• • • تلاش برای استفاده از انرژی های پاک مانند انرژی بادی، آبی، خورشیدی به جای انرژی های فسیلی که عامل اساسی در افزایش میزان آلودگی کره زمین و افزایش دما می باشند.

  

• • جمع آوری مواد زائد و تولید گاز متان با بهره گرفتن از فناوری های تولید بیوگاز (در حال حاضر با توجه به بررسی های به عمل آمده، با بهره گرفتن از پتانسیل تولید انرژی به صورت بیوگاز از فضولات دامی کشور، می توان معادل ۲۵۵۰۰ بشکه نفت خام را در سال صرفه جویی نمود).

• • به کارگیری رژیم غذایی مناسب برای دام و طیور در جهت کاهش گازهای تولیدی. در این زمینه تحقیقات علمی بسیاری صورت گرفته است، تحقیقاتی که تأثیر استفاده از برخی مواد غذایی بر کاهش یا افزایش گازهای تولیدی توسط دام و طیور را نشان می دهد.

همچنین با استناد بر نتایج تحقیق، از میان زیرمعیارهای حکمرانی خوب، خبرگان برای زیر معیار تولید گواهی شده ارزش ویژه ای قائل شده اند. قوانین، دستورالعمل ها و استانداردها به عنوان یک نقطه ی شروع برای اجرای اصول و شیوه های پایداری در طول زنجیره تأمین بکار می رود(توتبرگ و وینستراک، ۲۰۱۰). تعداد استاندارد ها، یا درصدی از تأمین کنندگان و شرکای تجای با گواهی نامه ها، می تواند به عنوان یک ارزیابی استفاده شود(ستینکایا، ۶۹:۲۰۱۱).
مدیران شرکت ها برای حرکت به سمت پایداری می توانند از اخذ استانداردها و گواهی نامه های زیست محیطی و اجتماعی نظیر ISO 14001/ AA1000/ SA، ISO 9001 / OHSAS 18001،EMAS8000/ ISO2600 آغاز نمایند. این امر همچنین می تواند منجر به افزایش شهرت و اعتبار برای سازمان و افزایش جذب مشتریان و تأمین کنندگان شود.
علاوه بر آن، الزام و تشویق تأمین کنندگان به قبول معیارهای زیست محیطی و اجتماعی و دریافت گواهی های مرتبط نیط توصیه می شود.
در بین سایر معیارهای بعد اقتصادی، ایمنی مواد غذایی و کیفیت نیز با کسب مقادیر ۷۴٫۲۵، ۶۴٫۰۸، ۵۴٫۵۱ و ۴۵٫۲۶ برای شرکت های گلا، دوشه، کاله و صالح در محدوده ۸۱-۱ توانسته است در وضعیت نسبتا مطلوبی قرار گیرد.
توجه و هراس از ایمنی مواد غذایی در سال های اخیر قابل درک است. چراکه، نشان داده شده است کنترل ناکافی می تواند منجر به ضربه های بالا بر هزینه ها و تصویر نام تجاری خرده فروشان، تولیدکنندگان مواد غذایی و مقامات بهداشتی شود(گرین،۲۰۱۰).
برای تضمین ایمنی مواد غذایی در طول زنجیره تأمین، توجه به موارد زیر به مدیران توصیه می شود.

• • پایش دائمی و ارزیابی مواد اولیه و خوراک دام

• • بهره گیری از ناوگان تأیید شده حمل و نقل

• • کنترل ویژه بر تولید و انتقال خوراک های دارودار

• • استفاده از تجهیزات اتوماتیک در شیردوشی و خط فرآوری، تا محصول با کم ترین تماس دست تولید شود.

• • گواهی و تأیید امکانات تولیدی بوسیله یک بخش مستقل مربوط به مدیریت ایمنی مواد غذایی( به عنوان مثال HACCP)

• • آموزش کارکنان سطوح عملیاتی در خصوص لزوم رعایت بهداشت فردی و الزامات آن

• • شستشو و ضد عفونی کلیه تجهیزات، سطوح مورد نظر و واحدهای تولیدی به صورت روزانه و با شیوه ها و ابزارهای مناسب

• • وجود برنامه های بهداشت فردی و آزمایشات دوره ای منظم برای پرسنل

• • وجود منابع مطمئن و کافی برای تأمین آب مورد نیاز و امکانات تصفیه فاضلاب مناسب

• • وجود امکانات زنجیره سرد برای محافظت از محصول در پروسه تولید و همچنین پس از بسته بندی

• • استفاده از بسته بندی مناسب به منظور حفظ و بهبود کیفیت محصولات

و…
با توجه به اهمیت معیارهای فوق، توجه به آنها برای همسویی و نزدیک شدن به پایداری برای شرکت های صنایع غذایی ضروری می باشد.
۵-۵- پیشنهادات اجرایی
حاکمیت مطلوب در هر کشور برای رسیدن به توسعه پایدار ضروری است. در راستای چارچوب تحقیق، نمونه اقداماتی که دولت می تواند برای افزایش توسعه پایدار انجام دهد، در زیر آمده است:
- ایجاد انگیزه برای سرمایه گذاری در زمینه تولید پاک تر و کارآمد از نظر زیست محیطی، از جمله وام های پرداختی از سوی دولت، کمک های فنی و برنامه های آموزشی برای شرکت ها و فعالیت های اقتصادی کوچک و متوسط، در حالیکه از اقدامات نادرست تجاری و مغایر با قوانین سازمان تجارت جهانی اجتناب شود.
- ایجاد و توسعه یک نظام کارآمد مؤثر در تولید و عرضه ی آمار، می تواند کمک شایانی به بهبود وضعیت فعلی زنجیره های تأمین مواد غذایی نماید. سیاست گذاری ها و برنامه ریزی ها در زمینه توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی کشور، بدون در اختیار داشتن آمار کافی، صحیح و دقیق و بهنگام ممکن نیست. در این شرایط دانشگاه ها موقعیت ممتازی دارند و می توانند مراکز اجرایی را در دستیابی به آمارهای با کیفیت و قابل اعتماد جامعه یاری داده و زمینه رسیدن به توسعه پایدار را فراهم آورند.
- انتقال تکنولوژی های زیست محیطی و اجرا و پیاده سازی آن برای پایداری توسعه کشور ضروری به نظر می رسد. اصل ۹ اعلامیه ریو بر همکاری دولت ها در ارتقاء دانش علمی از طریق تبادلات علمی و تکنولوژیکی و نیز از طریق ترویج، تطبیق، نشر و انتقال تکنولوژیکی، از جمله تکنولوژی های جدید و نو تأکید کرده است.
- روند رو به رشد تکنیک های تهیه و فرآوری غذا در جهان برای پاسخگویی هرچه بهتر به نیازهای تغذیه ای مردم، دولت را موظف می سازد تا در بکارگیری دانش ها برای تهیه طرح و برنامه های قوی تر کوشش بیشتری داشته و عملیات اجرایی کارخانجات مواد غذایی را بهبود بخشد.
- حمایت از فرایند انتقال به سمت استفاده پاک تر از سوخت های فسیلی گازی و مایع در جایی که استفاده از این سوخت ها از جنبه زیست محیطی صحیح و از نظر اجتماعی قابل قبول و مقرون به صرفه باشد.
- ورود الگوهای تولید و مصرف در سیاست ها، برنامه ها و راهبردهای توسعه پایدار در صورت دارا بودن قابلیت اجرا.
۶-۵- پیشنهاداتی برای تحقیقات آینده:
در زیر تعدادی از پیشنهادات که می توانند برای تحقیقات آتی مفید واقع شوند، ارائه شده است:

• • استفاده از چارچوب و ابزار تحلیل داده ها ی بکارگرفته شده در این تحقیق (روش دیمتل و GTMA) در صنعت لبنیات دیگر استان ها و مقایسه با یافته های پژوهش حاضر

• • استفاده از چارچوب مطالعه شده و بکارگیریِ ابزارهای تحلیل داده های دیگر (مثل روش معادلات ساختاری و GTMA) برای صنعت مواد غذایی به خصوص صنعت لبنیات و مقایسه ی یافته ها با نتایج تحقیق حاضر

• • استفاده از ابزار تحلیل داده ها (روش های دیمتل و GTMA) برای مدلها و صنایع دیگر

۷-۵- محدودیت های پژوهش
تحقیق صورت گرفته در سه مرحله صورت پذیرفت و در هر مرحله مشکلات و محدودیت هایی وجود داشت. مهم ترین محدودیت ها در زیر آمده است:

• • دشواری دسترسی به خبرگان و کارشناسان شرکت به منظور استفاده از نظرات آنها

• • محدودیت در دستیابی به اطلاعات شرکت به دلیل محرمانه بودن

• پیچیده بودن روش تحقیق و زمان بر بودن تجزیه و تحلیل داده ها