اما با توجه به این نتایج آزمودنی‌های گروه شغلی معلمان در بعد خودفراروی نمرات بیشتری نسبت به گروه شغلی پرستاران داشتند.
مردان و زنان در گروه معلمان دارای نمرات بیشتری نسبت به مردان و زنان در گروه پرستاران بودند.
متانت و صبوری، قبول معنویت در مقابل مادی گرایی و مفهوم خویشتن به عنوان بخشی از جهان و پیرامون آن که در زیرمجموعه‌های تأثیر گرفته از بعد خودفراروی هستند می‌توانند به عنوان تبیینی جهت این مطلب باشند. از دیگر سو معلمی که یک سال تحصیلی را با دانش آموز بطور مداوم و با همه کاستی‌ها و فراز و نشیب‌ها أعم از مشکلات یادگیری، آموزشی، خانوادگی دانش‌آموز، مدرسه و خانواده سپری می‌کند می‌تواند از آن تأثیر گرفته و صبر و بردباری بیشتری را در پی داشته باشد. همچنین ارتباط با دانش‌آموزان در سنین مدرسه علی‌الخصوص سال‌های ابتدایی تحصیل، روحیه لطیفی را می‌طلبد که در فرد بی‌تأثیر نخواهد بود. اما با این حال با وجود همه آنچه ذکر گردید مجدداً عدم وجود تفاوت‌های معنادار در این دو شغل را می‌توان به مسائل مرتبط به انتخاب شغل، عدم دسترسی به آزادی انتخاب مشاغل دلخواه برای همه افراد و یا حتی توجه به توانایی‌های فرد در گرایش به یک حرفه و دیگر دلایل مرتبط دانست.
۲ـ۵ یافته‌های جانبی
همانطور که در جدول ۱۱ـ۴ یافته‌های جانبی مربوط به همبستگی بین متغیرهای ویژگی‌های سرشت و داده‌های جمعیت شناختی در کل گروه نمونه ملاحظه گردید، همبستگی منفی بین سن با تحصیلات می‌تواند به کمبود افراد دارای تحصیلات عالی و دانشگاهی در دهه های قبل و در نتیجه استخدام افراد بدون نیاز به مدارک دانشگاهی اشاره نمود. بنابراین هر چه افراد شاغل در این دو شغل در سنین بالاتر را مورد بررسی قرار می‌دهیم سطح تحصیلات دانشگاهی پایین‌تری را ملاحظه می‌نماییم کمااینکه برخی از افراد شاغل در این رشته‌ها نیز پس از استخدام به ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر پرداخته‌اند.
همبستگی منفی بین سابقه شغلی با تحصیلات نیز حاکی از این همین مطلب است که افراد با سابقه شغلی بیشتر، اغلب طی دورانی استخدام شده‌اند که داشتن مدارک دانشگاهی و تحصیلات اهمیت کمتری داشته وضمن آنکه افراد کمتری به دانشگاه‌ها راه یافته بودند.
همچنین همبستگی مثبت سابقه شغلی با سن حاکی از این است که افراد از سنین خاصی به بالا امکان اشتغال و استخدام را دارا می‌شوند بنابراین پس از استخدام هرچه سابقه شغلی فرد بیشتر بوده باشد سن وی نیز بالاتر خواهد رفت و این دو یک رابطه‌ی مثبت را خواهند داشت.
بر اساس نتایج مربوط به جدول ۱۲ـ۴ همبستگی منفی بین سن با تحصیلات؛ همبستگی منفی بین سابقه شغلی با تحصیلات و همبستگی مثبت سابقه شغلی با سن شرح آن در بالا آمده.
اما همبستگی مثبت بین همکاری با خودراهبری را می‌توان این چنین تبیین کرد که افراد دارای سطح بالای خودراهبری ویژگی‌هایی همچون مسئولیت‌پذیری، هدفمندی، احترام، عزت، تأثیربخشی و دیگر ویژگی‌ها برخوردار می‌باشند. در بعد همکاری نیز گرایشات اجتماعی، هم‌حسی و یاری‌دهندگی وجود دارد بنابراین این دو بعد در راستای یکدیگر می‌توانند عمل کنند و افراد دارای این ویژگی‌ها به‌طور همسو در دو بعد حرکت می‌کنند.
درخصوص تبیین همبستگی مثبت بین خودفراروی با سن می‌توان چنین گفت که شاید افراد در سنین بالاتر بیشتر راغب به خود فراموشی خلاق و ایمان و گرایشات مذهبی، فروتنی، انصاف و بدون ادعا بودن و در کل کمتر مادی‌گرا می‌باشند تا در سنین پایین‌تر.
همبستگی مثبت بین خودفراروی با سابقه شغلی از دو حیطه قابل تبیین است. البته این دو تبیین بیشتر بر همبستگی مثبت سابقه شغلی با خودفراروی تأکید می‌کند. اولین تبیین اینکه داشتن سابقه شغلی خود می‌تواند در فرد احساسی از امنیت شغلی و آرامش بیشتر را بوجود آورد، اکنون تا حدودی زمان گذر از دغدغه‌های جانبی‌ای است که در جهان مادی ذهن فرد ر به خود درگیر نموده است بنابراین فرد آسوده‌تر با جهان و منابع پیرامون آن ارتباط برقرار می‌کند که این خود به گرایش و تمایل بیشتر به بعد خودفراروی اشاره دارد. در تبیین دیگر به رابطه سابقه شغلی و سن و همبستگی مثبت میان آن ها اشاره می‌شود که سابقه شغلی بیشتر سن بالاتر را به دنبال دارد و همانطور که در سطرهای قبل به این مورد اشاره شد در سنین بالاتر احتمال اینکه گرایشات و خصوصیات فرد بعد خودفراروی را در وی تقویت نماید بیشتر است.
همبستگی مثبت بین خودفراروی با همکاری را می‌توان شرح داد؛ با توجه به اینکه خودفراروی بر پایه مفهومی از خویشتن به عنوان بخشی از جهان و منابع پیرامون آن مطرح شده است که با پندارهای حضور رازگونه، ایمان مذهبی، متانت و صبوری غیر مشروط همراه است و از سوی دیگر همکاری که بر پایه پنداشت از خویشتن به عنوان بخشی از جهان انسانی و جامعه قرار دارد که از آن حس اجتماعی، رحم و شفقت، وجدان و تمایل به انجام امور خیریه مشتق می‌شود. جنبه‌ی مثبت و احساس لطیف و خوشایندی که از وجود هریک از این دو در فرد پدید می‌آید می‌تواند بعد دیگر را نیز در وی پررنگ‌تر نماید و بنابراین موجبات همبستگی مثبت میان این دو بعد یعنی خودفراروی با همکاری را فراهم آورد.
بر اساس نتایج جدول ۱۳ـ۴ می‌توان چنین استنباط کرد که همبستگی منفی بین خودراهبری با نوجویی گویای این است هنگامی که فرد به شناخت از خویشتن و وحدت و استقلال می‌رسد از تنوع طلبی خود کاسته و به نوعی به ثبات بیشتری می‌رسد. در این حالت فرد می‌داند که چه می‌خواهد و قصد انجام چه کاری را دارد.
در جهت تبیین همبستگی منفی بین خودراهبری با آسیب پرهیزی به این اشاره خواهیم کرد که خودراهبری بر پایه‌ی پنداشت از خویشتن به عنوان یک فرد مستقل و با زیر مجموعه‌های وحدت، احترام، رهبری و… می‌باشد و از سوی دیگر احساس مرتبط با آسیب پرهیزی احساس ترس است. بنابراین می‌توان چنین تبیین نمود که هرگاه اعتماد به خویشتن، عزت و احترامی که فرد برای خود قائل می‌شود، امید و خود‌باوری فرد پایین باشد احساس ترس و آسیب پذیر بودن در او افزایش می‌یابد و بالعکس.
همبستگی منفی بین همکاری با نوجویی: افرادی که در جمع قرار می‌گیرند و به همکاری با دیگر افراد تمایل نشان می‌دهند پیوند بیشتری با گروه پیدا نموده و خود را متعهد‌تر به آن می‌دانند بنابراین احتمال انتخاب‌های متعدد به دلخواه فرد در هر زمان که او بخواهد کاهش یافته و فرد نمی‌تواند هر وقت که بخواهد دست به انتخاب تازه‌ای بزند. احتمالاً این یکی از دلایلی است که افراد با نمرات بالا در همکاری نمرات پایین‌تری در نوجویی کسب می‌کنند. همبستگی منفی بین همکاری با آسیب پرهیزی را می‌توان چنین تبیین نمود که همکاری با سایر افراد به فرد احساسی از حمایت و پشتیبانی می‌بخشد بنابراین افرادی که خود را تنها نمی‌بینند اینها آدم‌هایی با انرژی بیشتر هستند که شرمی هم از روبرو شدن با غریبه‌ها ندارند و معمولاً به ترس کمتری که احساس مرتبط با آسیب پرهیزی است دچار می‌شوند.
همبستگی مثبت بین همکاری با وابستگی به پاداش: رابطه دو سویه همکاری با وابستگی به پاداش گویای این است که مزایا و امتیازاتی که فرد در نتیجه همکاری کسب می‌کند باعث تقویت رفتار شده و تا زمانی که تأثیرات بطور مثبت عمل می‌کنند همکاری ادامه می‌یابد در غیر اینصورت با عدم دستیابی به نتیجه مطلوب یا همان عدم تقویت، رفتار همکاری رو به نزول می‌گذارد. این مسئله ذهن پژوهشگر را به یادآوری جایگاه تقویت و بازخورد هدایت می‌کند.
همبستگی مثبت بین همکاری با پشتکار می‌تواند علتی دو جانبه داشته باشد چرا که هر دو مقوله دارای خصایص مثبتی هستند که می‌توانند حمایت کننده یکدیگر باشند. پشتکار که از جمله ابعاد سرشتی می‌باشد به فرد در راه رسیدن به اهداف و به انجام رسانیدن یک عمل یاری می‌رساند، از سوی دیگر همکاری که یکی از ابعاد منش را در بر می‌گیرد دارای جنبه‌های مثبتی است که از جمله احساس حمایت و پشتیبانی به فرد می‌بخشد و زمینه استفاده از کار گروهی را فراهم می‌آورد و بنابراین همکاری نیز اغلب فرد را در دستیابی به هدف با سرعت عمل بیشتری مواجه می‌کند. افراد با وجود یکی از این دو خصیصه زمینه بیشتری را برای وجود خصیصه دوم خواهند داشت.
همبستگی مثبت بین همکاری با خود راهبری شرح آن در مطالب مربوط به ۱۲ـ۴ آمده.
جهت تبیین همبستگی مثبت بین خودفراروی با وابستگی به پاداش لازم است به ویژگی افراد در بعد خودفراروی مجدداً اشاره نمود: در یک سوی این طیف افرادی منصف، واجد بصیرت، بدون ادعا و فروتن و در سوی دیگر افرادی مادی، عمل‌گرا، واقع‌گرا و پر‌مدعا قرار گرفته‌اند. چنانچه از جهت خصایصی همچون صبور، با متانت، فروتن، با ایمان مذهبی و ویژگی‌هایی از این دست به آن بنگریم پاداش برای این افراد در ازای رفتارشان دریافت بازخورد مثبت از سوی اطرافیان است اما احتمالاً بیشترین تقویت برای آن ها پاداش درونی است که به وسیله‌ی ایمان مذهبی، اعتقاد و حس خوشایند درونی آن ها باعث تقویت رفتار می‌شود.
همبستگی مثبت بین خودفراروی با پشتکار را می‌توان با شرح مرتبط با همبستگی مثبت بین خودفراروی با وابستگی به پاداش تبیین نمود. در واقع چنین فردی در عمل و رفتار خود استمرار و پایداری بیشتری به خرج می‌دهد.
همبستگی مثبت بین خودفراروی با همکاری، شرح آن در صفحات قبل آمده.
۳ـ۵ محدودیت‌های پژوهش
پژوهش حاضر دارای محدودیت‌هایی به شرح ذیل می‌باشد:
ـ پژوهش حاضر فقط بر جامعه پرستاران و معلمان شهر اهواز متمرکز بوده است و بدین خاطر در تعمیم نتایج بایستی احتیاط نمود.
ـ عدم همکاری علی الخصوص در رابطه با گروه مردان در هر دو شغل و بخصوص گروه شغلی پرستاران به دلیل محدودیت مردان شاغل در شغل پرستاری تعداد نمونه را با مشکل مواجه نمود.
ـ با وجود آزاد بودن انتخاب جهت شرکت در پژوهش، به نظر می‌رسد عدم تمایل افراد شرکت کننده یا زمان اختصاص داده شده جهت پر کردن پرسشنامه و در پی آن ناقص پر نمودن پرسشنامه، ریزش نمونه را به دنبال داشت.
۴ـ۵ پیشنهادات پژوهش
ـ پیشنهاد می‌شود که این مطالعه در جامعه گسترده‌تری با تعداد نمونه بیشتر انجام شود.
ـ انجام این پژوهش به روش طولی می‌تواند نتایج دقیق‌تری را در اختیار بگذارد.
ـ پیشنهاد می‌شود پژوهش در خصوص سرشت و منش در مدارس شبانه روزی یا محیط‌هایی مانند مراکز تربیت معلم یا خوابگاه‌ها و حتی زندان‌ها که افراد مدت زمان طولانی‌تری را با یکدیگر سپری می‌کنند انجام گیرد به این صورت که پیش از ورود به تکمیل این پرسشنامه بپردازند و پس از گذراندن مدت زمانی مجدداً پرسشنامه در اختیار همان افراد قرار گیرد تا تأثیر پذیری متغیرهای حیطه منش بیشتر مشخص گردد.
ـ پیشنهاد می‌شود این پژوهش در گروههای همتا شده صورت گیرد زیرا در اینصورت نتایج بدست آمده قابلیت مقایسه بهتری را خواهند داشت.
منابع فارسی :
ادیب حاج باقری، محسن؛ دیانتی، منصور. (۱۳۸۳). تناسب شخصیتی دانشجویان پرستاری برای تحصیل وکار در این حرفه. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، ۱، ۴، صص۱۱-۵.
ارمیچل، ترنس. مردم در سازمانها. ترجمه‌ی شکرکن، حسین(۱۳۷۷). تهران: انتشارات رشد.
پروین، لارن؛ جان، اولیور. پی. (۲۰۰۱). شخصیت(نظریه‌ها و پژوهش)، ترجمه‌ی جوادی، محمد جعفر و کدیور، پروین(۱۳۸۱). تهران: انتشارات آییژ، چاپ اول، ویرایش هشتم.
جهانگیر، فریدون. (۱۳۸۶). بررسی رابطه بین تعهد سازمانی و رضایت شغلی و عوامل فردی پرستاران در بخش‌های داخلی جراحی بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران. مجله پژوهنده، ۱۲، صص۴۱۶ـ۴۰۷.
حجازی، یوسف. (۱۳۸۱). رابطه میان ویژگی‌های شخصیتی و عملکرد شغلی. مجله روانشناسی، ۲ ،سال سی و دوم، صص۱۸۹-۱۷۱.
حق شناس، حسن. (۱۳۸۸). روانشناسی شخصیت. شیراز: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز.
حق شناس، حسن. (۱۳۹۰). روان شناسی شخصیت. شیراز: انتشارات دانشگاه علوم پزشکی شیراز. چاپ دوم.
خسروی، مریم. (۱۳۸۰). بررسی شخصیت کارشناسان کاوش اطلاعات. مجله علوم اطلاع رسانی، ۳و۴ ، سال هفدهم.
دارابی، ج. (۱۳۸۴). نظریه‌های روان شناسی شخصیت(رویکرد مقایسه‌ای). تهران: نشر آییژ.
رابینز، استیفن. پی؛ دی سنزو، دیوید. ای. رفتار سازمانی. ترجمه‌ی اعرابی، سیدمحمد؛ حمید رفیعی، محمدعلی و اسراری، بهروز. ارشاد(۱۳۸۵). تهران: انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی. چاپ چهارم.
راس، آ. (۱۳۸۶). روانشناسی شخصیت. ترجمه‌ی سیاوش جمالفر. تهران: نشر روان. چاپ پنجم.
رسولیان، مریم؛ الهی، فاطمه و افخم ابراهیمی، عزیزه. (۱۳۸۳). ارتباط فرسودگی شغلی با ویژگی‌های شخصیتی در پرستاران. فصلنامه اندیشه و رفتار، ۴ ،سال نهم، ص ۹ .
سادوک، بنیامین و سادوک، ویرجینیا. (۲۰۰۳). خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک. جلد۲. ترجمه‌ی پورافکاری، نصرت اله(۱۳۸۳). تبریز: انتشارات شهر آب.
ساعتچی، محمود. (۱۳۸۲). روانشناسی کار. تهران: موسسه ویرایش. چاپ هفتم.
سالار زاده، نادر. (۱۳۸۵). بررسی تأثیر میزان سرمایه اجتماعی بر رضایت شغلی معلمان تهران. فصلنامه علوم اجتماعی، ۳۲ ، صص ۲۶ـ۱.
سمیعی، حسین. (۱۳۷۵). بررسی رابطه خصوصیات شخصی و ویژگی‌های شغلی با تعهد سازمانی در بین کارمندان مناطق مختلف شهر اهواز. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی صنعتی و سازمانی، دانشگاه شهید چمران اهواز.
شاملو، س. (۱۳۸۲). مکتب‌ها و نظریه‌ها در روان شناسی شخصیت(با تجدید نظر و اضافات). تهران: انتشارات رشد.
مقایسه ویژگی‌های شخصیتی سرشت و منش در گروهی از معلمان و پرستاران- قسمت ۲۱
