تعداد نمونه در این تحقیق ۴۰ نفر است. البته ۴۰ نفری که دارای شرایط لازم برای اجرای تحقیق هستند (اعم از زنان و یا مردان، و از ۴۰ سال به بالا باشند با هر نوع شرایط کاری و یا تحصیلی).
ابزار اندازه گیری
ابزار اندازه گیری در تحقیق حاضر شامل آزمون سلامت روان (سلامت عمومی GHQ) وآزمون ارزشیابی هوش هیجانی سیبر یا شرینگ بوده است.
۱- پرسشنامه سلامت روان (سلامت عمومی GHQ):
پرسشنامه سلامت عمومی یک پرسشنامه سرندی[۷۱] مبتنی بر خود گزارش دهی است که در مجموعه های بالینی با هدف ردیابی کسانی که دارای اختلال روانی هستند، مورد استفاده قرار می گیرد.
پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ) برای اولین بار توسط گلدبرگ[۷۲] در سال (۱۹۷۳) تنظیم و به طور وسیعی به منظور تشخیص اختلالات خفیف روانی در موقعیت های مختلف به کار برده شده است. فرم اصلی این پرسشنامه دارای شصت سئوال است که تا کنون در تحقیقات، روان شناسی، طب عمومی، بر روی بیماران سرپایی و بیماران بستری به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است (سریرام و همکاران، ۱۹۹۱).
در این پرسشنامه دو طبقه بندی اصلی از پدیده ها مورد توجه قرار می گیرد. ناتوانی فرد در برخورداری از کنش وری سالم و بروز پدیدههای جدید با ماهیت معلول کننده، پرسشنامه سلامت عمومی را می توان مجموعه پرسشهایی در نظر گرفت که از پایین ترین سطح نشانههای مشترک مرضی که در اختلالات روانی وجود دارد تشکیل شده است و بدین ترتیب می تواند بیماران روانی را به عنوان یک طبقه کلی از کسانی که خود را سالم می پندارند، تمایز کند. بنابراین هدف این پرسشنامه دست یابی به یک تشخیص خاص در سلسله مراتب بیماریهای روانی نیست، بلکه منظور اصلی آن ایجاد تمایز بین بیماری روانی و سلامت روانی است.
این پرسشنامه دارای ۴ زیر مقیاس است که عبارتند از: مقیاس نشانه های بدنی، اضطراب و بی خوابی، نارسا کنش وری اجتماعی و افسردگی وخیم و از مجموع نمرات زیر مقیاس ها یک نمره کلی بدست می آید.
وجود ۴ زیر مقیاس بر اساس تحلیل های آماری پاسخها (تحلیل عاملی) ثابت شده است.
این زیر مقیاس ها عبارتند از:
زیر مقیاس اول (A) : این زیر مقیاس شامل مواردی درباره احساس فرد نسبت به وضع سلامت خود و احساس خستگی آنهاست و نشانه های بدنی را در بر می گیرد. این زیر مقیاس دریافت های حسی بدنی را که اغلب با برانگیختگی های هیجانی همراهند ارزشیابی می کند. موارد این زیر مقیاس در پرسشنامه با حرف A مشخص می شود.
زیر مقیاس دوم (B) : پرسش های زیر مقیاس دوم شامل مواردی است که با اضطراب و بی خوابی مرتبط اند. هفت ماده مربوط به این مقیاس با حرف (B) مشخص می شوند.
زیر مقیاس ©: گستره توانایی افراد را در مقابله با خواستههای حرفهای و مسایل زندگی روزمره می سنجد و احساسات آنان را درباره چگونگی کنار آمدن با موقعیت های متداول زندگی آشکار میکند. هفت ماده مربوط به این زیر مقیاس در پرسشنامه با حرف © متمایز می شود.
زیر مقیاس چهارم (D) : چهارمین زیر مقیاس، در برگیرنده مواردی است که با افسردگی وخیم و گرایش شخص به خودکشی مرتبط هستند و هفت ماده متمایز کننده آن در پرسشنامه با حرف (D) مشخص می شوند. نمره کلی هر فرد از حاصل جمع نمرات چهار مقیاس بدست می آید.
نمره گذاری: به هر پاسخ از چپ به راست به ترتیب ۰ ، ۱، ۲ و ۳ نمره تعلق می گیرد. نمرات هر آزمودنی در زیر ورقه نوشته می شود و پس از آن نمرات چهار زیر مقیاس را جمع نموده ونمره کلی محاسبه می شود. نمرات ۱۴ تا ۲۱ وخامت وضع آزمودنی را در آن عامل نشان می دهد. پرسشنامه سلامت عمومی در مطالعات بر روی جوامع سالم و موقعیت های بالینی استفاده وسیعی دارد و ابزاری است که پایائی[۷۳] آن بالاست. (۸۱% = آلفا).
(راهنمای پرسشنامه های سلامت عمومی[۷۴]، ۲۰۰۰)
-
- پرسشنامه ارزشیابی هوش هیجانی سیبر یا شرینگ:
با توجه به اهمیت روزافزون هوش هیجانی در زمینه های مختلف، تلاشهای زیادی در کشورهای پیشرفته در جهت ساخت ابزار مناسبی برای سنین مختلف در این زمینه در حال انجام است. تمامی سازندگان، مبانی نظری خود را از میروسالوی گرفته اند و بسیاری از این آزمونها در حال اعتباریابی می باشند. در این تحقیق از آزمون هوش هیجانی سیبر یا شیرنگ استفاده شده است.
فرم اصلی این آزمون دارای ۷۰ سئوال می باشد که دارای ۲ قسمت است. قسمت اول دارای ۴۰ سئوال و قسمت دوم دارای ۳۰ سئوال میباشد. در قسمت اول هر سئوال حاکی از یک موقعیت در زندگی است و آزمودنی باید خود را در آن موقعیت قرار دهد و یکی از گزینه ها را که با حالات روحی او تطابق بیشتری دارد، انتخاب کند. در قسمت دوم دارای ۳۰ سئوال می باشد. در قسمت اول هر سئوال حاکی از یک موقعیت در زندگی است و آزمودنی باید خود را در آن موقعیت قرار دهد و یکی از گزینه ها را که با حالات روحی او تطابق بیشتری دارد، انتخاب کند. در قسمت دوم در ابتدای هر سئوال یک داستان ساختگی هیجانی آورده شده است و از آزمودنی خواسته می شود تا پاسخ خود را با توجه به داستان انتخاب کند. از آنجا که این داستان ها همخوانی و تطابق لازم را با فرهنگ ما نداشته است حذف شده است. در قسمت اول سئوالات مربوط به ابعاد هوش هیجانی می باشد که نمره هر کدام از آنها جداگانه محاسبه می شود. این مولفه ها عبارتند از: خودآگاهی، خودکنترلی، خوانگیزی، هشیاری اجتماعی و مهارتهای اجتماعی هر آزمودنی ۶ نمره جداگانه دریافت می کند که ۵ نمره آن مربوط به هر کدام از مولفه ها و یک نمره کل می باشد. شماره های مربوط به هر بعد عبارتند از:
خود انگیزی: ۱، ۹ ، ۱۵ ، ۲۰، ۲۶ ، ۳۱ ، ۲۱
خودآگاهی: ۶، ۱۰ ، ۱۴ ، ۲۴ ، ۳۲ ، ۳۳ ، ۲۷ ، ۱۲
خودکنترلی: ۲ ، ۱۱ ، ۱۶ ، ۱۸ ، ۲۳ ، ۳۰ ، ۵
هشیاری اجتماعی: ۱۷ ، ۲۲ ، ۲۵ ، ۲۹ ، ۴ ، ۳
مهارتهای اجتماعی: ۷ ، ۸ ، ۱۹ ، ۲۸ ، ۱۳
پاسخ ها به صورت ۵ درجه ای و ترتیبی می باشند. در برخی سئوالات چنانچه آزمودنی گزینه الف را انتخاب کند، نمره ۱ و چنانچه د را انتخاب کند نمره ۵ می گیرد، در برخی دیگر از سئوالات نمره گذاری معکوس است. در سئوالات ۱ ، ۹ ، ۱۲ ، ۱۴ ، ۳۱ ، ۳۳ ، ۱۸ ، ۲۲ ، ۲۸ ، اگر کسی گزینه الف را انتخاب کند، نمره ۵ را چنانچه گزینه ب، ج، د، ه را انتخاب کند به ترتیب نمره کمتری می گیرد، نمره گذاری سایر سئوالات برعکس باشد.
در اجرای مقدماتی این آزمون از قسمت اول که شامل ۴۰ سئوال بود استفاده شد و تعداد ۷ سئوال به علت همبستگی اندک با نمره کل آزمون حذف شده اند و سئوالاتی که برای اجرای نهایی در نظر گرفته شده به ۳۳ سئوال تقلیل یافته است. میزان همسانی درونی آزمون ۳۳ سئوالی در اجرای مقدماتی که بر روی یک نمونه ۴۰ نفری اجرا شده به روش آلفای کروبناخ ۸۵% بوده است. این آزمون توسط آقای بهزاد منصوری دانشجوی کارشناسی ارشد رشته سنجش و اندازه گیری دانشگاه علامه طباطبایی در سال ۸۰-۱۳۷۹ بر روی دانشجویان دانشگاههای تهران مورد هنجاریابی قرار گرفته است. در بررسی روایی سازه این آزمون، همبستگی نمرات افراد در این آزمون و آزمون عزت نفس کویر اسمیت بر روی نمونه ای ۳۰ نفری مورد بررسی قرار گرفت و بر اساس اطلاعات بدست آمده (r = 0.63 , p= 0.00 ) میزان همبستگی بین نمرات آزمودنیها در ۲ آزمون از لحاظ آماری معنی دار است و می توانیم بگوییم آزمون هوش هیجانی از روایی سازه کافی برخوردار است. در بررسی پایایی این آزمون میزان همسانی درونی این آزمون با بهره گرفتن از آلفای کروبناخ محاسبه شده است که در جدول زیر آمده است.
جدول ۱-۳میزان همسانی درونی آزمون و خرده آزمونهای هوش هیجانی
مولفه | آلفا | تعداد سئوال ها | تعداد |
کل آزمون | ۸۴% | ۳۳ | ۴۰۰ |
خودآگاهی | ۵۹% | ۸ | ۴۰۰ |
خودکنترلی | ۶۴% |