2-1-2‌ ذرت پاپ کورن یا آجیلی‌ (( Zea mays var. everata.. 8

2-2‌ تاریخ کشت و اهمیت آن.. 12

2-3 روی… 15

2-3-1-1 آنزیم‌‌های دارای روی… 17

2-3-1-2 الکل دی هیدروژناز. 17

2-3-1-3‌ سوپر اکسید دیسموتاز. 18

2-3-1-4 کربنیک آنهیداز. 18

2-3-1-5 فعال کردن آنزیم.. 19

2-3-1-6 سوخت و ساز قند.. 19

2-3-1-7 ساختن پروتئین.. 21

2-3-1-8 تریپتوفان و ساختن اسید ایندول استیک….. 23

2-3-2 برهم کنش فسفر- روی… 24

2-3-3 کمبود روی… 27

2-3-4 سمیّت روی… 29

2-4 تاریخچه بُر. 30

2-4-1 اهمیت ریز مغذی بُر. 30

2-4-1-1 بُر، با ساختارهای آلی ترکیبات پیچیده تشکیل می‌دهد.. 32

2-4-1-2 طویل شدن سلول، تقسیم سلول و سوخت و ساز اسید نوکلئیک….. 33

2-4-1-3 سوخت و ساز قند و پروتئین.. 36

2-4-1-4 تمایز بافت، سوخت وساز آکسین و فنول.. 37

2-4-1-5 تراوایی غشا 38

2-4-2 اشکال قابل جذب بُر در گیاه. 39

2-4-3 نقش بُر در گیاه. 39

2-4-3-1 نقش بُردر رشد لوله گرده و جوانه زنی دانه گرده. 40

2-4-3-2 نقش بُر در گرده افشانی و رابطه تغییرات آنزیمی با توسعه دانه گرده. 42

2-4-3-3 نقش بُر در مریستم ها 43

2-4-3-4 نقش بُر در جلوگیری از تخریب بافتی.. 43

2-4-3-5 نقش بُر در مقاومت گیاه به بیماری… 43

2-4-3-6 نقش بُر در مقاومت گیاه به یخ زدگی.. 44

2-4-3-7 نقش بُر در تشکیل میوه و دانه و افزایش عملکرد. 44

2-4-4 اهمیت بُر در افزایش تولیدات کشاورزی… 46

2-4-5 منابع طبیعی ومیزان بُر در خاک…. 46

2-4-6 عوامل مؤثر در جذب بُر در خاک ها 48

2-4-7 کمبود بُر و روش‌‌های اصلاح آن.. 48

2-4-8 اصلاح سمیت بُر. 52

2-4-9 اثرات متقابل بُر با سایر عناصر غذایی.. 53

2-4-10 کودهای محتوی بُر و روش‌‌های مصرف آنها 53

2-4-11 روش تأمین، مقدار و زمان مصرف کودهای محتوی بُر. 54

فصل سوم: مواد و روش‌ها

3-1 زمان و محل اجرای‌ تحقیق.. 58

3-2 مشخصات جغرافیایی و آب وهوایی محل تحقیق.. 58

3-3 مشخصات خاک محل اجرای طرح آزمایشی.. 58

3-4 طرح آزمایش…. 59

3-5‌ مراحل اجرای طرح.. 59

3-5-1 آماده سازی زمین.. 59

3-5-2 کاشت…. 59

3-5-3 عملیات‌‌های داشت…. 59

3-5-4 روش‌‌های نمونه برداری و برداشت…. 60

فصل چهارم: بحث و نتایج

4-1 صفات فنولوژیک….. 65

4-1-1 زمان ظهور 50 درصد تاسل دهی.. 65

4-1-2 زمان ظهور 50 درصد ابریشم دهی.. 66

4-1-3 زمان 75 درصد رسیدگی کامل.. 67

4-2 شاخصهای رشد.. 73

4-2-1 سطح برگ….. 73

4-2-2 شاخص سطح برگ….. 74

4-2-3 تعداد برگ….. 75

4-3 صفات مرفولوژیک….. 77

4-3-1 ارتفاع بلال از سطح خاک…. 77

4-3-2 ارتفاع بوته. 79

4-3-3 قطر ساقه. 82

4-3-4 تعداد پنجه. 83

4-3-5 تعداد بلال در بوته. 83

4-3-6 طول بلال.. 84

4-3-7 قطر بلال.. 86

4-3-8 محیط بلال.. 87

4-3-9 وزن خشک بلال.. 87

4-4 اجزاء عملکرد و عملکرد دانه. 90

4-4-1 تعداد ردیف دانه. 90

4-4-2 تعداد دانه در ردیف…. 91

\

4-4-3 تعداد دانه در بلال.. 93

4-4-4 وزن صد دانه. 95

4-4-5 عملکرد دانه. 96

4-5 سایر صفات… 100

4-5-1 ماده خشک کل.. 100

4-5-2 شاخص برداشت…. 102

نتیجه گیری… 105

پیشنهادها 105

منابع.. 106

فهرست جدول‌ها

عنوان‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌                                ‌ ‌ ‌ ‌                                                صفحه

جدول 2-1 اثر کمبود کود روی بر فعالیت آنزیم‌‌های برگ‌‌های ذرت، که در محیط بدون روی رشد کرده اند(الف). 20

جدول2-2 اثر کمبود کود روی ومصرف دوباره‌ی آن بر میزان روی و قند برگ‌‌های کلم.. 21

جدول 2-3 اثر مصرف روی بر وزن تر، فعالیت آر. ان‌. آز و ازت پروتئین در سویا 23

جدول 2-4 اثر مصرف روی به صورت Zn- EDTA به یک خاک قلیایی، که کمبود روی دارد، بر میزان تریپتوفان دانه‌‌های برنج.. 24

جدول 2-5‌ بررسی اثرات مصرف متعادل کوده خصوصاً بُراسیت در افزایش عملکرد ذرت دانه‌ای   46

جدول 2-6: نیاز گیاهان به بُر. 49

جدول 2-7: میزان بُر موجود در بافت برگ گونه‌‌های گیاهی، که در یک جای یکسان رشد کرده‌اند  50

جدول 2-8: مقدار بُر موجود در ترکیبات معدنی محتلف…. 54

جدول 2-9:‌ مقدار بُر در آب آبیاری… 55

جدول 2-10 متوسط افزایش عملکرد در اثر مصرف عناصر میکرو همراه با NPK‌ در برخی از زراعت ها 56

جدول 3-1: نتایج تجزیه آزمایشگاهی خاک مزرعه محل آزمایش‌ آزمایشگاه خاکشناسی سپهر مناطق گرمسیری… 58

جدول 4-1: تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایش بر صفات فنولوژیک….. 71

جدول 4-2: مقایسه میانگین اثرات اصلی تیمارهای آزمایش بر صفات فنولوژیک….. 72

جدول4-3: مقایسه میانگین اثرات متقابل تیمارهای آزمایشی بر زمان 75 رسیدگی کامل.. 72

جدول 4-4: تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایش بر برخی از صفات مورد بررسی.. 76

جدول 4-5: مقایسه میانگین اثرات اصلی تیمارهای آزمایش بر شاخص‌‌های رشد.. 77

جدول 4-6: تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایش بر برخی از صفات مورد بررسی.. 85

جدول 4-7: مقایسه میانگین اثرات اصلی تیمارهای آزمایش بر برخی از صفات مورد بررسی.. 86

جدول 4-8: تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایش بر برخی از صفات مورد بررسی.. 88

جدول 4-9: مقایسه میانگین اثرات اصلی تیمارهای آزمایش بر برخی از صفات مورد بررسی.. 89

جدول 4-10: تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایش بر برخی از صفات مورد بررسی.. 99

جدول 4-11: مقایسه میانگین اثرات اصلی تیمارهای آزمایش بر برخی از صفات مورد بررسی.. 100

جدول 4-12: تجزیه واریانس اثر تیمارهای آزمایش بر برخی از صفات مورد بررسی.. 103

جدول 4-13: مقایسه میانگین اثرات اصلی تیمارهای آزمایش بر برخی از صفات مورد بررسی.. 104

 

 

 

 

    

 

 

فهرست شکل‌ها

عنوان‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌    ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌ ‌             ‌ ‌ ‌ ‌                                                صفحه

شکل 2-1 رابطه‌ی میان میزان روی در پهنک‌‌های برگ و فتوسنتز خالص ™         ™‌ و فعالیت آنزیم—       ‌—کربنیک آنهیداز‌ در پنبه. 19

شکل2-2‌ تغییرات شمار ریبوزوم‌ها در سلول (واحدنسبی) در جلبک یوگلینا، نسبت به کمبود روی… 22

شکل2 -3 اثر کمبود بُر بر رشد طولی (الف) و برآنزیم‌ LAA- اکسیداز(ب) در مقاطع 5 میلی متری انتهای ریشه‌ی کدو.از‌ سرگیری مصرف بُر پس از 12 ساعت(بُردار) کمبود بُر،کلید ‌:        ‌ —             —،‌ همراه با بُر:‌ ™          ™ کمبود بُر. 34

شکل 2-4:‌ اثر مصرف بُر بر وزن خشک‌  —        —،و رشد الیاف‌ ™           ™ تخمک‌‌های بارور نشده‌ی پنبه، که با بودن اُکسی IAA)‌  ( اسید جیبرلیک و سیوکینین کشت داده شده اند. میزان میزان کل واحدهای الیاف بر حسب گرم وزن خشک،‌ نمایانگرنسبت طول الیاف به گرم وزن خشک است…. 35

شکل 2-5: اثر غلظت گوناگون بُر بر رویش دانه‌ی گرده، رشد لوله‌ی گرده ونشت قند به محیط در زنبق   41

شکل 2-6:‌گونه‌‌های بُر در محلول خاک. این معادله براساس سطوح متوسط بُر در 49 نمونه خاک سوئد ترسیم شده است…. 47

شکل 2-7:‌ نمونه‌ای از کچلی بلال‌‌های ذرت در آثر کمبود بر. 52

شکل 4-1: اثر متقابل تاریخ کاشت و سولفات روی بر زمان 75 درصد رسیدگی کامل.. 69

شکل 4-2: اثر متقابل تاریخ کاشت و بوریک اسید بر زمان 75 درصد رسیدگی کامل.. 69

شکل 4-3: اثر متقابل تاریخ کاشت و سولفات روی بر شاخص سطح برگ….. 75

شکل 4-4: اثر متقابل بوریک اسید و سولفات روی بر ارتفاع بلال از سطح خاک…. 78

شکل 4-5: اثر متقابل تاریخ کاشت و سولفات روی بر ارتفاع بوته. 80

شکل 4-6: اثر متقابل تاریخ کاشت و بوریک اسید بر ارتفاع بوته. 81

شکل 4-7: اثر متقابل تاریخ کاشت و بوریک اسید بر تعداد دانه در ردیف…. 92

شکل 4-8: اثر متقابل تاریخ کاشت و بوریک اسید بر تعداد دانه در بلال.. 94

شکل 4-9: اثر متقابل تاریخ کاشت و سولفات روی بر عملکرد دانه. 97

شکل 4-10: اثر متقابل تاریخ کاشت و بوریک اسید بر عملکرد دانه. 97

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول
مقدمه و اهداف
 

 

 

 

1-1 مقدمه
‌ ‌ هر سال حدود 80 میلیون نفر به جمعیت دنیا افزوده می‌شود به نحوی که جمعیت دنیا تا سال 2025 به حدود 9 میلیارد نفر خواهد رسید. از سویی 97% این افزایش جمعیت در کشورهای در حال توسعه می‌باشد که نیازیی برابر با دو برابر مقدار غذایی تولیدی در حال حاضر را می‌طلبد. اثر ضمنی این افزایش جمعیت بر کشاورزی جهان بسیار متعدد و مفصل است. این پدیده علاوه بر فشار بر محیط زیست، امنیت غذایی کشورهای در حال توسعه را به خطر خواهد انداخت.
‌ ‌ اکثر مردم جهان هم اکنون در شرایطی زندگی می‌کنند که برای امرار معاش خود و خانوارهایشان از هر طریق ممکن می‌کوشند. گرچه علوم وفنون کشاورزی ظرفیت آن را دارد که برای تمام مردم دنیا عملاً فراوانی را به ارمغان بیاورد، لکن نبرد بر علیه گرسنگی می‌بایستی سالیان دراز و حتی نسل‌ها ادامه یابد. برای غلبه بر این مشکل لازم است که تمامی جهان و مخصوصاً کشورهای با کشاورزی غنی مردم را به عمق مسأله آشنا و آگاه سازند.
‌ ‌  در کشورهای جهان سوم و در حال پیشرفت بویژه در خاورمیا قوه قهریه طبیعت نظیر خشکسالی و شرایط نامساعد و بدآب وهوایی نیز عقب ماندگی و وابستگی را چند برابر نموده است. با توجه به کلیه جوانب تنها کشوری می‌تواند ادعای استقلال نماید که عملاً غذای خود را حداقل در حد خودکفایی تأمین کند.
‌ ‌ در کشور ما ساختارهای زیربنایی در بخش کشاورزی بویژه بعد از جنگ تحمیلی بشدت تقویت وگسترش یافته بخصوص در مهار آبهای سطحی و تهیه ماشین آلات کشاورزی موفقیت‌های بسیار‌ چشم‌گیری داشته است. اما این موارد اگر چه لازم‌اند ولی کافی نیستند. تحقیقات در زمینه‌‌های دیگری نیز بایستی انجام گیرد.‌ در همین راستا عوامل دیگری نیز در بخش کشاورزی بسیار مؤثرند از جمله تحقیقات در به زراعی، به نژادی، عناصر غذایی، عوامل اقلیمی و اهمیت استراتژیکی محصول.
‌ ‌ لذا پژوهش حاضر در سه بُعد، به زراعی (تاریخ کاشت) ،عناصر غذایی(روی و بُر) واهمیت استراتژیکی محصول (ذرت پاپ کورن) تعریف شده است.
‌ ‌ براساس یک پژوهش علمی در خصوص بهترین تاریخ کاشت بهاره ذرت پاپ کورن، در شرایط آب و هوایی خوزستان زمانی، که دمای خاک در عمق 7 تا8 سانتیمتری به مدت 3 تا 4 روز متوالی در فصل بهار تقریباً 13 درجه سانتیگراد باشد مناسب گزارش شده است (31و67).

‌  کشورهایی که دارای کشاورزی پیشرفته هستند بیش از سه درصد کودهای شیمیایی مصرفی آنها را کودهای محتوی عناصر ریزمغذی تشکیل می‌دهد. ولی در کشور ما این رقم بسیار ناچیز است.از طرفی در کشاورزی امروزه استفاده از کود برای دستیابی به حداکثر تولید بسیار معمول است. با این حال باید توجه کرد که مصرف کود به تنهایی موجب افزایش کمیت و کیفیت محصولات نمی‌شود. تغذیه صحیح گیاه یکی از مهم‌ترین عوامل در افزایش عملکرد گیاهان زراعی و دستیابی به محصولات با کیفیت بالاست. از این رو در تغذیه گیاه باید هر عنصر به اندازه لازم در اختیار گیاه قرار بگیرد. در غیر این صورت نه تنها عملکرد افزایش نخواهد یافت‌، بلکه اختلالاتی نیز در گیاه بروز خواهد کرد( 16و 45)..

‌ ‌ متأسفانه مصرف کودهای شیمیایی در کشورمان نامتعادل است و با نیاز واقعی گیاه تناسب ندارد. در این عدم تعادل مصرف ازت و فسفر زیاد و موادآلی، پتاسیم و عناصر کم مصرف مانند آهن، روی و بُر بسیار ناچیز است. در صورتی که نقش عناصر ریزمغذی در سلامت انسان و دام، افزایش عملکرد، کیفیت، مقاومت گیاه به آفات و امراض و کم آبی‌، حفاظت خاک و… غیر قابل انکار می‌باشد. بنا براین با مصرف علمی، صحیح و متناسب انواع کودها‌، مهم‌ترین و اساسی‌ترین شرایط بهینه در بهره وری از منابع آب و خاک‌، حفظ و اصلاح حاصلخیزی خاک و افزایش میزان عملکرد محصولات کشاورزی با شناخت کامل قدرت حاصلخیزی خاک، تعیین نیاز گیاه به عناصر غذایی تحت شرایط اقلیمی محیط کشت تحقق می‌یابد (45و 83).

‌ ‌ ذرت پاپ ‌کورن یا همان ذرت بوداده، یکی از محبوب‌ترین محصولات مورد علاقه اکثریت مردم به صورت آجیلی و تنقلات بچه‌ها و حتی بزرگترهاست.‌

‌ ‌ ‌ تاریخچه ذرت پاپ ‌کورن به 5 هزار سال پیش برمی‌گردد. مکزیکی‌ها اولین مردمان دنیا بودند که نوع خاصی از دانه ذرت را پرورش دادند و متوجه شدند که این نوع از ذرت با قرار گرفتن در معرض حرارت مستقیم، پف کرده و شکلی شکوفه‌ مانند پیدا می‌کند. شاید به همین علت هم باشد که خیلی‌ها به پاپ‌ کورن می‌گویند «شکوفه ذرت».‌ علاوه بر مردمان مکزیک، هندی‌ها، چینی‌ها، سوماترایی‌ها و ساکنان آمریکای شمالی هم علاقه زیادی به ذرت بو داده دارند و برای همین هم بیشتر از 150 نوع دستور پخت برای تهیه این نوع از ذرت در بین هندی‌ها و مکزیکی‌ها وجود دارد(28).‌