نمودارشماره ۳۶ ……………………………………………………………………………………………………………………۱۰۳
نمودارشماره ۳۷ ……………………………………………………………………………………………………………………۱۰۵
نمودارشماره ۳۸ ……………………………………………………………………………………………………………………۱۰۶
نمودارشماره ۳۹ ……………………………………………………………………………………………………………………۱۰۷
نمودارشماره ۴۰ ……………………………………………………………………………………………………………………۱۰۹
نمودارشماره ۴۱ ……………………………………………………………………………………………………………………۱۱۰
نمودارشماره ۴۲ ……………………………………………………………………………………………………………………۱۱۱
نمودارشماره ۴۳ ……………………………………………………………………………………………………………………۱۱۳
مقدمه
Introduction
فصل اول
این فصل شامل:
بیان مسئله
اهمیت پژوهش
اهداف پژوهش
سوالات پژوهش
۱-۱ بیان مسئله
تغییرات سریع اجتماعی و گسترش روزافزون وسایل ارتباط جمعی و همچنین افزایش سطح دانش عمومی در کشورها در سال های اخیر، سازمان های خدماتی و اجتماعی را با توقعات و انتظارات جدید روبرو ساخته است که پاسخگویی به آن ها با سازو کارهای سنتی و به شیوه مرسوم امکان پذیر نیست. نگاهی به دستاوردهای چشمگیر جوامع طی ادوار مختلف تاریخ مدون بشر نشانگر این واقعیت است که برنامه ریزی به عنوان مهم ترین رشد و توسعه سازمان پیوسته جایگاه ویژه ای داشته است. از طرفی در سال های اخیر توجه روزافزونی به برنامه ریزی راهبردی به عمل آمده و تنها راه اثربخشی و کارآمدی مدیران در بهره گیری از این شیوه جستجو شده است. تجهیز منابع سازمان و وحدت بخشیدن به تلاش های آن برای نیل به اهداف دراز مدت با توجه به امکانات و محدودیت های درونی و بیرونی سازمان از مشخصه های بارز برنامه راهبردی است. در حقیقت طرح و اجرای این برنامه به سازمان های دولتی و غیر انتفاعی امکان بهره برداری از اتفاقات آینده را می دهد (پیرس و رابینسون ۱۳۸۴).
در عین حال نگاهی به دستاوردهای چشمگیر جوامع طی ادوار مختلف و بررسی اولیه شرایط بازار بهداشتی- درمانی و نوسان های محیط داخلی و خارجی حاکم بر آن حاکی از آن است که سازمانهای بهداشتی درمانی نیز مانند دیگر سازمان ها برای تداوم و حفظ بقاء خود نیازمند به کارگیری برنامه راهبردی بودهاند. در سال ۱۹۷۰ برنامه راهبردی در پاسخ به رشد جمعیت و جهت طراحی ساختار جدید و توسعه خدمات مراقبت بهداشتی وارد حوزه سلامت شد. با ابداع سیستم های پرداخت در سال ۱۹۸۰ برنامه راهبردی برای سازمان های سلامت به عنوان یک ضرورت مطرح شد تا در محیط های رقابتی موفق شوند (آصف زاده، ۱۳۸۷). لذا مدیران سازمان های بهداشتی و درمانی در همه سطوح به درک فرایند برنامه ریزی راهبردی، اهداف، مزایا، چالش ها و فاکتورهای کلیدی موفقیت آن نیاز دارند. دانشگاه علوم پزشکی قزوین نیز مهم ترین سازمان عهده دار سلامت استان در جهت تحقق اهداف ایران ۱۴۰۰، در سال ۱۳۸۴ اقدام به تدوین برنامه راهبردی و برنامه اجرایی ۵ ساله نمود که تدوین آن بر اساس الگوی ارائه شده از سوی ستاد مرکزی وزارت متبوع در سه مرحله انجام شد که عبارتند از مرحله اول پیش برنامه ریزی و تدوین بیانیه رسالت، دورنما و ارزش ها، مرحله دوم تحلیل استراتژیک محیط و مرحله آخر تعین اهداف راهبردی و راهبردها. در سال ۱۳۸۶ نیز با تشکیل کمیته راهبردی و ارزشیابی برنامه استراتژیک فعالیت هایی در راستای اهداف کلان دانشگاه نظیر ارتقاء کیفی منابع انسانی، ارتقاء سطح منابع مالی دانشگاه و افزایش سطح مشارکت مردم و ارتقاء کیفی و کمی خدمات آموزشی، پژوهشی، دانشجویی فرهنگی، بهداشتی، درمانی و دارویی- غذایی صورت گرفته است. اعضای کمیته مذکور از ۱۴ حوزه زیربط در برنامه راهبردی ( شامل حوزه های ریاست، معاونت آموزشی، معاونت پژوهشی، معاونت دانشجویی، معاونت بهداشتی، معاونت درمان، معاونت غذا و دارو، معاونت توسعه مدیریت و منابع، مرکز فوریت های پزشکی، دانشکده پزشکی، دانشکده دندانپزشکی، دانشکده بهداشت، دانشکده پیراپزشکی، دانشکده پرستاری و مامایی) انتخاب شدند. این کمیته با طراحی فرم های گزارش پیشرفت برنامه راهبردی ( پیوست شماره ۱ ) میزان پیشرفت و تاخیر را در زمینه اهداف حوزه ها ، هر ۶ ماه یک بار مورد بررسی قرار داده است. (آصف زاده ۱۳۸۸). لذا این مطالعه با بررسی روند پیشرفت برنامه، تطابق گزارش های ارسالی با شواهد و مدارک موجود، موانع عدم تحقق یا دستیابی به برخی اهداف و نظرسنجی از اعضای کمیته راهبردی و مدیران ارشد دانشگاه، اثربخشی برنامه راهبردی را طی ۴ سال ۸۹-۸۶ مورد مطالعه قرار داده است و در عین حال به بررسی دیدگاه کارشناسان برنامه ریزی و مدیران ارشد دانشگاه در خصوص عوامل موثر بر اثربخشی برنامه راهبردی پرداخته تا شکاف ها یا فصل مشترک دیدگاه کارشناسان و مدیران را در این زمینه مشخص نماید.
۱-۲ اهمیت پژوهش
از برجسته ترین ویژگی های کشور های توسعه یافته توجه به دانش مدیریت به عنوان یکی از ضروریات بلامنازع پیشرفت، توسعه و رشد اقتصادی _ اجتماعی است. در این میان، آنچه به عنوان اصلی ترین کارکرد مدیریت هر کشور و در در هر سطحی مورد بحث می باشد برنامه ریزی و تلاش برای نیل به هدف های پیش بینی شده در آن است. از این رو از چند دهه گذشته توجه مدیران اجرایی و صاحب نظران به سمت برنامه ریزی بلندمدت به ویژه برنامه های راهبردی جلب شده است. در واقع سازمان ها باید تفکر استراتژیک داشته باشند، یافته ها و ادراکات خود را برای سازگاری با محیط های متغیر به استراتژی های کارساز مبدل سازند و در نهایت بستر لازم برای اجرای آن ها را فراهم نمایند چراکه برنامه ریزی راهبردی فرآیندی است برای دستیابی به اهداف سازمان در محیط های رقابتی، پویا و در حال تغییر که از طریق تخصیص منابع طراحی می گردد(ایران نژاد پاریزی، ۱۳۷۳). سازمان هایی که برنامه راهبردی دارند نسبت به سازمان هایی که چنین برنامه ای تهیه نمی کنند با احتمال بیشتری به اهدافشان میرسند(آصف زاده ۱۳۸۷). به عبارتی برنامه راهبردی با کمک به سازمان برای انتخاب اولویت ها در واقع جهت گیری آینده را مشخص مینماید و تصمیم های امروز را در پرتو پیامدهای آینده آن ها اتخاذ میکند تا بدین وسیله موجبات بهبود عملکرد سازمان را فراهم آورد(برایسون، ۱۳۸۲). از طرفی دستاوردهای دنیای پیشرفته به ما آموخته است که برای ایجاد تحول اساسی در انسان ها، گروه ها، سازمان ها و به طور کلی جوامع ، دانشگاه ها می توانند موثرترین نقش را داشته باشند. چراکه دانشگاه جایگاه اندیشه است و دانشگاهی می تواند برای حل مساول روزمره و نیل به اهداف و آرمان های آتی توسعه ملی نیز اندیشه نماید و در عین حال به سطوح مختلف مدیریتی جامعه مشاوره دهد. بنابراین جهت ایفای چنین نقشی لازم است که در وهله اول دانشگاه خود متحول شود و از مدیریت نوین بهره جوید. دستیابی به این هدف در گرو پرداختن به مهم ترین رکن مدیریت در دنیای امروز یعنی برنامه ریزی راهبردی در راستای ارتقای سطح دانشگاه است(محبی فر، ۱۳۸۶). دانشگاه علوم پزشکی قزوین نیز در سال ۱۳۸۶ در راستای نهادینه کردن مدیریت استراتژیک در سطح دانشگاه به بازنگری برنامه راهبردی تدوین شده در سال ۸۴-۸۲ پرداخت و در سال ۱۳۸۵ دست به اقدام آن زد. لذا پژوهش حاضر علاوه بر مقایسه دیدگاه های کارشناسان برنامه ریزی و مدیران ارشد دانشگاه، با بررسی روند پیشبرد اهداف اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه را از سال ۸۶ مورد مطالعه قرار داده است.
۱-۳ اهداف پژوهش
۱-۳-۱ هدف کلی :
تعیین اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه علوم پزشکی قزوین (۱۳۸۶- ۱۳۸۸)
۱-۳-۲ اهداف ویژه:
-
- ارزیابی روند پیشرفت برنامه راهبردی ۱۴ حوزه دانشگاه علوم پزشکی قزوین(۱۳۸۶- ۱۳۸۸)
-
- ارزیابی میزان دستیابی به اهداف ۱۴ حوزه دانشگاه علوم پزشکی قزوین(۱۳۸۶- ۱۳۸۸)
-
- ارزیابی موانع دستیابی به اهداف ۱۴ حوزه دانشگاه علوم پزشکی قزوین(۱۳۸۶- ۱۳۸۸)
-
- شناسایی نظرات اعضای کمیته راهبردی و ارزشیابی برنامه در خصوص اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه علوم پزشکی قزوین
-
- شناسایی نظرات مدیران ارشد جهت بررسی اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه علوم پزشکی قزوین
-
- مقایسه نظرات اعضای کمیته راهبردی با مدیران ارشد دانشگاه علوم پزشکی قزوین در خصوص اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه
۱-۳-۳ اهداف کاربردی:
به طور کلی پس از تعیین وضعیت پیشرفت برنامه راهبردی دانشگاه، ارائه پیشنهاد موثر در جهت اصلاح و بهبود وضعیت هدف گزاری، تحقق اهداف استراتژیک و نیز ارتقای دانش و نگرش موجود میان دست اندرکاران برنامه ریزی راهبردی مورد نظر بوده است.
۱-۴ سوالات پژوهش
- روند پیشرفت برنامه راهبردی ۱۴ حوزه دانشگاه علوم پزشکی قزوین(۱۳۸۶- ۱۳۸۸) چگونه است؟
- میزان دستیابی به اهداف ۱۴ حوزه دانشگاه علوم پزشکی قزوین(۱۳۸۶- ۱۳۸۸) چقدر است؟
- موانع دستیابی به اهداف ۱۴ حوزه دانشگاه علوم پزشکی قزوین(۱۳۸۶- ۱۳۸۸) کدامند؟
- نظر اعضای کمیته راهبردی و ارزشیابی برنامه در خصوص اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه
علوم پزشکی قزوین(۱۳۸۶- ۱۳۸۸) چیست؟
-
- نظر مدیران ارشد دانشگاه در خصوص اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه علوم پزشکی قزوین
(۱۳۸۶- ۱۳۸۸) چیست؟
-
- نظر کارشناسان کمیته راهبردی و ارزشیابی برنامه درباره اثربخشی برنامه راهبردی دانشگاه
علوم پزشکی قزوین(۱۳۸۶- ۱۳۸۸) در مقایسه با مدیران ارشد ۱۴ حوزه دانشگاه چیست؟
- ماتریس مقایسه مربوط به پایش هماهنگی واحدهای تابعه دانشگاه جهت تدوین اهداف استراتژیک