چکیده
هدف اصلی این رساله، بررسی ارتباط آیات سوره مباركه «نساء» است تا روشن شود، اگرچه آیاتی كه در این سوره هستند، به ظاهر در بعضی مقاطع گسسته به نظر می رسند ولی به اقتضای نزول آنها از سوی خداوند حكیم، نظمی حكیمانه و كاملا منطقی بر آیات آن حكمفرماست. درگام اول موضوعات سوره جستجو شده و اصلی ترین خطوط ارتباطی، در نه خط ارتباطی مهم دسته بندی شده است كه عبارتند از؛ توحید، نبوت، مخالفان حق (کفار، مشرکان، منافقان)، قوانین تكوینی، قیامت، احکام، اهل كتاب، مومنان و جهاد. در گام دوم هریك از خطوط مذكور به صورت مستقل و با زیر مجموعه های خاص خود بررسی شده و در آخرین قدم از طریق بررسی این خطوط و با توجه به احتمال خط ارتباطی پنهان كه در پاره ای از سوره های قرآن قابل استنباط است، شبكه ارتباطی سوره «نساء» جستجو گردیده و در موارد ضروری به بیان، نقد و بررسی آراء مفسران نیز اقدام شده است.

کلید واژه ها: قرآن، سوره نساء، ارتباط آیات،تناسب آیات، خط ارتباطی، شبکه ارتباطی، هدف یا اهداف سوره نساء، سیاق آیات، غرض سوره، پیوستگی آیات، چینش آیات، رابطه حكیمانه، نظم ایات.

 

فهرست مطالب
1-كلیات …………..1

1-1- طرح مسئله و هدف تحقیق… 2

1-2- ضرورت و اهمیت…. 2

1-3- پیشینه. 2

1-4- فرضیه ها 6

1-5- روش….. 6

1-6- اصطلاحات… 6

1-6-1- خط ارتباطی… 6

1-6-2- شبکه ارتباطی… 6

1-6-3- نقاط تلاقی… 7

1-6-4- لفافه ها 7

جدول 1- بخش 2-1-1- تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی« توحید و سایر ویژگیهای خداوند». 12

جدول 2- بخش2-1-1- تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی« توحیدوسایر ویژگیهای خداوند». 14

نمودار بخش 2-1-1- نقاط تلاقی خطوط فرعی… 16

2-1-1- بررسی خط ارتباطی اول« توحید و سایر ویژگیهای خداوند». 17

2-1-1-1- اعتقاد توحیدی… 17

2-1-1-2- ارائه دلایل و براهین توحیدی… 17

2-1-1-2-1- رب و خالق… 17

2-1-1-2-2- مالكیت مطلق الهی… 18

2-1-1-3- سایر ویژگیهای خداوند.. 19

جدول 1- بخش 2-1-2-تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی« احكام». 22

جدول  2- بخش  2-1-1-تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی «احكام». 24

نمودار بخش 2-1-1- نقاط تلاقی خطوط فرعی… 26

2-1-2- بررسی خط ارتباطی دوم «احکام». 27

2-1-2-1- احكام شرعی… 27

2- حدود زنا 27

3- ارث… 27

4- كفالت ایتام. 27

5- نماز. 27

6- طهارت(تیمم) 27

7- كفاره قتل خطا 27

8- جهاد. 27

9- معاملات و مبادلات… 28

10- شهادت و گواهی… 28

11- نحوه رابطه با كافران.. 28

12- حفظ جان مردم. 28

2-1-2-1-1- احکام نکاح.. 28

2-1-2-1-1-1- ازدواج.. 28

2-1-2-1-1-2- مهریه. 33

2-1-2-1-1-3- سرپرستی در نظام خانواده. 35

2-1-2-1-1-4-  نشوز زنان.. 36

2-1-2-1-1-5- نشوز مردان.. 37

2-1-2-1-1-6- طلاق.. 37

2-1-2-1-2- حدود زنا 38

2-1-2-1-2-1- حد زنای محصنه. 38

2-1-2-1-2-2- حد زنای غیرمحصنه. 39

2-1-2-1-2-3- حد زنای كنیزان.. 39

2-1-2-1-3- ارث… 39

2-1-2-1-3-1- تشریع قانون ارث و تاكید بر آن.. 40

2-1-2-1-3-2- اجرای حكم ارث بعد ازانجام وصیت وادای دین میت…. 40

2-1-2-1-3-3- حكم ارث فرزندان.. 41

2-1-2-1-3-4- حكم ارث پدر و مادر. 41

2-1-2-1-3-5- ارث بردن زن و شوهر از یكدیگر. 42

2-1-2-1-3-6- ارث برادران و خوهران.. 43

2-1-2-1-3-7- ارث بردن برادران و خوهران مادری… 43

2-1-2-1-3-8- ارث برادران و خوهران پدری یا پدری و مادری… 44

2-1-2-1-4- كفالت ایتام. 44

2-1-2-1-5- نماز. 46

2-1-2-1-6- تیمم.. 48

2-1-2-1-7-كفاره قتل خطا 49

2-1-2-1-8- جهاد. 50

2-1-2-1-9- معاملات و مبادلات… 51

2-1-2-1-10- شهادت و گواهی… 51

2-1-2-1-11- نحوه رابطه با كافران.. 51

2-1-2-1-12- حفظ جان مردم. 53

2-1-2-2- احكام اخلاقی… 53

جدول   1     بخش 2-1-3 ؛   تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی  مخالفان حق… 62

جدول    2    بخش 2-1-5 ؛  تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی  مخالفان حق… 63

نمودار بخش2-1 –   5  ؛  نقاط تلاقی خطوط فرعی… 65

2-1-3- بررسی خط ارتباطی سوم؛ مخالفان حق (كافران، منافقان، مشركان) 66

2-1-3-1- ویژگیهای مخالفان حق… 66

2-1-3-2- نحوه برخورد با مخالفان حق… 70

2-1-3-2-1- نحوه برخورد رسول (ص) با مخالفان حق… 70

2-1-3-2-2- نحوه برخورد مومنان با مخالفان حق… 70

2-1-3-3- پیامد اعمال.. 71

2-1-3-3-1- دنیوی… 71

2-1-3-3-2- اخروی… 71

جدول  1بخش 2-1-4-  تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی اهل كتاب… 73

جدول  2 بخش 2-1-4-  تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی اهل كتاب… 74

نمودار بخش 2-1-4- نقاط تلاقی خطوط فرعی… 76

2-1-4- بررسی خط ارتباطی چهارم« اهل کتاب». 77

2-1-4-1- ویژگیها و اعمال اهل كتاب… 77

2-1-4-1-1- ویژگیها و اعمال یهودیان.. 77

2-1-4-1-2- ویژگیها و اعمال مسیحیان.. 81

2-1-4-1-3- ویژگیها واعمال مومنان اهل كتاب… 84

2-1-4-2- پیامد اعمال اهل كتاب… 85

2-1-4-2- 1- دنیوی… 85

2-1-4-2- 2-اخروی… 85

جدول 1بخش 2-1-5؛  تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی   قوانین تکوینی… 88

جدول 2بخش2-1-5: تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی « قوانین تکوینی ». 90

نمودار بخش2-1-5؛  نقاط تلاقی خطوط فرعی… 92

2-1-5- بررسی خط ارتباطی پنجم «قوانین تکوینی». 93

2-1-5-1- پیامد اعمال.. 93

2-1-5-1-1- مومنان.. 93

2-1-5-1-2- مخالفان حق… 99

2-1-5-2- بودن خیر كثیر در بسیاری از امور ناخوشایند.. 105

2-1-5-3- ضابطه مندی مشیت الهی… 106

2-1-5-3-1- ضابطه مندی مشیت الهی در بخشش  گناهان.. 106

2-1-5-3-2- ضابطه مندی مشیت الهی در تزکیه انسانها 106

2-1-5-4- بی فایده بودن فرار از مرگ…. 106

2-1-5-5-كردار انسان ها علت بدیهایی كه به وی می رسد و رسیدن همه نیكیها از طرف خداوند.. 107

2-1-5-6- شریك بودن امر كننده به اعمال نیك یا بد، در عواقب عمل… 107

2-1-5-8- وجود داشتن همه عزت ها تنها در نزدخداوند.. 107

2-1-5-9- استبدال.. 108

2-1-5-10- عدم موفقیت كافران برای تسلط بر مومنان حقیقی… 108

2-1-5-11- موجود بودن همه پاداش ها تنها در نزد خداوند.. 109

جدول  1بخش 2-1-6- ؛ تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی (  نبوت ) 111

جدول  2 بخش  2-1-1: تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی (  نبوت) 113

نموداربخش 2-1-1: نقاط تلاقی خطوط فرعی… 115

2-1-6-بررسی خط ارتباطی ششم « نبوت». 116

2-1-6-1- وظایف انبیاء در برابر مردم. 116

2-1-6-2- وظایف مردم در برابر انبیاء. 116

2-1-6-3- مصادیق انبیاء. 117

2-1-6-3-1- حضرت عیسی(ع) 117

2- 1-6-3-2-حضرت موسی(ع) 118

2-1-6-3-3- حضرت ابراهیم(ع) 118

2-1-6-3-4- یازده پیامبر دیگر. 118

2-1-6-3-5- حضرت رسول(ص) 118

2-1-6-3-5-1- وظایف رسول (ص) در برابر مردم. 118

2-1-6-3-5-1-1- در یافت و ابلاغ وحی الهی… 118

2-1-6-3-5-1-2- انذار و تبشیر. 119

2-1-6-3-5-1-3- بیان احكام. 119

2-1-6-3-5-1-4- قضاوت… 120

2-1-6-3-5-1-5- تشویق به انجام وظایف…. 120

2-1-6-3-5-2- وظایف مردم در برابر رسول(ص) 121

2-1-6-3-5-2- 1- ایمان به رسول(ص) 121

2-1-6-3-5-2- 2- اطاعت از رسول (ص)و تسلیم فرمان ایشان بودن.. 121

2-1-6-3-5-2-3- ایمان به قرآن كریم و تدبر در آن.. 122

جدول  1بخش 2-1-7 : تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی  قیامت…. 125

جدول 2  بخش  2-1-7 : تقسیم بندی دسته های اصلی و فرعی خط ارتباطی  قیامت…. 126

نموداربخش 2-1-1: نقاط تلاقی خطوط فرعی… 128

2-1-7- بررسی خط ارتباطی هفتم؛ « قیامت». 129

2-1-7-1- فلسفه قیامت…. 129

2-1-7-2- ویژگی قیامت…. 129

2-1-7-3- شاهدان قیامت…. 129

2-1-7-4- وصف حال گناهكاران در قیامت…. 130

2-1-7-5-حسابرسی اعمال.. 131

2-1-7-5-1- مبانی حسابرسی اعمال.. 131

2-1-7-5-2- پیامد اعمال.. 131

2-1-7-5-2-1- پیامد اعمال مومنان.. 131

2-1-7-5-2-2- پیامد اعمال مخالفان حق (منافقان، كافران، مشركان، كافران اهل كتاب) 133

جدول1 بخش 2-1 – 8  :تقسیم بندی دسته های اصلی فرعی خط ارتباطی « مومنان». 139

جدول2  بخش 2-1-8 :تقسیم بندی دسته های اصلی فرعی خط ارتباطی « مومنان». 140

نموداربخش 2- 1- 8-؛  نقاط تلاقی خطوط فرعی… 142

2-1-8- بررسی خط ارتباطی هشتم«مؤمنان». 143

2-1-8-1- ویژگیهای مومنان.. 143

2-1-8-2- پیامد اعمال.. 146

جدول1 بخش 2-1-9 :تقسیم بندی دسته های اصلی فرعی خط ارتباطی  جهاد و هجرت… 148

جدول2 بخش 2-1-9 :تقسیم بندی دسته های اصلی فرعی خط ارتباطی  جهاد و هجرت… 149

نموداربخش 2-1-9 ؛  نقاط تلاقی خطوط فرعی… 151

2-1-9- بررسی خط ارتباطی نهم«جهاد و هجرت». 152

2-1-9-1- تشریع جهاد. 152

2-1-9-2- اهداف جهاد. 152

2-1-9-2-1- از بین بردن مظاهر ظلم و ستم.. 152

2-1-9-2-2- نجات ستم دیدگان.. 153

2-1-9-2-3- بهره مندی از اجر عظیم.. 153

2-1-9-3- مومنان سست ایمان و جهاد. 153

2-1-9-3-1- اعتراض برفرمان جهاد. 153

2-1-9-3-2- داشتن انگیزه های مادی برای جهاد. 155

2-1-9-3-3- پندارهای باطل در مورد علت پیروزیها و شكست ها 155

2-1-9-3-4- پخش شایعات… 156

2-1-9-4- هجرت… 156

2-1-9-4- 1- اهمیت هجرت در اسلام. 156

2-1-9-4- 2- بركات هجرت در راه خدا 157

جدول1بخش 2-2: شبکه ارتباطی… 159

نموداربخش2-2: نقاط تلاقی خطوط… 164

2-2-بررسی ارتباط شبكه ای خطوط… 165

2-2-1- نحوه اتصال خط ارتباطی احكام با خط ارتباطی توحید و قوانین تكوینی… 165

2-2-2- نحوه اتصال خط ارتباطی احكام و توحید باخط ارتباطی مخالفان حق و قوانین تكوینی… 202

2-2-3- نحوه اتصال خط ارتباطی مخالفان حق و توحید با خط قیامت و نبوت… 210

2-2-4- نحوه اتصال خط ارتباطی اهل كتاب باتوحید و نبوت و قوانین تكوینی… 211

2-2-5- نحوه اتصال خط اهل كتاب با خط قیامت و خط قوانین تكوینی… 220

2-2-6- نحوه اتصال خط احكام و خط نبوت با خط مومنان وخط مخالفان حق و خط قوانین تكوینی… 220

2-2-7- نحوه اتصال خط جهاد و خط قوانین تكوینی با خط مومنان و خط مخالفان حق… 228

2-2-8- نحوه اتصال خط مخالفان حق و خط جهاد باخط توحید و خط نبوت و خط قوانین تكوینی… 231

2-2-9- نحوه اتصال خط قوانین تكوینی و خط توحید با خط مومنان و خط مخالفان حق… 235

2-2-10- نحوه اتصال خط مومنان و خط توحید و خط قوانین تكوینی با خط مخالفان حق و خط جهاد. 236

2-2-11- نحوه اتصال خط احكام وخط توحید با خط مومنان و خط جهاد و خط قوانین تكوینی… 240

2-2-12- نحوه اتصال خط توحید وخط مومنان و خط مخالفان حق با خط قیامت…. 242

2-2-13- نحوه اتصال خط مومنان وخط جهاد با خط توحید و خط قیامت و خط قوانین تكوینی… 242

2-2-14- نحوه اتصال خط جهاد و خط قوانین تكوینی و خط مومنان با خط توحید وخط  نبوت و خط مخالفان حق… 244

2-2-15- نحوه اتصال خط احكام وخط مخالفان حق وخط نبوت با خط مومنان و خط جهاد وخط قوانین تكوینی… 247

2-2-16- نحوه اتصال خط نبوت و خط مخالفان حق با خط  توحید وخط قوانین تكوینی… 248

2-2-17- نحوه اتصال خط مومنان وخط مخالفان حق و خط توحید با خط قیامت و خط قوانین تكوینی… 251

2-2-18- نحوه اتصال خط قوانین تكوینی با خط توحید و خط مخالفان حق… 254

2-2-19- نحوه اتصال خط توحید با خط مخالفان حق… 256