امروزه شایستگی به یک اصطلاح چند منظوره تبدیل شده است که با معانی مختلف در زمینه ­های علمی متنوع مورد استفاده قرار می­گیرد (مجاب و دیگران، ۲۰۱۱). در ادبیات مربوط به شایستگی، تعاریف متنوعی از شایستگی­ها وجود دارد، اگرچه همه آنها بطور وسیع شبیه هم­اند و اساسا بر نقشها و مسئولیت­های شغل متمرکزند (کلارک و ارمیت، ۲۰۱۰)، اما با بررسی ان به این نتیجه میرسیم که یک تعریف واحد و اصطلاح معین در مورد شایستگی وجود ندارد(کرمی، ۱۳۸۶).

1. 1. سیف بهترین ملاک شایستگی معلم را توانایی او در ایجاد تغییرات پیش بینی شده در برنامه درسی و هدف­های آموزشی در شاگردان می­داند(سیف، ۱۳۷۲)

1. 1. ملکی معلمی را شایسته می­داند که دارای صلاحیت­های شناختی-حرفه ای-عاطفی باشد(ملکی، ۱۳۷۶)

شایستگی معلمان
شکل ۱٫۲٫ مدل مفهومی شایستگی معلمان

• • صلاحیت عاطفی^[۲۹]:

مجموعه گرایش­ها و علایق معلم نسبت به مسائل و موضوعات مرتبط با تعلیم و تربیت است.

• • صلاحیت حرفه ای^[۳۰]:

مجموعه توانایی­های علمی در تهیه و اجرای مرحله سه گانه قبل از تدریس، حین تدریس، بعد از تدریس.

• • صلاحیت شناختی^[۳۱]:

مجموعه آگاهی­ها و مهارت­ های ذهنی است که معلم در شناخت و تحلیل مسائل و موضوعات مرتبط با تعلیم و تربیت توانا می­سازد.

1. 1. ابن سینا معلمی را شایسته می­داند که متدین، عاقل، آگاه به مسایل تربیتی و اخلاقی بوده و در پرورش کودکان مهارت داشته و به تفاوتهای فردی واقف باشد(به نقل از نقدی، ۱۳۷۴)

1. 1. مانیر معلمی را شایسته و موفق می­داند که از سه شیوه رهبری"آمرانه-مشورتی-عدم مداخله” تا آن میزان بهره گیری کند که موقعیت یادگیری اقتضا کند(مانیر، ۱۹۹۲).

الف) شیوه آمرانه:
در این شیوه همه تصمیم گیری­ها با مربی است و ورزشکار به دستور مربی عمل می­ کند. فرض زیر بنایی رویکرد آن است که مربی دارای دانش و تجربه است و این، او می­باشد که باید به ورزشکار بگوید چه کار کند و نقش ورزشکار آن است که گوش دهد و فرمان را دریافت و اجرا کند(رینر، ۲۰۰۴)^[۳۲]
ب) شیوه تسلیم و واگذاری:
مربیانی که این شیوه را بر می­گزینند کمتر تصمیم گیرنده هستند. این شیوه یعنی توپ را جلوی ورزشکار بینداز و او را رها کن. در اینجا مربی تقریبا هیچ آموزشی نمی­دهد، اعمال نفوذ ناچیزی بر ورزشکاران دارد و مسائل انضباطی را تنها در مسائل بسیار ضروری حل و فصل می­ کند. (رینر، ۲۰۰۴)
ج) شیوه همکاری:
مربیانی که شیوه همکاری را بر می­گزینند ورزشکاران را در تصمیم گیری­ها شرکت می­ دهند. چنین مربیانی اگرچه مسئولیت خود را رهبری و هدایت ورزشکاران به سوی اهداف تعیین شده می­شناسند اما می­دانند اگرچه به ورزشکار فرصت شرکت در تصمیم گیری را ندهند در مقابل اهداف تیمی، مسئولیت و تعهدی را نمی­پذیرند(رینر، ۲۰۰۴)

1. 1. 1. به عقیده پرل، معلمی را در ایفای نقش خود بعنوان رهبر، موفق عمل می­ کند که دارای ویژگی­هایی هم چون: در بحث پرانرژی و برای توافق شرافتمندانه آماده است-تنوع و گوناگونی را ترغیب می­ کند-تعارضها را تشخیص می­دهد-قوانین و مقررات آموزشی را با توجه به آثار و نتایج مورد استفاده قرار می­دهد.

   

1. 1. باندر شایستگی را اینگونه تعریف می­ کند: هرگونه دانش، مهارت، توانایی یا کیفیت شخصی است که از طریق رفتار، نشان داده می­ شود و منجر به تعالی خدمت دهی می­ شود.

1. 1. منسفید نیز شایستگی را شامل مهارت ­ها و عاداتی می­داند که برای کارکنان ضرورت دارد تا در یک شغل موثر باشند.

1. 1. در تعریفی از موسسه نشنال پارک سرویس امپلویز(۲۰۰۴)، شایستگی مجموعه ­ای از دانش، مهارت ­ها و توانایی­ها در یک شغل خاص است که به شخص اجازه می­دهد به موفقیت در انجام وظایف دست یابد

1. 1. فیلپوت و همکاران(۲۰۰۲)، شایستگی را بعنوان ترکیبی از مهارت ­ها، دانش و نگرش­های مورد نیاز برای انجام یک نقش به گونه ­ای اثربخش، تعریف می­ کند.

1. 1. ژانگ یی یوان (۲۰۰۶)^[۳۳]، بیان می­ کند که شایستگی استادان باید شامل شایستگی حرفه ای(دانش و مهارت) و شایستگی الگوی کاری(نفوذ، مشاوره و ارتباطات) و شایستگی روان شناختی(سازگاری، همکاری، وفاداری، مسئولیت پذیری)باشد.

1. 1. اشمیت(۲۰۱۰)^[۳۴]، نیز شایستگی استادان را شامل چهار شایستگی اصلی: دانش حرفه­ای، عقاید و ارزشها، انگیزش و خودتنظیمی می­داند.

1. 1. اوگینکو(۲۰۱۱)^[۳۵]، شایستگی استادان را به سه دسته شایستگی­های کلیدی، اساسی و ویژه طبقه بندی کرده است.

1. 1. وانگ یی(۲۰۰۶)^[۳۶]، بیان می­ کند که شایستگی استادان شامل تفکر منطقی، برقراری ارتباط، موفقیت مداری، روابط فردی، کسب اطلاعات، مسئولیت پذیری و خلاقیت و نوآوری است.

1. 1. کیویان و کین(۲۰۰۹)^[۳۷]، مدلی برای شایستگی استادان ارائه کردند که بر اساس آن شایستگی استادان به چهار دسته: شایستگی فردی، شایستگی آموزشی، شایستگی همکاری، شایستگی پژوهشی تقسیم می­ شود.

1. 1. سیلوی پرز و جکیوس ساری(۲۰۰۵)^[۳۸]، معتقدند که یک معلم تربیت بدنی خوب معلمی نیست که در رشته­ های ورزشی مختلف مهارت کافی داشته باشد بلکه او در وهله اول باید از دانشی عمیق و کامل درباره تدریس برخوردار باشد.

1. 1. رولفس و ساندرس(۲۰۰۷)^[۳۹]، درباره شایستگی استادان مولفه­های زیر را برای تعریف شایستگی مناسب می­دانند: دانش استاد-رفتار استاد-تفکر استاد-شخصیت استاد-تصمیم گیری-کنترل موثر فعالیت­های یادگیری دانشجویان.

1. 1. آنجوس سیلوا(۲۰۱۰)، بیان می­ کند که شایستگی­های استادان یکی از مهمترین مسائل مربوط به کیفیت تدریس آنهاست.

1. 1. روان شناسان، شایستگی را محرک، ویژگی یا مهارت برجسته تعریف کرده ­اند که منجر به عملکرد شغلی بهتر می­ شود. مرابیل و ریچارد ( ۱۹۹۷ ) می­گویند که در انتخاب شایسته­ترین­ها باید به توانایی­ها، شاخصهای رفتاری، باورها، ویژگی­های شخصیتی، نگرشها و مهارت­ های افراد توجه شود. (عریضی، ۱۳۸۴).

1. 1. فیلپوت( ۲۰۰۲ ): ترکیبی از مهارت ­ها، دانش ونگرش­های مورد نیاز برای انجام یک نقش بگونه­ای اثربخش.

1. 1. دولت ساسکاچوان( ۱۹۹۸ ): هرگونه دانش، مهارت یا ویژگی شخصی که یک فرد را قادر می­سازد تا عملکرد موفقیت آمیز به نمایش بگذارند را شایستگی تعریف کرده است.

1. 1. منزفیلد( ۱۹۹۹ ): یک ویژگی شخصی که در عملکرد اثربخش یا برتر نتیجه می­دهد.

1. 1. رنکین ( ۲۰۰۲ ): مهارت ­ها و رفتارهایی که سازمانها از کارکنان برای انجام دادن کارشان انتظار دارند.

1. طبق تعریف ارائه شده توسط جامعه بین المللی عملکرد مجموعه دانش، مهارت و نگرشهایی که کارکنان را قادر می­سازد به صورتی اثربخش فعالیت­های مربوط به شغل و یا عملکرد شغلی را طبق استانداردهای مورد انتظار انجام دهند شایستگی نامیده می­ شود.