از مخاطب بخواهید لیست تمام مواد غذایی (وعده های غذایی و میان وعده) روز گذشته که در طول روز و شب خورده را بنویسد. شروع با اولین غذا/ مصرف نوشیدنی در دیروز صبح.
جستجو برای میان وعده های خورده شده بین غذای اصلی .
بررسی و جستجو برای غذاهای خاص داده شده به کودکان و زنان باردار .
بررسی برای غذاهایی که اضافه شده است مانند قند در چای، روغن در غذاهای مخلوط و یا غذاهای سرخ شده.
اگر یک ظرف غذای مخلوط شده خورده شده باشد ، همه مواد غذایی تشکیل دهنده ظرف را پرسیده شود.
پس از تمام شدن یاد آوری ها، با بررسی های انجام شده در گروه های غذایی عدد “۰” را در ستون سمت راست گروه هایی که در آن هیچ غدایی خورده نشده باشد قرار می دهیم.
لازم نیست نام دقیق مواد غذایی برای مخاطب خوانده شود ، اما اگر توسط مخاطب درخواست شد (برای مثال) در مورد میوه ها، سبزیجات و یا غده بهتر است خوانده شود..
روش یادآوری در مقایسه با روش خواندن در هر گروه مواد غذایی در پرسشنامه از چندین مزیت برخوردار است البته اگر توسط مخاطب خورده شده باشد:
۱) زمان کمتری طول می کشد،
۲) برای مخاطب کمتر خسته کننده است و از گفتن بله یا خیر در هر یک از گروه های مواد غذایی سریعتر است
۳) به طور فعال شامل مخاطب در فرایند مصاحبه می شود .
۳-۷- تجزیه و تحلیل داده ها در شاخص تنوع رژیم غذایی
امتیاز تنوع غذایی با جمع تعدادی از گروه های مواد غذایی مصرفی در خانواده و یا مخاطب فردی، در طول دوره یک فراخوان۲۴ ساعته یا هفتگی محاسبه می شود.
محاسبه شاخص رژیم غذایی فردی با خانواده متفاوت است، زیرا نمرات برای مقاصد مختلف استفاده می شود. شاخص رژیم غذایی خانواده به معنای ارائه نشانه ای از دسترسی اقتصادی خانواده به غذا، در نتیجه مواردی که خانواده برای به دست آوردن آن نیاز به منابعی از قبیل چاشنی، قند و غذاهای شیرین و نوشیدنی داشته که امتیاز آن شامل میشود. امتیاز شاخص تنوع غذایی فردی نشان دهنده کفایت مواد مغذی از رژیم غذایی و گروه های غذایی در نظر گرفته شده است در امتیاز دهی این شاخص تاکید بیشتر بر مصرف ریزمغذی ها است. برای محاسبه از شاخص های متفاوتی است استفاده می شود اما دو شاخص تنوع غذایی بری و آنتروپی کاربرد بیشتری دارد (استوارت و هریس ۲۰۰۵ ، تیله و ویس ۲۰۰۳ ، ون تریپ و استنکمپ ۱۹۹۲ ، لی ۱۹۸۷).
۳-۷-۱- شاخص بری
شاخص بری که به شاخص لیمپسون نیز معروف است توسط کاتانودا و همکاران (۲۰۰۶)، به منظور محاسبه شاخص تنوع غذایی و تغییرات سالانه آن مورد استفاده قرار گرفته است. شاخص بری (BI) با بهره گرفتن از رابطه زیر به دست می آید :
(۳-۱) BI = 1 - ∑ si2
که در این رابطه، BI شاخص بری و si سهم کالای i از مقدار کل غذای مصرف شده میباشد.
۳-۷-۲- شاخص آنتروپی:
پاتیل و تایلیه (۱۹۸۲)، در مورد شاخص های تنوع مختلف و خواص آنها بررسی هایی انجام داده اند. شاخص تنوعی که بیشترین کاربرد را داشته است توسط هاناه و کی (۱۹۷۷)، ارائه شده است. شکل عمومی این شاخص به صورت زیر می باشد:
(۳-۲) ۱/(۱-α)
که در این رابطه، DTF شاخص تنوع غذایی، Si سهم i امین کالا در مجموع غذای مصرف شده و α پارامتر تنوع میباشد. مقدار ۰≤α و ۱≠α میباشد. در صورتی که مقدار α به ۱ نزدیک شود، رابطه (۱) به صورت شاخص آنتروپی درخواهد آمد که به صورت زیر نوشته می شود.
(۳-۳) EI = - ∑ Si Ln Si
که در آن، EI، شاخص آنتروپی و Ln لگاریتم طبیعی میباشد (تائور،۱۹۹۲). شاخص عمومی آنتروپی به شکل همزمان نشان دهنده تعداد آیتم های غذایی و سهم هر کدام از آیتمهای غذایی در کل کالری مصرف شده میباشد (تائور و سلکا، ۱۹۹۴).
مقدار هردو شاخص بری و آنتروپی بین ۰ و ۱ قرار دارد. مقدار این شاخصها در صورتی که تعداد غذاهای مصرف شده (n)، افزایش یابد، افزایش مییابد. مقدار برابر صفر، نشان دهنده این مطلب است که فرد تنها یک ماده غذایی را مصرف نموده و مقدار ۱، نشان دهنده وضعیتی است که فرد سهم برابری از همه مواد غذایی تحت بررسی را مصرف می کند (تیله و ویس، ۲۰۰۳).
۳-۸- چگونگی محاسبه امتیاز غذاهای ترکیبی
الف) ایجاد متغیر جدید گروه مواد غذایی برای گروه های مواد غذایی که نیاز به جمع آوری دارند . برای مثال در تنوع غذایی فردی گروه غذایی “نشاسته غنی شده” که ترکیبی از “غلات” و “ریشه سفید و غده” است یک متغیر جدید نامیده می شود. “نشاسته غنی شده” را باید به عنوان یک گزینه ترکیبی از “غلات” و “ریشه سفید و غده ” در نظر گرفت . این موضوع می تواند با بهره گرفتن از دستور منطقی زیر انجام شود :
نشاسته غنی شده = ۱ اگر q1(غلات) =۱ یا q2 (ریشه سفید وغده) =۱
نشاسته غنی شده = ۰ اگر q1(غلات) =۰ یا q2 (ریشه سفید وغده) =۰
جدول ۳-۷- مثال نمونه ای از یک پرسشنامه و محاسبه امتیاز آن :
شماره سوال | گروه غذایی | مثالها | بله=۱ خیر=۰ | مقدارمصرف |
۱ | غلات | نان، رشته فرنگی، بیسکویت، کوکی ها و یا هر گونه مواد غذایی ساخته شده از ارزن، سورگوم، ذرت، برنج، گندم+ درج غذاهای محلی به عنوان مثال ، فرنی یا رب یا غلات دیگر که به صورت محلی در دسترس است | ۱ (برنج) |
۴۰۰ گرم |
۲ |