بهاء الدین، جامی و مشکل عشق ، فصلنامه ادبیات عرفانی، و اسطوره شناختی پاییز ۹۰ شماره ۳۴٫
اسکندری، بهاء الدین، جزوه سلوک عارفان.
Abstract:
In this thesis benediction and incantation in Molavi’s Mathnavi, Attar’s works and Sanaii’s Hadighe has been studied; we also have introduced different sorts of it to the readers. These prayers and incantations also have been compared with prayers which exist in Shiite’s texts. At first we have defined prayer, benediction and incantation and we have studied their differences, then different sorts of prayers were studied from different point of views, then the divine’s virtuous names and attributes in incantations and prayers were studied and the relation of demands and names was compared; also some points about the relations between humans and God in prayers and incantation from the viewpoints of philosophers, speakers, mystics and Quran were presented. Then the ethical system in prayers and incantations was studied and in the end the Solouk’s obstacles in prayers and incantations were presented. In this research the differences of prayer and incantation was mentioned, also we find out that Shiite’s prayers in comparison with the poets’ incantations has more universality and includes all the aspects of the human’s existence. In case of the names and divine’s virtuous adjectives we come to this conclusion that this names and attributes can be revealed in human by the will of God. In Shiite’s prayers there is a direct relationship between these names and the one’s demands, whereas in the poems of the poets we can rarely find this relation. In studying the relationships between humans and God we find no difference in Shiite’s prayers and the poet’s incantations. The levels and degrees of the ethical system are studied in Shiite’s prayers coherently, while the poets have pointed to these levels in a scattered manner. In the fifth chapter the levels and obstacles of the Solouk from the viewpoints of Shiite’s prayers and mystics were studied and it’s differences and similarities were mentioned.
Keywords: prayer, incantation, benediction, ethical system, solouk
The University of Qom
Faculty of Literature and Humanities
Thesis
For Degree of Master of Art (MA)
In Persian Language and Literature
Title:
Studying prayers in perisan mathnavis of the seventh century emphasizing molavi’s work,Sanaii’s Hadighat-al-haghighe and comparing them with Shitte’s prayers emphasizing komeil,abou hamze Somali,Makarem-al-Akhlagh and Khamse
Ashar.
Supervisor:
Dr. Bahaddin Eskandari
By:
Masumeh Sadat Mirjafari

