دیدگاه شناختی: ……………………………………………………………………………………………………………………..16

دیدگاه روان تحلیلی:……………………………………………………………………………………………………………….16

الگوی مبتنی بر تیپ شناسی بخشش: ………………………………………………………………………………………..16

الگوی فرایندی: ……………………………………………………………………………………………………………………..16

مدل های بین فردی بائومایستر:…………………………………………………………………………………………………17

مدل مبتنی برمصالحه ساپولسکی و وال : …………………………………………………………………………………..17

مدل دوسیستمی مک کالوگ :…………………………………………………………………………………………………..17

نظریه وابستگی متقابل بخشش راسبالت:…………………………………………………………………………………….17

مدل شرطی سازی کلاسیک :……………………………………………………………………………………………………18

مدل مبتنی بر تصمیم گیری دی بلاسیو:……………………………………………………………………………………..18

مدل شناختی گوردون و باکوم و اسنایدر :………………………………………………………………………………….19

مدل فرایندی شناختی عاطفی و رفتاری انرایت :…………………………………………………………………………19

مدل تغییر در گذر زمان مک کالوگ و فینچام و تسانگ: ……………………………………………………………..19

مدل های هیجان مدار :……………………………………………………………………………………………………………20

مدل فرضیه مجاورت هیجانی ورثینگتون و وید :…………………………………………………………………………21

گام های پیشنهادی ورثینگتون برای عفو و گذشت: …………………………………………………………………….21

مراحل بخشش: ……………………………………………………………………………………………………………………..21

چهار مرحله بخشش از نظر انرایت: ………………………………………………………………………………………….22

دیگران را ببخشیم تا سالم بمانیم: ……………………………………………………………………………………………..22

بخشش و خشم: …………………………………………………………………………………………………………………….23

بخشش از دیدگاه قران :…………………………………………………………………………………………………………..23

اساس عصبی زیستی بخشش: ………………………………………………………………………………………………….25

مبانی نظری عاطفه مثبت و منفی: ……………………………………………………………………………………………..25

نظریه داروین: ……………………………………………………………………………………………………………………….25

فرهنگ و عواطف: …………………………………………………………………………………………………………………26

عواطف و طول عمر: ………………………………………………………………………………………………………………26

قشر پیش پیشانی و عاطفه: ………………………………………………………………………………………………………27

ابراز احساسات و فرهنگ:………………………………………………………………………………………………………..27

خصایص حالات عاطفی کودک :………………………………………………………………………………………………28

عواطف کودک زودگذرند:……………………………………………………………………………………………………….28

عواطف کودکان شدیدند:…………………………………………………………………………………………………………29

عواطف کودک فراوانند:…………………………………………………………………………………………………………..29

پاسخهای عاطفی کودک متفاوتند:……………………………………………………………………………………………..29

عواطف کودکان را می توان با علایم رفتار مشخص کرد :…………………………………………………………….30

نیروی عواطف در کودکان تغییر می کند :…………………………………………………………………………………..30

شیوه های تغییر و بیان عواطف تغییر می یابد :……………………………………………………………………………30

عوامل موثر در عواطف :………………………………………………………………………………………………………….30

الگوی ارتباطی خانواده :…………………………………………………………………………………………………………..32

مفهوم خانواده: ………………………………………………………………………………………………………………………32

خانواده چیست ؟: ………………………………………………………………………………………………………………….33

خانواده آزادگذار:…………………………………………………………………………………………………………………….33

خانواده حمایت گر :……………………………………………………………………………………………………………….33

خانواده چندگرایانه :………………………………………………………………………………………………………………..34

خانواده از نظر روانشناسی .:……………………………………………………………………………………………………..34

خانواده از نظر علوم تربیتی: …………………………………………………………………………………………………….34

الگوهای تعاملی خانواده :…………………………………………………………………………………………………………35

الگوی سلطه گر :……………………………………………………………………………………………………………………35

الگوی مقابله ایی:……………………………………………………………………………………………………………………35

الگوی پذیرا و پویا :………………………………………………………………………………………………………………..35

الگوی وابسته :……………………………………………………………………………………………………………………….35

نظریه ساختاری – کنش نگر :…………………………………………………………………………………………………..36

انواع الگوی ارتباطی خانواده :…………………………………………………………………………………………………..36

مفهوم جهت گیری گفت و شنود : ……………………………………………………………………………………………36

مفهوم جهت گیری همنوایی :……………………………………………………………………………………………………36

خانواده توافق کننده :……………………………………………………………………………………………………………….37

خانواده کثرت گرا :…………………………………………………………………………………………………………………37

خانواده محافظت کننده :……………………………………………………………………………….37

خانواده بی قید :……………………………………………………………………………………………………………………..37

الگوی چفی و مک لئود :…………………………………………………………………………………………………………38

نظریه نظام خانواده ( مینو چین ) : ……………………………………………………………………………………………38

تحقیقات داخلی و خارجی : ……………………………………………………………………………………………………38

تحقیقات انجام گرفته داخلی درباره بخشش و عاطفه: …………………………………………………………………38

تحقیقات انجام گرفته خارجی درباره بخشش و عاطفه:………………………………………………………………..40

الگوی ارتباطی خانواده و عاطفه مثبت و منفی :…………………………………………………………………………..44

تحقیقات داخلی :……………………………………………………………………………………………………………………44

تحقیقات خارجی درباره الگوهای ارتباطی خانواده و عاطفه : ………………………………………………………45

عاطفه مثبت ومنفی و  سایر موضوعات:……………………………………………………………………………………..46

تحقیقات داخلی درباره الگوهای ارتباطی و بخشش :…………………………………………………………………..49

تحقیقات خارجی در باره الگوهای ارتباطی و بخشش :………………………………………………………………..49

جمع بندی :……………………………………………………………………………………………………………………………50

فصل سوم : روش اجرای تحقیق

روش تحقیق : ……………………………………………………………………………………………………………………….52

جامعه آماری پژوهش : …………………………………………………………………………………………………………..52

نمونه و روش نمونه گیری :……………………………………………………………………………………………………..52

ابزارهای پژوهش :………………………………………………………………………………………………………………….54

مقیاس بخشودگی بین فردی :…………………………………………………………………………………………………..54

مقیاس عاطفه مثبت و منفی :…………………………………………………………………………………………………….54

مقیاس الگوهای ارتباطی خانواده : ……………………………………………………………………………………………55

روش جمع اوری دادها :………………………………………………………………………………………………………….55

روش تحلیل داده ها :………………………………………………………………………………………………………………56

ملا حظات اخلاقی :………………………………………………………………………………………………………………..56

فصل چهارم : یافته های پژوهش

الف ) داده های توصیفی :………………………………………………………………………………………………………..58

ب) یافته های استنباطی :…………………………………………………………………………………………………………59

فصل پنجم :  نتیجه گیری و پیشنهادات

خلاصه فصل :………………………………………………………………………………………………………………………..66

بحث و نتیجه گیری :………………………………………………………………………………………………………………66

فرضیه اول : الگوهای ارتباطی خانواده نقش واسطه ایی معنا داری را بین عواطف و بخشش

 ایفا می کند :…………………………………………………………………………………………………………………………66

پیشنهادات :……………………………………………………………………………………………………………………………70

پیشنهادات کاربردی :……………………………………………………………………………………………………………….70

پیشنهادات پژوهشی :………………………………………………………………………………………………………………71

محدودیتها :……………………………………………………………………………………………………………………………71

فهرست منابع :……………………………………………………………………………………………………………………….72

منابع فارسی :…………………………………………………………………………………………………………………………73

منابع لاتین :……………………………………………………………………………………………………………………………79

پیوستها :………………………………………………………………………………………………………………………………..83

مقیاس بخشودگی بین فردی :…………………………………………………………………………………………………..84

مقیاس الگوهای ارتباطی خانواده :……………………………………………………………………………………………..85

مقیاس عاطفه مثبت و منفی :…………………………………………………………………………………………………….86

چکیده انگلیسی :……………………………………………………………………………………………………………………87

چکیده

 هدف این پژوهش ، بررسی نقش واسطه ایی الگوهای ارتباطی خانواده در رابطه بین عواطف مثبت و منفی و بخشش در دانش آموزان بود . در این پژوهش که توصیفی از نوع همبستگی است جامعه آماری کلیه دانش آموزآن  دختر پایه متوسطه شهر نوراباد بود که  285 نفر بر اساس نمونه گیری خوشه ایی تک مرحله ایی انتخاب شدند ومقیاس تجدید نظر شده الگوهای ارتباطی خانواده کوئرنر و فیتزپاتریک (a2002)، مقیاس عاطفه مثبت و منفی (PANAS) ، مقیاس بخشودگی بین فردی ( IFI -25) را تکمیل کردند . داده های پژوهش با نرم افزار SPSS و روشهای آماری همبستگی و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی و تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد . نتایج پژوهش نشان داد که الگوهای ارتباطی خانواده نقش واسطه ایی معناداری را بین عواطف منفی  و بخشش ایفا می کند . همچنین بین عاطفه منفی با بخشش ( r = -/40 ) ؛ و الگوی ارتباطی همنوایی با بخشش ( r = -/22) ؛ و الگوی ارتباطی گفت و شنود با عاطفه منفی ( r = -/32 ) همبستگی منفی و معنادار وجود دارد و بین الگوی ارتباطی گفت و شنود با بخشش و عاطفه مثبت همبستگی مثبت و معنی دار وجود دارد . بنابراین می توان نتیجه گرفت که عاطفه منفی و الگوهای ارتباطی قادر به پیش بینی بخشش هستند .

کلید واژه ها : بخشش ، الگوهای ارتباطی خانواده ، عاطفه مثبت و منفی

 

مقدمه
 خانواده یکی از مقدس ترین نهادها در دین اسلام می باشدهمچنین اولین نهادی است که انسان در آن متولد می شود و بیشترین ساعات خود را در آن می گذراند در این میان عملکرد تربیتی خانواده نقش به سزایی دارد زیرا شخصیت فرزندان تحت تاثیر آنها قرار دارد و بنابراین آنچه در آینده به عنوان خوشی یا خرسندی شاهد آن هستیم به عملکرد خانواده وابسته است . توجه به بعد گفت و شنود در محیط خانواده  می تواند تاثیر مستقیمی بر عزت نفس و به تبع آن کاهش بسیاری از مشکلات روانی و عاطفی داشته باشد   . خانواده را نهاد اجتماعی معرفی کرده اندکه ناشی از پیوند زناشویی زن و مرد است که در آن اعضا باهم در ارتباط متقابلند. از جمله مظاهر زندگی اجتماعی انسان، وجود تعامل سالم و سازنده میان انسانها و برقرار بودن عشق به همنوع و ابراز صمیمیت و همدلی به یکدیگر است. خانواده محل ارضای نیازهای مختلف جسمانی و عقلانی و عاطفی است .

روابط اعضای خانواده بخصوص روابط والدین با فرزندان مهم ترین عنصر شکل دهنده این نهاد اجتماعی است. خانواده به عنوان اولین آموزشگاه بشری بر اساس نوع روابط با فرزندان بیشترین تأثیر را برچگونگی شخصیت روانی – اجتماعی و فرهنگی اعضای خانواده دارد. افراد پرورش یافته در خانواده وارد اجتماع شده و ویژگیهای سالم و ناسالم خود را که در خانواده دریافت کرده اند وارد اجتماع می کنند و از این لحاظ سلامت جامعه به سلامت خانواده وابسته است در نتیجه خانواده سالم در سلامت فرزندان و سپس سلامت جامعه نقش مهمی دارد. هر نوع ارتباطی چه صحیح و چه غیرصحیح کل خانواده را تحت تأثیر قرار می دهد و هر یک از اعضای خانواده به نوعی به آن واکنش نشان میدهند. از نظر روانشناسی شیوه های ارتباطی بین اعضاخانواده، الگوهای رفتاری، نقش و ساختارقدرت و وظایف و عملکرد اعضا در خانواده حایزاهمیت است. والدین و دیگر اعضای خانواده باید نسبت به الگوی ارتباطی که در خانواده وجود دارد آگاه باشند، آگاهی به این الگوها به آنان کمک خواهد کرد تا نسبت به تغییر الگوهای ارتباطی نادرست خود اقدام کنند که تغییر الگوی ارتباطی نادرست در بهبود تنشها و مشکلات درون خانواده نقش مؤثری را ایفا میکند( شرفی، 1381) .

   آرگیل[1] (2001) بر این بارو است که خانواده یکی از قوی ترین پیوندهای ارتباطات اجتماعی است و ابعاد گوناگون آن مانند تعداد اعضای خانواده از تعیین کننده های شادی هستند . عاملی که روابط آینده فرد را در خانواده مشخص می کند، الگوهای ارتباطی خانواده می باشد، الگوی ارتباط خانواده گویای نوع رابطه والدین و فرزندان هستند براساس مدل فیتزپاتریک و ریچی در مورد الگوهای ارتباطی خانواده، الگوی ارتباطی خانواده به نحوه تعاملات در درون خانواده و نحوه و شیوه ابراز افکار، عقاید و احساسات می پردازد . الگوی ارتباطی دارای دو بعد جهت گیری گفت و شنود و همنوایی می باشد.

    اهمیت توجه به الگوهای ارتباطی نه تنها از جهت اثرگذاری آن بر میزان رضایت زناشویی است بلکه  الگوهای ارتباطی مبتنی برگفت و شنود بر میزان شادی افراد نیز مؤثر است(فاتحی زاده و احمدی،1384). کنش های متقابل میان فرزندان و والدین، اساس تحول عاطفی تلقی می گردد و این واکنش متقابل در تمام مراحل عمر خود را نشان می دهد. در خانواده هایی که تعامل آزاد در بین اعضا وجود دارد والدین فرزندان خود را در تصمیم گیریها دخالت می دهند ، فضای عاطفی خانواده غنای بیشتری می یابد و فرزندان حمایت خانواده را بیشتر احساس می کنند که پیامد آن افزایش رضایت خاطر افراد خانواده، شادمانی و رشد اعتماد به نفس و استقلال فرزندان است (جوکار و رحیمی،1386).

   رشد مطلوب و سالم فرزندان در تمام ابعاد مرهون ارتباط مؤثر والدین با فرزندان می باشد که این ارتباط در ابراز احساسات و عواطف اعضا خانواده نقش مهمی دارد . حالات عاطفی ما در هر لحظه بر ادراک، تفکر، شناخت، تصمیم گیریها و قضاوتهای بین فردی مؤثراست. انبوهی از تحقیقات به طور قانع کننده ایی این مطلب را به ثبوت رساندند ، که تغییر جزئی در حالتهای عاطفی انسان می تواند تأثیر آشکار بر محتوا و نحوه تفکر فرد بگذارد .

      الگوهای ارتباطی معیوب، درک صحیح زوجین را از یکدیگر کاهش داده، باعث می شود همسران نتوانند از یکدیگر حمایت کنند، برای ارضای نیاز یک دیگر تلاش کنند و سرانجام باعث می شود مشکلات زناشویی و نارضایتی ایجاد شود، در مقابل الگوهای ارتباطی سالم و سازنده یکی از مهمترین عوامل رضایتمندی زناشویی به شمار می آید (فاتحی زاده و احمدی، 1384).

عواطف یکی از جنبه های رفتار انسان است که نقش مهمی در زندگی دارد. بدون عواطف زندگی بشر تقریباً خسته کننده و بی معنی می شود. انسان از طریق همین عواطف است که دنیا را پراز معنی و سرشار از احساسات در می یابد. ویژگیها و تغییرات عواطف ، چگونگی برقراری ارتباط عاطفی  نقش مهمی در رشد، و تحول اخلاقی و روابط اجتماعی دارد. عواطف به طور کلی به عواطف مثبت و منفی تقسیم می شود. رهایی از عواطف منفی می تواند برادراک ما از خطای فرد خاطی تأثیر بگذارد و احتمال بخشش را افزایش دهد. یافته های محققین نشان داده اند که بین عاطفه مثبت و بخشش رابطه مثبت و برعکس بین عاطفه منفی و بخشش رابطه منفی وجود دارد به این معنی که هر چه عاطفه مثبت مثل شادی بیشتر باشد احتمال بخشش نیز بیشتر است و برعکس ( بساک نژاد، 1391). بخشش قصد از تغییر قلبی است که آثار موفقیت آن، تلاش فعالی است برای جایگزینی تفکرات بد با خوب، تلخی و عصبانیت با مهربانی، بخشش چیرگی بر احساسات منفی مانند عصبانیت، تنفر، میل تلافی است و جایگزین کردن آنها با احساسات مثبت مانند دلسوزی ، خیرخواهی و حتی عشق است. تحقیقات متعددی نشان داده اند که بخشش با کاهش تعارضات زناشویی و اضطراب و افسردگی رابطه دارد( گوردون[2] و همکاران ، 2009؛ افخمی و همکاران، 1386). بنابراین در این پژوهش به بررسی نقش واسطه ایی الگوهای ارتباطی خانواده در رابطه بین عواطف مثبت و منفی و بخشش پرداخته شد.

بیان مسئله

     اخیراً موضوع عفو و بخشش به عنوان یکی از موضوعات مهم در علم روانشناسی مطرح شده و در بسیاری از متون دینی، با هدف رسیدن به زندگی سالمتر و آرام تر بر صلح و دوستی و بخشش تأکید فراوانی شده است. بخشش یک ویژگی است که در چند دهه اخیر در کشورهای غربی به صورت تجربی مورد پژوهش قرار گرفته و در ایران نیز در چند سال گذشته این ویژگی در پژوهش های روان شناختی وارد شده است.

     بخشش یکی از فرایندهای روان شناختی و ارتباطی برای افزایش سلامت روان و التیام آزردگی است که لازمه ی رشد عاطفی ، ارتباطی ، روحانی و جسمانی انسان است . یکی از معدود واقعیتهای مسلم زندگی بشری این است که نمی توان انسانی را یافت که هرگز احساس آزاردگی ، سرخوردگی ، مورد خیانت واقع شدن ، نومیدی و ظلم را از سوی انسانی دیگر تجربه نکرده باشد . در چنین مواردی احساسات منفی مانند خشم ، رنجش و یأس امری است و وجود انگیزه برای اجتناب از منبع آزار یا میل به جبران و انتقام نیز عادی است ( مک کالوگ[3] ، 2001) . بنا به گفته ی مک کالوگ (2001) ، واکنش انسانها در برخورد با رنجش به صورت اجتناب ، انتقام و گذشت نمایان می شود . اجتناب با فاصله گرفتن از فرد خاطی است و انتقام ، یافتن فرصت برای صدمه زدن به او . انتقام قدرتمندترین واکنش های هیجانی از خشم یا اهانت و پرخاشگری را بر می انگیزد ( برادفیلد و آکینو[4] ، 1999) . با توجه به اینکه انتقام محرک بسیاری از اعمال ننگ آور انسان مانند دیگر کشی ، خودکشی ، تروریسم و نسل کشی است ، نیاز به گزینه سوم یعنی بخشش به عنوان یک فرایند ارتباطی موثر و عملی انسانی در رویارویی با خطا و بی عدالتی ، آشکار می شود( زندی پور و یادگاری ،  1386) .

      بخشش  عبارت از خصوصیتی که بر اثر آن فردی که مورد آزار یا صدمه کسی قرار گرفته، از خطای فرد خاطی می گذرد همچنین بخشودن، فرصتی برای جبران و بازسازی اعتماد است (مک کالوگ و همکاران،1998؛ به نقل از احتشام زاده و همکاران، 1389) .

    هارگریو [5](1994) بخشودگی را تلاشی برای حفظ عشق و اعتماد در روابط، و پایان دادن به سوگیریهای آسیب می داند. وقتی که در روابط میان افراد بویژه اعضای خانواده و زوجین، عدالت و انصاف نادیده گرفته شود، افراد احساس می کنند که در این رابطه متضرر شده اند در نتیجه برای گرفتن حق از شیوه های مخرب مثل رفتارهای بدبینانه، خشم، دشمنی و آسیب رساندن به سایر افراد بروز می کند ( بوزمنی، ناجی و کراسنر[6]، 1986) . هارگریو(1994) معتقد است این روش ویرانگر برای کسب حقوق خود، موجب آسیب و ایجاد درد و رنج در خانواده می شود. برخی افرادی که قربانی آزارهای خانواده هستند همواره دوره های متناوبی از احساس شرم / خشم[7] و َآشفتگی[8] راتجربه می کنند.

مک کالوف و همکاران (1997) سه سیستم مشارکت کننده در فرآیند بخشودگی را پیشنهادکرده است. اولین سیستم، صمیمت – همدلی[9] ( عامل مرکزی بخشودگی ) می باشد. دومین سیستم، نشخوار[10] که آشفتگی بین فردی را تشدید می کند و برای پیش بینی انگیزه انتقام جویی[11] مهم است. سومین سیستم،بازگشت صمییت بین فردی است که از رفتار های دوری از مقصر جلوگیری و رفتارهای آشکار کننده آشتی را تسهیل می کند(احتشام زاده و همکاران، 1389).

      روانشناسان بخشش را به دونوع آگاهانه و ناآگاهانه تقسیم کرده اند(پارک[12]، 2003) . از نظر بخشش باعث افزایش و رشد سطح احترام و اعتماد به نفس افراد و کاهش فشار خون می شود همچنین کمک می کند که افراد راحتتر بخوابند و بتواند افکار مثبت را جایگزین افکار منفی کنند. یکی از راه های مؤثر و مطمئن برای عفو کردن و فراموش کردن رنج های گذشته این است که در مقاصد و هدفهای بی نهایت بزرگ مستغرق شویم در نتیجه مخالفتها و عداوتهایی که با آن مواجهه می شویم برای ما چندان اهمیت نخواهد داشت. زیرا همه چیزجز هدف و مقصود خود را فراموش خواهیم کرد (مشتاق، 1390). بخشش با عواطف مرتبط است واتسون و تلگن[13] (1985) عواطف را به دو بعد عاطفه مثبت و منفی تقسیم می کند. استعداد عاطفی در انسان، با تضعیف خودخواهی و سوق دادن انسان به سوی دیگران سبب رشد بسیاری از فضایل در او می شود. این فضایل شامل کلیه کمالاتی است که براساس دیگرخواهی در انسان بوجود می آید از قبیل محبت و دوستی، ایثار و فداکاری، عفو و گذشت، بذل و بخشش، تعاون و همکاری، دلسوزی و غمگساری (سادات،1381).

   بلینگ[14] و همکاران(2005)  توصیف می کنند وقتی افراد خطا و خطا کار را می بخشند آنها به پردازش شناختی، عاطفی و رفتاری خطا می پردازد و پاسخی مثبت در جهت بخشیدن خطا بروز می کند. وقتی فردی تصمیم می گیرد تا رفتارهای فرد خطا کار را ببخشد یک  تغییر در تجربه عاطفی خود احساس می کند. در بخشش فرد آسیب دیده از پاسخهای عاطفی و هیجانی منفی رها می شود و پاسخهای هیجانی مثبت را تقویت می کند( بساک نژاد، 1391) .

     وقتی افراد تحت شرایطی قرار می گیرند که به آنها امکان می دهد احساس خوب داشته باشند به احتمال بیشتری به دیگران کمک می کنند، دوستانه رفتار می کنند، علاقه بیشتری به یکدیگر نشان می دهند، در مورد خودشان و دیگران بخشنده تر می شوند. عاطفه مثبت براشتیاق ما به کمک کردن به دیگران تأثیر دارد( سید محمدی ، 1385).

    خانواده مرکز آموزش و تجربه و عشق و صفا و صمیمیت و ایثار و عطوفت است. الفبای حقوق خانواده در اسلام بر پایه محبت پی ریزی شده و بنیاد خانواده فطرتاً بر پایه عواطف و ارزشها از این رو در اسلام ارکان نظام خانواده بر اصول اخلاقی چون رحمت، عفو و فضل اغماض و گذشت، صلح و رعایت مصلحت خانواده، صفا و صمیمت، احترام و کرامت استوار است . خانواده از حیث کیفیت روابط درونی و میزان استحکام آنها به سه تیپ تقسیم می شوند.الف) خانواده متزلزل ب) خانواده متعادل ج) خانواده متکامل، یکی از ویژگیهای خانواده متعادل بزرگواری و گذشت است که سنگ بنای رفیع خانواده متعادل است . یکی از راه های مؤثر در ارتباطات خانواده بخشش و گذشت و چشم پوشی از اشتباهات یکدیگر و فرصت دادن به یکدیگر برای جبران خطاهای احتمالی از رمزهای یک خانواده سالم و موفق است( میرخانی ، 1380) .

     چفی، مک لئود و اتکین (1971؛ به نقل از جوکار و رحیمی، 1386) در زمینه شکل گیری ارتباطهای خانوادگی به دو گونه جهت گیری گفت و شنود و همنوایی[15] اشاره کرده اند. از ترکیب این دو نوع جهت گیری چهار نوع خانواده پدید می آید که عبارت اند از : الف) خانواده توافق کننده ب) خانواده کثرت گرا ج) خانواده محافظت کننده  ت) خانواده بی قید.

       خانواده ها با روشهای تربیتی خود و ارتباط قوی بین اعضای خانواده از یکدیگر تأثیر می پذیرند در نتیجه عواطف مثبت در آنها بیشتر و از عواطف  منفی کاسته می شود. با توجه به اینکه پژوهشها نشان داده که بخشش در سلامت روانی و کاهش افسردگی، اضطراب، خشم و همچنین در روابط بین فردی به افراد کمک می کند تصمیم برآن  شد که بر روی این موضوع (نقش واسطه ایی الگوهای ارتباطی خانواده در رابطه بین عواطف مثبت و منفی وبخشش ) مطالعه ایی صورت گیرد بنابراین در این پژوهش به دنبال پاسخ به این سوال هستیم: آیا الگوهای ارتباطی خانواده نقش واسطه ایی را بین عواطف مثبت ومنفی و بخشش ایفا می کند ؟