کتابخانه­ها در ایران از مدت­ها قبل سرمایه­گذاری در زمینه­ی فناوری اطلاعات را آغاز کرده­اند، و در توسعه هر چه بیشتر آن می­کوشند. هدف از این سرمایه­گذاری­ها، بهبود بهره­وری فردی و در نهایت بهره­وری سازمانی است. با این حال شواهد نشان می­دهند که ناکامی در این سرمایه­گذاری­ها در مقایسه با توفیق در آن­ها رایج­تر بوده است (ناخدا، حری، و کرمدوست، 1384، ص 88). علی­رغم مزایایی که کاربرد فناوری اطلاعات برای کتابخانه­ها داشته، آن­ها با مسائل و مشکلات مربوط به کاربرد آن از جنبه­های گوناگون مانند فردی، سازمانی، فرهنگی و اجتماعی روبه­رو شده­اند.

      کاربردهای مختلف فناوری اطلاعات در زمینه­های متنوعی مانند شهر الکترونیکی، دولت الکترونیکی، تجارت الکترونیکی و آموزش الکترونیکی با سرعت  در حال گسترش می­باشند. به همین دلیل دولت­ها با ایجاد زیرساخت­های مناسب، رشد و توسعه­ی فناوری اطلاعات را تسریع نموده­اند. سازمان­ها نیز برای بهره­گیری از مزایای فناوری اطلاعات، تمهیداتی اندیشیده­اند که یکی از آن­ها
طرح­های جامع فناوری اطلاعات است. نهاد کتابخانه­های عمومی کشور با نگاهی نوین به فناوری اطلاعات به­عنوان ابزار اصلی تحول در سازمان­های امروز، با تعریف پروژه­ی تدوین طرح جامع فناوری اطلاعات و به­کارگیری مشاور دارای تجربه در طراحی سیستم­های بر پایه­ی فناوری اطلاعات در سازمان­های فرهنگی و استفاده از توانمندی­های علمی و اجرایی موجود در داخل و خارج کشور، در راستای حصول اهداف زیر گام برمی­دارد:

مکانیزاسیون فرآیندهای کلیدی و عملیاتی؛
دستیابی به سیستم­های تعاملی رزرو و سفارش الکترونیکی منابع کتابخانه؛
ارائه­ی خدمات الکترونیکی متنوع برای اعضا؛
تهیه­ی نسخ الکترونیکی از منابع نایاب کتابخانه؛
دسترسی آسان به منابع پرتقاضا برای همه و از همه جا؛
جست و جوی سریع در پایگاه­های اطلاعاتی داخلی و خارجی؛
حفاظت و نگهداری از اصل منابع به­طور مناسب­تر؛
توانایی پاسخگویی مناسب­تر به نیازهای مراجعان؛ و
صرفه جویی در زمان مراجعان و کتابداران (رهنمافرد، 1384، ص 46).
      هم­چنین در سند چشم­انداز نهاد کتابخانه­های عمومی ایران در سال 1404 آمده است که این نهاد در بهره­گیری از فناوری­های نوین اطلاعاتی با ایجاد کتابخانه­های ترکیبی از طریق
دیجیتال­سازی اثربخش خدمات و منابع، پیشرو خواهد بود (نهاد کتابخانه­های عمومی، 1389،ص 77). این کتابخانه­ها از فناوری­های اطلاعاتی هم­چون رایانه­­ها، سخت­افزارها و نرم­افزارهای کاربردی،
وب سایت­های کتابخانه­­ای، منابع الکترونیکی، اینترنت، اینترانت و امثال این­ها استفاده می­کنند. امّا آمارها وضع مطلوبی را از کتابخانه‌های عمومی در ایران نشان نمی‌دهد، به‌طوری که حتی آمارهایی که از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور منتشر می‌شود، بیانگر این است که کتابخانه‌های عمومی در یک نگرش کلی از نظر کمی و کیفی با استانداردهای بین‌المللی فاصله دارند. اطلاعات موجود در
وب­سایت نهاد کتابخانه­های عمومی کشور، در مورد کتابخانه­های عمومی استان خوزستان حاکی از این است که تعداد کمی از این کتابخانه­ها دارای بخش خدمات اینترنتی هستند و از نظر تعداد رایانه نیز وضعیت چندان مطلوبی ندارند. وب­سایت­های شماری از این کتابخانه­ها هم، از غنای لازم برخوردار نیستند.

    داورپناه (1381، ص 3) به این نتیجه رسید که عوامل زیرساختی متفاوتی نظیر عوامل فنی، انسانی، اقتصادی، فرهنگی – اجتماعی، و دولتی، بهره‌گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه‌ها را تحت تأثیر قرار می­دهند. این عوامل را می­توان به عنوان “عوامل زیرساختی فناوری اطلاعات” به صورت زیر
دسته­بندی کرد:

عوامل فنی: سخت­افزار و نرم­افزار رایانه، ارتباط راه دور، استانداردها، اشتراک رایانه­ای، تأمین انرژی (برق).عوامل انسانی: کارکنان متخصص، استخدام کارکنان، نگرش کارکنان نسبت به فناوری اطلاعات و آموزش ضمن خدمت، حمایت مدیران رده بالا، ثبات در مدیریت­ها و همکاری.
عوامل اقتصادی: منابع مالی، هزینه­ی فناوری اطلاعات.
عوامل اجتماعی – فرهنگی: نظام آموزشی، کاربران (نگرش فرهنگی جامعه).
عوامل دولتی: سیاست ملی اطلاع­رسانی، قوانین و مقررات، و سازمان ملی اطلاع­رسانی.

ادامه مطلب

سایت های دیگر :