اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 5

اهمیت موضوع…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 6

پیشینه علمی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

سؤالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………………… 9

فرضیههای کلی تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………….. 10

ضرورت انجام تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………… 10

مراحل و روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………. 11

جامعه آماری تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………… 12

نوآوریهای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….. 13

فصل اول: تعاریف و مفاهیم بنیادین………………………………………………………………………. 15

مقدّمه………………………………………………………………………………………………………………….. 16

1-1- واژه شناسی………………………………………………………………………………………………… 17

1-1-1- تعریف لغوی تربیت………………………………………………………………………………………………………………….. 17

1-1-2- تعریف اصطلاحی تربیت…………………………………………………………………………………………………………… 19

1-1-3- اهمیت و ضرورت تربیت دینی دانش آموزان……………………………………………………………………………….. 21

1-1-3-1- نقش ایمان در تربیت دینی……………………………………………………………………………………………… 24

1-1-3-2- جایگاه تربیت دینی و نقش آن در آرامش روان………………………………………………………………….. 26

1-2- اصول و مبانی تربیت دینی…………………………………………………………………………… 28

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 28

1-2-1- اصول و مبانی تربیت دینی……………………………………………………………………………………………………….. 28

1-2-1-1- اصل سهولت………………………………………………………………………………………………………………….. 28

1-2-1-2- اصل تدریج……………………………………………………………………………………………………………………. 29

1-2-1-3- اصل مداومت و استمرار…………………………………………………………………………………………………… 30

1-2-1-4- اصل آگاهی بخشی…………………………………………………………………………………………………………. 30

1-2-1-5- اصل تفاوتهای فردی……………………………………………………………………………………………………….. 30

1-2-1-6- اصل اعتدال…………………………………………………………………………………………………………………… 31

1-2-1-7- اصل احترام……………………………………………………………………………………………………………………. 32

1-2-1-8- فراهم آوردن زمینه برای به فعلیت رسیدن تواناییهای بالقوهی فرد………………………………………. 32

1-2-1-9- توجه به سیر رشد كودكان و نوجوانان در ابعاد شناختی و عاطفی و تأثیر عامل سن در این رابطه 33

1-2-1-10- رابطهی تربیت دینی و عادت…………………………………………………………………………………………. 34

1-2-1-11- توجه به رشد عقلی كودك و نقش تعقّل و استدلال در تربیت دینی………………………………….. 35

1-2-1-12- نقش الگو در تربیت دینی……………………………………………………………………………………………… 36

1-3- عوامل مؤثر در تربیت………………………………………………………………………………….. 37

1-3-1- عامل وراثت…………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

1-3-2- گزینش همسر…………………………………………………………………………………………………………………………. 39

1-3-3- بارداری…………………………………………………………………………………………………………………………………… 40

1-3-4- شیر……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 41

1-3-5- غذا………………………………………………………………………………………………………………………………………… 41

1-3-6- خانه و خانواده…………………………………………………………………………………………………………………………. 41

1-3-7- رفاقت و معاشرت…………………………………………………………………………………………………………………….. 42

1-3-8- مدرسه……………………………………………………………………………………………………………………………………. 43

1-3-9- اجتماع کلان…………………………………………………………………………………………………………………………… 44

1-3-10- رسانهها………………………………………………………………………………………………………………………………… 46

1-3-11- شغل و کار……………………………………………………………………………………………………………………………. 46

1-3-12- عبادت…………………………………………………………………………………………………………………………………. 47

1-4- دین……………………………………………………………………………………………………………. 48

1-4-1- واژهی دین از نظر لغت…………………………………………………………………………………………………………….. 48

1-4-2- تعریف دین در اصطلاح…………………………………………………………………………………………………………….. 49

1-4-3- تعاریف ماهوی دین………………………………………………………………………………………………………………….. 50

1-4-4- تعاریف روانشناختی و جامعهشناختی از دین………………………………………………………………………………. 51

1-4-5- دین از نظر دانشمندان

 

غرب……………………………………………………………………………………………………… 52

1-4-6- شناخت حقیقت دین………………………………………………………………………………………………………………… 53

1-5- تربیت دینی………………………………………………………………………………………………… 55

1-5-1- اهداف تربیت دینی در آموزش و پرورش…………………………………………………………………………………….. 57

1-5-2- مراحل تربیت دینی از دیدگاه حضرت رسول اکرم (ص)………………………………………………………………. 59

1-5-2-1- مرحلهی سیادت…………………………………………………………………………………………………………….. 59

1-5-2-1-1- میل شدید به بازی………………………………………………………………………………………………. 59

1-5-2-1-2- فرماندهی و ادارهی دیگران…………………………………………………………………………………….. 60

1-5-2-2- مرحلهی اطاعت……………………………………………………………………………………………………………… 61

1-5-2-2-1- ادب پذیری………………………………………………………………………………………………………….. 61

1-5-2-2-2- آموزش پذیری……………………………………………………………………………………………………… 61

1-5-2-3- مرحلهی وزارت……………………………………………………………………………………………………………….. 62

1-5-2-3-1- رشد جهشی احساسات………………………………………………………………………………………….. 62

1-5-2-3-2- گرایش به درستکاری…………………………………………………………………………………………….. 62

1-5-2-3-3- شایستگی مشورت………………………………………………………………………………………………… 63

1-5-2-3-4- ابراز وجود…………………………………………………………………………………………………………….. 63

1-5-3- اوصاف تربیت دینی………………………………………………………………………………………………………………….. 63

1-5-3-1- شمول و فراگیری……………………………………………………………………………………………………………. 63

1-5-3-2- وحدت هدف و مسیر………………………………………………………………………………………………………. 64

1-5-3-3- اجتهاد پذیری………………………………………………………………………………………………………………… 65

1-5-3-4- آینده گرایی…………………………………………………………………………………………………………………… 66

نتیجه بحث…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 66

1-5-4- ریشههای تربیت ناپذیری دینی…………………………………………………………………………………………………. 67

1-5-4-1- آسیب های وراثتی………………………………………………………………………………………………………….. 67

1-5-4-2- آسیب های محیطی………………………………………………………………………………………………………… 67

1-5-4-3- آسیب های ناشی از تغذیه……………………………………………………………………………………………….. 68

1-5-4-4- آسیبهای ناشی از مربیان…………………………………………………………………………………………………. 68

1-5-4-5- روشهای آسیب زا……………………………………………………………………………………………………………. 68

1-6- معرفی استان کرمانشاه………………………………………………………………………………… 70

1-6-1- موقعیت و وسعت……………………………………………………………………………………………………………………… 70

1-6-2- آب و هوا…………………………………………………………………………………………………………………………………. 70

1-7- آشنایی با فرهنگ و نژاد استان کرمانشاه………………………………………………………. 72

1-7-1- جمعیت………………………………………………………………………………………………………………………………….. 72

1-7-2- نژاد………………………………………………………………………………………………………………………………………… 73

1-7-3- زبان گویش…………………………………………………………………………………………………………………………….. 73

1-7-3-1- گویش کردی کلهری………………………………………………………………………………………………………. 73

1-7-3-2- گویش کردی اورامی……………………………………………………………………………………………………….. 74

1-7-3-3- گویش کردی سورانی……………………………………………………………………………………………………… 74

1-7-3-4- گویش لکی……………………………………………………………………………………………………………………. 74

1-7-4- مذهب……………………………………………………………………………………………………………………………………. 74

1-8- مقتضیات دورهی نوجوانی…………………………………………………………………………….. 76

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 76

1-8-1- نیازهای دورهی نوجوانی……………………………………………………………………………………………………………. 76

1-8-1-1- نیاز به مهربانی و محبت…………………………………………………………………………………………………. 77

1-8-1-2- نیاز به امنیت و آسایش خاطر………………………………………………………………………………………….. 77

1-8-1-3- نیاز به احساس تعلق داشتن و مورد قبول گروه همسالان واقع شدن…………………………………….. 78

1-8-1-4- نیاز به قابلیت و احترام……………………………………………………………………………………………………. 79

1-8-1-5- نیاز به استقلال………………………………………………………………………………………………………………. 79

1-8-1-6- نیاز به تشخیص و قدردانی………………………………………………………………………………………………. 79

1-8-1-7- نیاز به مذهب و فلسفهی حیات……………………………………………………………………………………….. 80

1-8-1-8- نیاز به داشتن هدفی مشخص در زندگی…………………………………………………………………………… 80

1-8-1-9- نیاز به احساس هویت و شناخت خود……………………………………………………………………………….. 80

1-8-1-10- نیاز به احساس رشد، کمال و خودشکوفایی…………………………………………………………………….. 81

1-8-2- جامعه آماری تحقیق و بررسی نیازهای دورهی نوجوانی با مطالب کتاب درسی………………………………. 81

فصل دوم: تحلیل ، نقد و بررسی داده های جامعه آماری…………………………………………. 83

2-1- اصول حاکم بر برنامهی قرآن و تعلیمات دینی دورهی متوسطه………………………. 84

2-2- معرفی کتاب دین و زندگی (1)…………………………………………………………………….. 86

2-3- نقد و برسی محتوای کتاب دین و زندگی (1)………………………………………………… 87

2-4- بررسی شیوه های مرسوم در تحلیل آمار……………………………………………………….. 93

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 93

2-4-1- شیوه پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………….. 93

2-4-2- جامعهی آماری………………………………………………………………………………………………………………………… 94

2-4-3- معیارهای جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………….. 94

2-4-4- جنسیت………………………………………………………………………………………………………………………………….. 94

2-4-4-1- رشته تحصیلی……………………………………………………………………………………………………………….. 94

2-4-4-2- سن………………………………………………………………………………………………………………………………. 95

2-4-4-3- وضعیت اقتصادی……………………………………………………………………………………………………………. 95

2-5- بررسی سؤالات طراحی شده…………………………………………………………………………. 96

2-5-1- روایی ابزار اندازه گیری……………………………………………………………………………………………………………… 96

2-5-2- اعتبار پرسشنامه………………………………………………………………………………………………………………………. 96

2-5-3- روش آماری تجزیه و تحلیل اطلاعات…………………………………………………………………………………………. 97

2-5-4- آمار توصیفی……………………………………………………………………………………………………………………………. 98

2-5-4-1- ویژگی‌های جمعیت شناختی پاسخدهندگان…………………………………………………………………….. 98

2-5-5- توزیع فراوانی و درصد پاسخ به سؤالات پرسشنامه…………………………………………………………………….. 100

2-5-6- تناسب محتوای کتاب با نیاز دانش آموزان………………………………………………………………………………… 136

2-5-7- نیاز های اساسی دانش آموزان…………………………………………………………………………………………………. 137

2-5-8- اندیشه، اخلاق و اعمال دانش آموزان……………………………………………………………………………………….. 137

2-5-9- آمار استنباطی………………………………………………………………………………………………………………………. 138

2-5-10- فرضیات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………. 139

2-5-10-1- فرض اول………………………………………………………………………………………………………………….. 139

2-5-10-2- فرض دوم…………………………………………………………………………………………………………………. 140

2-5-10-3- فرض سوم………………………………………………………………………………………………………………… 141

2-5-11- تجزیه و تحلیل متغیّرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………. 142

2-5-11-1- متغیّر تناسب محتوای کتاب با نیاز دانش آموزان…………………………………………………………… 143

2-5-11-2- متغیّر نیاز های اساسی دانش آموزان……………………………………………………………………………. 143

2-5-11-3- متغیّر اندیشه، اخلاق و اعمال دانشآموزان…………………………………………………………………….. 143

نتیجه فصل………………………………………………………………………………………………………… 144

نتایج و دستاوردهای تحقیق………………………………………………………………………………… 145

محدودیتهای تحقیق……………………………………………………………………………………………. 148

فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………….. 149

الملخص…………………………………………………………………………………………………………….. 154

Abstract………………………………………………………………………………………………………… 155

چکیده

پژوهش پیش رو با هدف بررسی میزان تناسب محتوای کتاب دین و زندگی (1) با نیاز دانش آموزان شهر کرمانشاه انجام شده است. در این پژوهش ضمن تعریف لغوی و اصطلاحی تربیت، دین، تربیت دینی و ذکر عوامل مؤثر بر تربیت دینی، نقش ایمان در تربیت دینی، نقش تربیت دینی بر آرامش روانی، اصول و مبانی تربیت دینی و همچنین توجه به اهداف، روش­ها، مراحل تربیت دینی و اصول حاکم بر برنامه­های دینی و قرآن دوره­ی متوسطه، به معرفی کتاب دین وزندگی (1) و نقد و بررسی آن پرداخته شده است.

نمونه­ی مورد نظر در این پژوهش شامل 472 نفر دانش آموز دختر و پسر مناطق سه­گانه دبیرستان­های شهر کرمانشاه است که با روش نمونه گیری تصادفی ساده، از میان تمام دبیرستان­های شهر کرمانشاه انتخاب گردیده است.

با توجه به داده­ها و تحلیل آن­ها نتایج زیر به دست آمد:

میان محتوای کتاب دین و زندگی سال اول دبیرستان و نیاز های دانش آموزان رابطه مستقیم و بیشتر تناسب وجود دارد.