1-6-1. اهمیت نظری

رشد علمی کشور در سال­های اخیر از نظر تعداد مقالات منتشر شده در رشته­های مختلف علمی، حتی در سطح بین‌الملل چشم‌گیر بوده­است. اما همواره این سوأل مطرح شده که آیا رشد کمی پژوهش با رشد کیفی آن‌ها همراه بوده و اساساً زیاد بودن مقالات یک محقق، دانشگاه وحتی یک کشور، لزوماً با کیفیت علمی و به دنبال آن با نفوذ در جامعه علمی همراه بوده است یا خیر؟ وجود ساختار علمی مشخص برای ارزیابی تولیدات همواره مورد توجه پژوهشگران حوزه علم­سنجی بوده است، این پژوهش با استفاده از شاخص­ها و معیارهای مناسب به دنبال ساختار علمی برای ارزیابی تولیدات علمی است. این امر موجب می­شود تا مباحث نظری در این حوزه گسترش یابد. همچنین در پژوهش حاضر سعی بر افزایش مبانی نظری در خصوص معیارها و شاخص­های ارزیابی تولیدات علمی و به طور ویژه افزایش مبانی نظری در خصوص شاخص­های ارزیابی کیفیت و نفوذ مجلات به طبع آن مقالات علمی­است.

پیشرفت علم و فن­آوری در کشور را می­توان به وسیله ابزارهای متفاوتی مورد بررسی قرار داد. معیارها و شاخص­های ارزیابی تولیدات علمی یکی از مهم­ترین ابزارهای ارزیابی تولیدات علمی کشور می­باشد، در این پژوهش نیز کوشش می­شود با ارائه شاخص­ها و معیارهای ارزیابی تولیدات علمی بر اساس دو شاخص مهم کیفیت و نفوذ به پیشرفت علم و فن­آوری در کشور کمک شود. با توجه به اولویت­های نقشه جامع علمی کشور به بررسی حوزه دانش هسته­ای بر اساس دو شاخص کیفیت و نفوذ پرداخته شده است که در نهایت، شناسایی و ارائه شاخص­ها و معیارهای ارزیابی تولیدات علمی این حوزه می­تواند باعث پیشرفت و سیاست‌گذاری علم و فن­آوری در حوزه دانش هسته­ای شود.

1-6-2. اهمیت عملی

ارزیابی تولیدات علمی همواره به عنوان ابزاری مدیریتی برای سیاست­گذاران حوزه علم و فن­آوری مطرح بوده است، شناسایی شاخص­های کیفیت و نفوذ تولیدات علمی خود باعث ارائه راهکارهای مناسب برای ارزیابی تولیدات علمی خواهد شد. ارزیابی تولیدات علمی کمک  شایانی به مسئولین و دست اندارکاران حوزه علم و فن­آوری برای شناسایی و ارزشگذاری تولیدات علمی می‌نماید. شناخت شاخص مهم در حوزه ارزیابی تولیدات علمی باعث افزایش مسئولیت­پذیری تولید‌کنندگان و پژوهشگران حوزه علم و فن­آوری می­شود. ارائه شاخص­ها برای ارزیابی تولیدات علمی در حوزه دانش هسته‌ای به عنوان یکی از اولویت­های مهم نقش جامع علمی می­تواند باعث شناسایی نقاط قوت و ضعف تولیدات علمی در حوزه دانش هسته­ای ­شود.

1-7. تعریف‌های عملیاتی متغیرهای پژوهش

تولیدات علمی

تولیدات علمی شامل کتاب، مقاله، پتنت و. می­باشد. در پژوهش حاضر منظور از تولیدات علمی مقالات علمی دانش هسته­ای  می­باشد که در پایگاه وب آو نالج[12] نمایه می‌شوند.

یک مقاله علمی[13] از یک تحقیق در ارتباط با یک موضوع ( مشخص و در بسیاری از موارد موضوع‌های جدید) و بیان مشکلات طرح و ارائه پیشنهاد برای رفع مشکلات موجود در مسئله مورد بررسی مقاله می­باشد(هال، 1377:25).

ضریب نفوذ[14]

پینسکی و نارین [15]برای اولین بار در سال 1976 پیشنهاد اختصاص وزن به استناد کتابشناختی را  ارائه دادند؛ آن‌ها این شاخص را «نفوذ مجله[16]» نامیدند. بر اساس این معیار در ارزیابی مجلات و . به استنادهای دریافت شده یک مجله از مجلات با اهمیت­تر و با پرستیژ بالا وزن بیشتری در برابر استنادهای دریافتی از یک مجله دارای اهمیت کم­تر اختصاص داده می­شود (پینسکی و نارین،1976). سال‌ها بعد طرح وزن­دهی پینسکی و نارین توسط افراد زیادی مورد توجه قرار گرفت و شاخص­های مختلفی برای ارزیابی پژوهش بر این اساس ایجاد شدند. از جمله شاخص­های نفوذ مجلات، شاخص ضریب نفوذ مجله و هم­چنین ضریب نفوذ مقالات مجله هستند(فرانسشت[17] 2010).

در این پژوهش منظور از ضریب نفوذ، شاخصی است که برای اندازه­گیری و برای وزن­دهی به استنادات و بهنجارسازی مقالات حوزه دانش هسته­ای ایران استفاده خواهد شد.

ضریب کیفیت[18]

 در این پژوهش منظور از ضریب کیفیت، شاخصی است که برای اندازه­گیری رعایت موارد ظاهری تولیدات علمی بکار می­رود.

 که این موارد ظاهری شامل عنوان، چکیده، کلیدواژه­ها، مقدمه، بیان مسئله، تبیین هدف، پرسش­های پژوهش، پیشینۀ پژوهش، معرفی پژوه، روش شناسی، ابزار پژوهش، جامعۀ پژوهش 

ادامه مطلب

سایت های دیگر :