فهرست مطالب
عنوان صفحه
1- فصل اول…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………1
1-1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..2
1-2بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………………………………………………4
1-3اهمیت وضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….7
1-4اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………….7
1-5فرضیه های تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………………………….8
1-6قلمرو تحقیق:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………8
1-7محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….9
1-8تعریف واژه ها واصطلاحات ………………………………………………………………………………………………………………………….9
1-8-1تعادل پویا……………………………………………………………………………………………………………………………………………..9
1-8-2تعادل ایستا…………………………………………………………………………………………………………………………………………..9
1-8-3راستای قامت ………………………………………………………………………………………………………………………………………..9
1-8-.4 تمرینات ثبات مرکزی………………………………………………………………………………………………………………………..10
1-8-5یوگا:………………………………………………………………………………………………………………………………………………………10
1-8-6. مالتیپل اسکلروزیس………………………………………………………………………………………………………………………..11
فصل دوم……………………………………………………………………………………………………………………..………12
2-1مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….13
2-2 بخش اول: مروری بر متون نظری…………………………………………………………………………………………………………….14
2-2-1 آناتومی سیستم عصبی………………………………………………………………………………………………………………………… 14
2-2-1-1 جسم سلولی: ………………………………………………………………………………………………………………………………15
2-2-1-2دندریتها:………………………………………………………………………………………………………………………………………..15
2-2-1-3آکسون…………………………………………………………………………………………………………………………………………..15
2-2-1-4 ساختمان وعمل فیبرهای عصبی ……………………………………………………………………………………………….15
2-2-1-5 میلینزاسیون سیستم عصبی محیطی………………………………………………………………………………………………. 16
\ 
2-2-1-6 میلیزاسیون سیستم عصبی مرکزی …………………………………………………………………………………………..16
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2-2-1-7 انتقال ایمپالس عصبی در فیبرهای عصبی……………………………………………………………………………………16
2-2-1-8 سرعت ا نتقال در فیبرهای عصبی………………………………………………………………………………………………17
2-2-1-9 بیولوژی عصبی نوروگلی …………………………………………………………………………………………………………….17
2-2-1-9-1 آستروسیتها……………………………………………………………………………………………………………………. …18
2-2-1-9-2 اولیگودندروسیتها……………………………………………………………………………………………………………….18
2-2-1-9-3 میکروگلی: ………………………………………………………………………………………………………………………….19
2-2-1-9-4 اپاندیم…………………………………………………………………………………………………………………………………19
2-2-1-10 واکنش نوروگلیا به آسیب………………………………………………………………………………………………………………19
2-2-1-11 مخچه …………………………………………………………………………………………………………………………………………..20
2-2-1-11-2اعمال مخچه…………………………………………………………………………………………………………………………20
2-2-1-11-3 اختلالات عملکرد مخچه……………………………………………………………………………………………………….21
2-2-2آناتومی ناحیه مرکزی بدن………………………………………………………………………………………………………………….21
2-2-3اهمیت انقباض همزمان عضلات……………………………………………………………………………………………………………..25
2-2-4 ثبات مرکزی …………………………………………………………………………………………………………………………………………26
2-2-5 کنترل وضعیت بدنی و تعادل ………………………………………………………………………………………………………………27
2-2-5-1تئوری رفلکس- سلسله مراتبی……………………………………………………………………………………………………….28
2-2-5-2 تئوری سیستمی فعال……………………………………………………………………………………………………………………29
2-2-5-2-1مکانیسم های حسی در کنترل تعادل: ……………………………………………………………………………………30
2-2-5-2-1-1سیستم بینایی:……………………………………………………………………………………………………………………..30
2-2-5-2-1-2 سیستم سوماتوسنسوری (حسی – پیکری):……………………………………………………………………….30
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2-2-5-2-1-3سیستم دهلیزی: ……………………………………………………………………………………………………………………30
2-2-5-2-2 مکانیسم های حرکتی در کنترل تعادل:……………………………………………………………………………………..32
2-2-5-2-2-1طرز قرار گرفتن اجزای بدن نسبت به یکدیگر …………………………………………………………………33
2-2-5-2-2-2تون عضلانی: ……………………………………………………………………………………………………………………..33
2-2-5-2-2-3 تون پاسچرال……………………………………………………………………………………………………………………….34
2-2-5-2-3سیستم عصبی کنترل کننده تعادل:…………………………………………………………………………………………….34
2-2-6 انداره گیری تعادل: ………………………………………………………………………………………………………………………………34
2-2-7 یوگا……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….36
2-2-7-1تعریف و شناسه یوگا……………………………………………………………………………………………………………………….36
2-2-7-2چیستییوگا………………………………………………………………………………………………………………………………36
2-2-7-3پیشینه یوگا……………………………………………………………………………………………………………………………………..37
2-2-7-3-1 دوران ودایی…………………………………………………………………………………………………………………………….37
2-2-7-3-2دوران پیش از کلاسیک…………………………………………………………………………………………………………….37
2-2-7-3-3دوران کلاسیک…………………………………………………………………………………………………………………………37
2-2-7-3-4دوران بعد از کلاسیک……………………………………………………………………………………………………………..38.
2-2-7-5 دوران جدید………………………………………………………………………………………………………………………………….38
2-2-7-4 ویژگی و فواید یوگا………………………………………………………………………………………………………………………..38
2-2-7-5 حالات وحرکات در یوگا…………………………………………………………………………………………………………………39
2-2-8 شکل و وضعیت بدنی…………………………………………………………………………………………………………………………….39
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2-2-9 ساختار وشکل ستون فقرات………………………………………………………………………………………………………………… 39
2-2-10 قوسهای ستون فقرات………………………………………………………………………………………………………………………..40
2-2-11 ناهنجاری های ستون فقرات……………………………………………………………………………………………………………..40
2-2-11-1 گرد پشتی (کیفوز)………………………………………………………………………………………………………………………41
2-2-11-2 گود پشتی (لوردوز)…………………………………………………………………………………………………………………….43
2-2-12 تاریخچه بیماری مولتیپل اسکلروزیس……………………………………………………………………………………………….43
2-2-13 تعریف MS……………………………………………………………………………………………………………………………………..45
2-2-13-1شرح …………………………………………………………………………………………………………………………………………..46
2-2-13-2 آناتومی……………………………………………………………………………………………………………………………………….46
2-2-13-3 فیزیولوژی………………………………………………………………………………………………………………………………….47
2-2-13-4 اپیدمیولوژی……………………………………………………………………………………………………………………………………47
2-2-13-5 تغییر در میزان شیوع / بروز………………………………………………………………………………………………………….48
2-2-13-6 ملاحظات ژنتیکی………………………………………………………………………………………………………………………..48
2-2-13-7 ایمونولوژی…………………………………………………………………………………………………………………………………48
2-2-13-8 عوامل برانگیزاننده……………………………………………………………………………………………………………………….48
2-2-13-10 شیوع MS در مناطق مختلف جهان………………………………………………………………………………………..48
2-2-13-11شیوع MS در ایران…………………………………………………………………………………………………………………..48
2-2-13-12تظاهرابالینی……………………………………………………………………………………………………………………………..48
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2-2-13-13 سیر بالینی………………………………………………………………………………………………………………………………….49
2-2-13-14 تشخیص ……………………………………………………………………………………………………………………………………..50
2-2-13-15روشهای تشخیص……………………………………………………………………………………………………………………..50
2-2-13-16 پیش آگهی…………………………………………………………………………………………………………………………………50
2-2-13-17 درمان…………………………………………………………………………………………………………………………………………..50
2-3 بخش دوم مروری بر متون تجربی:…………………………………………………………………………………………………………….50
2-3-1 تحقیقات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………………………………………………50
2-3-2 تحقیقات انجام شده در خارج از کشور:…………………………………………………………………………………………….52
2-4جمع بندی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..57
فصل سوم…………………………………………………………………………………………………………………………….58
3-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….59
3-2 روش تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………………59
3-3 جامعه آماری ونمونه آماری………………………………………………………………………………………………………………………59
3-4 متغیر های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………60
3-5 ابزارهای مورد استفاده در تحقیق……………………………………………………………………………………………………………..60
3-5-1 پرسشنامه…………………………………………………………………………………………………………………………………………..60
3-5-2 اندازه گیری عینی……………………………………………………………………………………………………………………………..61
3-6 پروتکل تمرینی …………………………………………………………………………………………………………………………………………61
3-7 روش جمع آوری داده ها ومراحل انجام کار……………………………………………………………………………………………..61
3-8 تجزیه وتحلیل آماری………………………………………………………………………………………………………………………………..62
فصل چهارم…………………………………………………………………………………………………………………………63
فهرست مطالب
عنوان صفحه
4-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….64
4-2 اطلاعات توصیفی گروه های آزمایش ………………………………………………………………………………………………………64
4-2-1 نرمال بودن توزیع نمونه ها ……………………………………………………………………………………………………………….65
4-3 آزمون فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………..65
4-4 نتایج تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………66
4-4-1 فرضیه اول ………………………………………………………………………………………………………………………………………….66
4-4-2 فرضیه دوم ………………………………………………………………………………………………………………………………………..67
4-4-3 فرضیه سوم ………………………………………………………………………………………………………………………………………..67
4-4-4 فرضیه چهارم ……………………………………………………………………………………………………………………………………..68
4-4-5 فرضیه پنجم………………………………………………………………………………………………………………………………………..68
4-4-6 فرضیه ششم……………………………………………………………………………………………………………………………………….69
فصل پنجم ………………………………………………………………………………………………………………………….71
5-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….72
5-2 خلاصه پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………..72
5-3 یافته های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………73
5-4 بحث و بررسی و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………73
5-4-1 تمرینات یوگا و بهبود تعادل زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس……………………………………………………..73
5-4-2 تمرینات یوگا و بهبود ناهنجاری قامت زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس………………………………………74
5-4-3 تمرینات ثبات مرکزی و بهبود تعادل زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس ……………………………………..74
5-4-4 تمرینات ثبات مرکزی و بهبود ناهنجاری قامت زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروز…………………………..75
5-5 جمع بندی و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………..77
5-6 پیشنهادات کاربردی………………………………………………………………………………………………………………………………….78
پیوست ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………81
منابع ومآخذ:…………………………………………………………………………………………………………. ………………………………………….97
چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
1.ANOVA
مقدمه
حرکت و جنبش از ویژگی های حیات انسان و دارای انگیزه و ریشه ای در سرشت او و عاملی برای رشد، سلامت ونشاط اوست. انسان نیازمند حرکت و به عبارتی ناگزیر از حرکت است. منع انسان از حرکت نه تنها موجب توقف رشد بلکه سبب افسردگی واز دست دادن شور ونشاط زندگی وی می گردد. امروزه علم در تمام جنبه ها پیشرفت چشم گیری داشته و تربیت بدنی و ورزش که علمی گسترده وپیشرفته تلقی می شود از این قائده مستثنی نیست. از سوی دیگر، یکی از عوامل بسیار موثر توسعه و پیشرفت علم ورزش، شناخت بهتر بدن وچگونگی عملکرد آن است. همچنین اگر فعالیتهای جسمانی بر مبنای صحیح و با اصول و موازین علمی انجام نشود، نه تنها مثبت ومفید نخواهد بود، بلکه زندگی انسان را به مخاطره می اندازد. به عبارت دیگر با تقویت صحیح و اصولی دستگاه عضلانی – اسکلتی می توان از بروز بسیاری از ناراحتی های بدن پیشگیری کرد(1).
ستون فقرات ساختاری چند قسمتی[1] با تحرک زیاد بوده که مستعد تاثیر پذیری از نیروهای واکنشی زیادی است که ناشی از وضعیت های بدنی مختلف، انقباضات عضلانی و نیروهای خارجی وارده است(2). ستون فقرات دارای چهار قوس، شامل قوسهای گردنی، سینه ای، کمری وخاجی است که این انحناهای ستون فقرات سبب افزایش مقاومت آن در برابر نیروهای عمودی از جمله وزن بدن می شود.
اگر این انحناها از وضعیت اصلی خود جابجا شوند. ناهنجاریهایی از نوع عملکردی در ستون فقرات ایجاد می شود(75). ستون فقرات علاوه بر دامنه حرکتی کامل، نیازمند ثبات کافی در طول حرکات در صفحات مختلف می باشد. ناحیه کمر، لگن وران به عنوان ناحیه مرکزی[2] بدن از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا نه تنها موقعیت آناتومیکی مرکز ثقل بدن در این ناحیه واقع شده بلکه به عنوان یک رابط بین اندام فوقانی وتحتانی عمل می کند(3). امروزه تمرینات مربوط به تقویت و افزایش ثبات ناحیه مرکزی مخاطبان وعلاقه مندان زیادی را در حوزه های مختلف پیدا کرده است وطی چندین سال اخیر بر تعداد استفاده کنندگان از این روش تمرینی افزوده است، بطوریکه در نیل به اهداف مختلف از جمله بهبود عملکرد ورزشی، بازتوانی و بهبود آسیب ها، بهبود سلامتی و آمادگی حرکتی بکار گرفته می شود. از این رو متخصصان و مربیان ورزشی توجه خود را در راستای کاربرد این نوع تمرینات در کنار سایر روش های تمرینی و باتوجه به تاثیرات این تمرینات در حوزه پاتولوژی، بازتوانی و بهبود عملکرد معطوف کرده اند(4). یوگا یک رشته باستانی است که موجب افزایش آمادگی بدن، رفع تنش های عضلانی ( از طریق از بین بردن اسپاسم)، هماهنگی اندام و تعادل بدن، کاهش محدودیت در حرکت، افزایش انعطاف پذیری، استقامت، کنترل و کاهش خستگی، افزایش تحمل در برابر گرما، بهبود گردش خون و تنفس، بهبود عملکرد اندام (روده و مثانه) و کاهش استرس و احساس شادابی خواهد شد. با توجه به اینکه یوگا طبق تحقیقات انجام شده دارای بیش از 70نوع فایده و مزایاست، این رشته محبوبیت خاصی را پیدا کرده است بطوری که امروزه استفاده از یوگا در جوامع غرب وشرق برای درمان بسیاری از بیماری ها زیاد شده است.
هنگامی که ساختار اسکلتی انسان در حالت تعادل باشد، دستگاه اهرمی در حداکثر کارایی و حداقل انرژی است. بدن یک ساختار بلند است که بر روی یک سطح اتکا نسبتا کوچک متعادل و مرکز جاذبه آن در ناحیه بالاتری قرار دارد و همین امر تعادل فیزیولوژیک بدن را با چالش روبه رو می کند(5).
تعادل و کنترل راستای قامت یکی از جنبه های مهم آمادگی جسمانی است که ورزشکاران برای بهبود اجراهای ورزشی خود از آن سود می برند، بطوریکه کمتر ورزشی را می توان نام برد که تعادل وکنترل راستای قامت در آن نقشی نداشته باشد(6). علاوه براین تعادل وکنترل راستای قامت یکی از بخش های مهم برنامه های بازتوانی در آسیب های ورزشی به شمار می رود که متاسفانه اغلب از سوی مربیان و ورزشکاران نادیده گرفته شده و بازگشت ورزشکار را به میادین ورزشی به تاخیر می اندازد. بانگاهی جامع به مفهوم تعادل وکنترل راستای قامت متوجه مفهوم وکاربرد وسیع آن خواهیم شد بطوریکه هر جا سخن از بدن انسان به میان می آید،تعادل وکنترل راستای قامت نقش پررنگ تری به خود می گیرد.فعالیت های انجام شده در محیط کار و کارهای روزمره مانند راه رفتن، دویدن و بالارفتن از پله ها، همگی به تعادل وکنترل وضعیت بدنی صحیح نیازمندند.
تعادل وضعیتی است که میل به جابجایی مرکز ثقل(COG)[3] در محدوده سطح اتکا(BOS)[4]در حد مطلوب را توصیف می کند(7).از آنجا که اختلالات ثبات وضعیت (Postural)، اسپاسم و تون عضلانی یکی از بزرگترین مشکلات برای تعادل،تحرک و انجام فعالیت های روزانه در بیماران MS[5] می باشد(8). و همچنین یکی از عوامل مهم برای افتادن در بیماران مبتلا بهMS اختلال تعادل می باشد(9) .تعادل و کنترل راستای قامت در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس اهمیت دو چندانی پیدا میکند. با توجه به رشد و گسترش این بیماری و افزایش آمار افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس در جهان(2.5 میلیون نفر) و در ایران 40-60 هزار و باتوجه به اینکه زنان بیشتر در معرض ابتلا به ام اس هستند (72درصد زنان و28 درصد مردان)اهمیت تشخیص و پیشگیری مشکلات این بیماران برای ارتقا و بهبود کیفیت زندگی مستقل بیشتر نمایان می شود. از همین رو بررسی وتشخیص عوامل موثر برتغییرات کنترل راستای قامت و تعادل افراد مبتلا به MS، به منظور افزایش ایمنی در اجرای فعالیت های فیزیکی روزمره و ورزشی وجلوگیری از آسیب های ناشی از زمین خوردن در بین این گروه از جامعه، یکی از موضوعات مهم وضروری است.
1-2بیان مسئله
مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس از شایعترین بیماریهای سیستم عصبی مرکزی(CNS)[6] است. طی این بیماری غلاف میلین آکسون رشته های عصبی از بین می رود. لذا هدایت جریانهای الکتریکی در مغز ونخاع دچار اختلال شده وعلائم بیماری ام اس ظاهر میشود.محققان این بیماری را یک بیماری مزمن اتوایمیون،التهابی،پیشرونده،غیرواگیردار و ناتوان کننده ی بالغین جوان وفعال میشناسند(10). در اثر این بیماری پلاکها وضایعات التهابی متعددی در بافتهای سفید مغز ونخاع واعصاب چشمی ایجاد می شود. این بافتهای سفید وسخت شده همان غلاف میلین جدا شده است که در مغز، نخاع شوکی و مخچه ایجاد و باعث آسیب دستگاه عصبی می گردد. شدت و عوارض این بیماری بسته به میزان و محل آسیب فرق می_ کند به همین دلیل نشانه های بیماری در افراد متفاوت است و این آسیب باعث علائمی از قبیل عدم تعادل، تلو تلو خوردن، عدم هماهنگی، بی حسی وفلج قسمتهای مختلف بدن، خستگی، اختلالات بینایی(تاری دید و دوبینی)، اختلال در تکلم، ضعف عضلانی، اختلال در بلع غذا، اختلال در دفع مدفوع، اختلال در کنترل مثانه(کنترل ادرار)، درد مزمن وحاد( صورت وکمر)، اختلالات جنسی، اضطزاب وافسردگی دراین بیماران می شود.(11و8) .دانشمندان هنوز علت واقعی و درمان قطعی این بیماری را پیدا نکرده اند. ولی علتهایی مانند ضعف سیستم ایمنی ، زندگی غیر فعال، عوامل جغرافیایی ومحیطی، عوامل عفونت زا مانند ویروس ها، سوءتغذیه بخصوص کمبود ویتامین های ((B,D، ضعف ژنتیکی، کم آبی، کمبود آنزیم و واکسنها وسموم را از علتهای شایع این بیماری می دانند(12). مرگ اکثر بیماران در اثر عفونت های ویروسی (عفونتهای ثانویه در ریه ها و مثانه )دیده شده است. از درمانهای قابل استفاده دراین بیماران می توان درمانهای دارویی: اینترفرون بتا(بتا سرون،آوونکس،ربیف)، گلاتیراستات(کوپاکسون)، کورتیکواستروئیدها، آمانتادین مودافیلین، پمولین و.. درمان تغذیه ای:مصرف امگا6، امگا3، اسیدهای چرب اصلی، مصرف ویتامین های B,Dو درمان های فیزیکی از قبیل فیزیوتراپی، ورزش های هوازی، شنا و یوگا را نام برد(12). این بیماری در زنان 3-2 برابر مردان، درسفید پوستان 3برابر سیاهپوستان و در مناطق سردسیر و معتدل بیشتر از مناطق استوایی وگرمسیر دیده شده است.علائم این بیماری بیشتر در بین 45-25 سالگی بروز می کند ولی بصورت نادر در سنین زیر 15 سالگی و بالای 65سالگی هم بروز می کند(12). بهترین وسیله برای تشخیص این بیماری MRI است ولی از تستهای آزمایشگاهی دیگری مانند پتانسیل برانگیخته[7] وبررسی مایع مغزی نخاعی هم استفاده میشود(12،11،8). 75%این بیماران عمر طبیعی دارند اما طولانی ترین عمر برای این بیماران 25سال وکوتاه ترین عمر برای زنان 7سال و برای مردان 11سال گزارش شده است(11). این بیماری موروثی نسیت ولی چنانچه سابقه بیماری واستعداد خانوادگی در این بیماری وجود داشته باشد بروز این بیماری را درخویشاوندان نزدیک دو چندان می کند(8). مطالعات نشان داده اند که یکی از شایعترین مناطق در گیری در این بیماری مخچه میباشد که باعث بروز اختلال حرکتی، تعادل و کاهش کنترل راستای قامت میشود و به تبع این اختلالات، کیفیت زندگی مستقل این بیماران کاهش می یابد(13). تعادل وکنترل راستای قامت مهارت حرکتی پیچیده ایست که پویایی قامت بدن را در جلوگیری از زمین خوردن توصیف می کند(14). کنترل قامت و تعادل به عنوان یکی از مفاهیم بحث برانگیز سیستم حسی _حرکتی است.کنترل راستای قامت وتعادل از سه جنبه قابل بررسی است؛ جنبه فیزیولوژیکی و بیومکانیکی به ترتیب سطوح مختلف مکانیزمهای کنترل تعادل وتوانایی حفظ وبرگشت مرکز ثقل در محدوده ی پایداری بدون افتادن را مد نظر قرار می دهند، از منظر عملکردی تعادل در سه حوزه ایستا، پویا و نیمه پویا تقسیم شده است(9). راستای قامت خوب در گرو عملکرد موثر ساختارهای عضلانی، استخوانی و مفصلی است(5). کنترل تعادل نیازمند تولید و هماهنگی نیروهایی است تا حرکات موثر جهت کنترل راستای قامت در فضا ایجاد شود.سیستم اعصاب مرکزی در حالت ایستاده ساکن و ایستاده هنگام بهم خوردن تعادل ،به طرق مختلف باعث تولید ،هماهنگی وتنظیم این نیروها میگردد.دو عامل اصلی ایجاد تعادل در وضعیت ایستاده وجود دارد:اولین عامل راستای قرار گیری اجزای بدن نسبت به یکدیگر که باعث حفظ تعادل با کمترین مصرف انرژی می شود و تاثیر جاذبه را کاهش می دهد. دومین عامل تون عضلانی است که از بهم خوردن تعادل وزمین خوردن در اثر کشش جاذبه جلوگیری می کند .سه عامل مهم در تون عضلانی: سفتی ذاتی خود عضلات، تون عضلانی زمینه ای موجود در عضلات نرمال، تون پاسچرال(فعالیت عضلات ضد جاذبه) (9). با توجه به نقش ثبات تنه(توانایی نگهداشتن تنه بصورت ثابت در هنگام حرکت یک عضو بدن)که همان ثبات مرکزی بدن نامیده می شود در ایستایی بدن واطمینان از تعادل بدن در هنگام حرکت اندامها تقویت عضلات اصلی درگیر در این ثبات (عضلات عرضی شکم، مولتی فیدوس وکف لگنی) باعث حفظ بیشتر تعادل و ثبات تنه در فعالیتهای روزمره میگرد(15). وهمچنین نقش تمرینات یوگا درحفظ نیروی عضلانی و رفع خستگی و گرفتگی عضلات، افزایش انعطاف پذیری وبهبود تعادل حفظ نرمی مفاصل و بهبود میدان حرکتی آنها، تسهیل جریان خون و جریان های عصبی در بدن، جلوگیری از نشانه های ثانوی ام. اس مانند: لاغر شدن، تحلیل رفتن عضلات و انقباض آنها، تقویت سیستم ایمنی بدن ،کمک به کنترل وزن و با توجه به گسترش روز افزون بیماری ام اس در جهان و ایران، به علت کاهش تعادل وکنترل راستای قامت، ضعف عضلات عمقی تنه (عرضی شکم،مایل داخلی مایل خارجی،مالتی فیدوس وکف لگنی) در کاهش ثبات تنه و توانایی عملکردی بدن و نبود درمان قطعی، این بیماران در انجام فعالیتهای روزمره خود دچار مشکلات و محدودیتهای زیادی هستند(17،16،10). از آنجاکه تمرین درمانی یک روش کم هزینه و موثر در کاهش اختلالات عملکردی افراد مبتلا به ام اس می باشد، افزایش توانایی های عملکردی موجب انجام بهتر فعالیتهای روزمره آنان می شود که این مسئله از نظر روحی روانی روی این افراد بسیار موثر وکمک کننده است(18،13). با توجه به اندک بودن تحقیقاتی در زمینه تمرینات ثبات مرکزی ویوگا و نقش این تمرینات در افزایش تعادل و راستای قامت در افراد مبتلا به ام اس، محقق به دنبال این سوال است که آیا تمرینات ثبات مرکزی و یوگا می تواند موجب بهبود تعادل و ناهنجاری قامت در افراد مبتلا به ام اس شود یا نه؟
1-3اهمیت وضرورت تحقیق
به موازات رشد و گسترش این بیماری در جهان وایران و با توجه به اینکه زنان بیشتر در معرض ابتلا به ام اس هستند (72درصد زنان و28 درصد مردان)، اهمیت تشخیص و پیشگیری مشکلات این بیماران برای ارتقا و بهبود کیفیت زندگی مستقل بیشتر نمایان میشود. از نظر اجتماعی، اقتصادی و پیشرفت جامعه مثمر ثمر بودن و مولد بودن این افراد اهمیت اساسی دارد . ازانجا که این بیماری یک بیماری بشدت ناتوان کننده و درگیر کننده مغز و نخاع شوکی و مخچه ایست وباعث از بین رفتن میلین این بافتها می شود که درنتیجه آن فقدان هدایت نرمال پیامهای عصبی در سیستم اعصاب مرکزی را خواهیم داشت (13،10). پیامد این اختلال ایجاد مشکلات خاصی دراندامهای بدن از جمله اختلالات تعادلی وحرکتی، ضعف عضلانی و خستگی و اسپاسم و اختلالات حسی و بینایی وغیره است(23). این علائم باعث اثر گذاشتن بر زندگی فردی و اجتماعی و کاهش کیفیت زندگی مستقل آنان میشود .طبق تحقیقات انجام شده توسط مورتون[8] و باستین[9]( به نقل از Darcyو همکاران) نشان داده اند راه رفتن غیر طبیعی با اختلال تعادلی مرتبط است و کنترل تعادل و راه رفتن که توسط مخچه صورت میگیرد وابسته به یکدیگرند و این دو را نمی توان از هم جدا درنظر گرفت .لذا با توجه به شایع ترین منطقه درگیری این بیماری یعنی مخچه و افزایش مشکلات تعادلی و کنترلی قامت باعث تغییر کیفیت زندگی و بالا رفتن هزینه های نگهداری آنها (250هزار تومان تا یک میلیون) میشود(10). درضمن عوارض جسما نی روانی، اجتماعی، اقتصادی و مرگ را نیز موجب میشود که با توجه به این عوامل اهمیت حفظ و نگهداری آنها در کنار مطالعات پزشکی، بیو مکانیکی و روانی حرکتی بررسی و تشخیص عوامل موثر بر تغییرات زندگی به منظور افزایش تعادل و کنترل راستای قامت یکی از موضوعات مهم و ضروری است. امروزه تمرین درمانی یکی از روشهای کم هزینه و موثر درمانی درکاهش اختلالات عملکردی در افراد مبتلا به ام اس میباشد(13). همچنین در مطالعه اسمدال[10] و همکاران،فولک [11] و همکاران،دبولت[12]و همکاران ، نشان داده شده که تمرین درمانی باعث بهبود تعادل در بیماران مبتلا به ام اس میگردد(26،25،24). درمورد اثر بخشی تمرینات ثبات مرکزی و یوگا برروی تعادل، انعطاف پذیری،کاهش اسپاسم و کنترل قامت گزارشات متفاوتی وجود دارد وباتوجه به اینکه تحقیقات کمی برروی این افراد دراین زمینه انجام شده است
محقق سعی خواهد کرد تا میزان تاثیرگزاری تمرینات ثبات مرکزی و یوگا را بر تعادل و راستای قامت افراد مولتیپل اسکلروزیسی که دارای مشکلات تعادلی هستند مورد مطالعه قراردهد. و با فرض تاثیر گذاری این تمرینات بر تعادل وراستای قامت و با توجه به اینکه این تمرینات به راحتی در هر مکانی قابل اجراست و نیاز به تجهیزات خاصی ندارد،که این،جنبه کاربردی این تحقیق می باشد(22،15). این تحقیق طراحی شده است.
1-4اهداف تحقیق
1-4- 1هدف کلی:
بررسی تاثیر تمرینات یوگا و ثبات مرکزی بر تعادل و وضعیت قامت زنان مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس.
1-4-2 اهداف ویژه :
1.بررسی تاثیر تمرینات یوگا بر تعادل بیماران مولتیپل اسکلروزیس.
2.بررسی تاثیر تمرینات یوگا بر ناهنجاری قامتی بیماران مولتیپل اسکلروزیس.
3.بررسی تاثیر تمرینات ثبات مرکزی برتعادل بیماران مولتیپل اسکلروزیس.
4.بررسی تاثیر تمرینات ثبات مرکزی برناهنجاری قامتی بیماران مولتیپل اسکلروزیس.
1-5 فرضیه های تحقیق :
1.تمرینات یوگا بر تعادل بیماران مولتیپل اسکلروزیس تاثیر معنادار دارد.
2.تمرینات یوگا بر ناهنجاری قامتی بیماران مولتیپل اسکلروزیس تاثیر معنادار دارد.
3.تمرینات ثبات مرکزی بر تعادل بیماران مولتیپل اسکلروزیس تاثیر معنادار دارد.
4.تمرینات ثبات مرکزی بر ناهنجاری قامتی بیماران مولتیپل اسکلروزیس تاثیر معنادار دارد.
1-6 – قلمرو تحقیق:
1.آزمودنی ها زن و به صورت تصادفی هدفمند انتخاب شده اند.
2.دامنه سنی آزمودنی ها بین 25تا45سال است.
