ابوریه معتقد است کعب­الاحبار و وهب­بن­منبه و عده­ی دیگری از تازه مسلمانان یهودی از جمله افرادی هستند که حدیث اسلامی را با قصص اسرائیلی مشوش کردند. ^[۱۷۱]
آنچه گفتیم همه از بزرگان اهل سنت بود. از میان شیعیان آقای معرفت برای رد وثاقت کعب توسط علما، روایت دیگری از کتاب ابن­سعد را انتخاب کرده و چنین آورده است:

«چون عمر مضروب گشت کعب آمد و جلوى در خانه­ی عمر شروع به گریستن کرد. مى‌گفت: به خدا سوگند اگر خلیفه، خدا را قسم بدهد و بخواهد که اجلش را به تأخیر اندازد، خداوند چنین خواهد کرد. ابن­عباس نزد عمر آمد و سخنان کعب را به اطلاع او رساند، عمر گفت: به خدا سوگند چنین نخواهم کرد. سپس گفت: واى بر من و مادرم اگر خدا مرا نیامرزد».^[۱۷۲]
آقای معرفت بعد از آوردن این روایت بیان می­دارد، علت عدم حجیت منقولات کعب ثبت نشدن روایات او توسط محدثان اولیه است.^[۱۷۳]
باید گفت روایات فراوانی در اسباب نزول آیات و قصص تاریخی اهل سنت وارد شده که در بیان این روایات صحابه، بسیاری از سخنان علمای تازه مسلمان از جمله کعب­الاحبار را بدون استناد به پیامبر نقل کرده ­اند^.[۱۷۴]
محققی دیگر در کتاب خود به این مهم اشاره می­ کند که احادیث کعب غالباً متعلق به خود اوست و کمتر آن را به رسول­خدانسبت داده است؛ ولی اینکه آیا سخن کعب حجت هست، خود سوال است. ایشان صرف اینکه از عالمان یهود بوده است یا اینکه خود کعب بگوید این را در کتاب خدا یافتم کافی نمی­داند.^[۱۷۵]
در انتها برای بیان عدم وثاقت کعب­الاحبار از کلام امیرالمومنین علی در مورد کعب که فصل الخطاب برای شیعیان محسوب می­ شود استفاده می کنیم، ایشان کعب را دروغگو دانسته و او را مورد نکوهش قرار ‌داده و درباره او فرموده است: «کعب الاحبار قطعاً دروغگوست»^[۱۷۶] و بنابر آنچه که در کتاب ابن­ابى­الحدید آمده، کعب الاحبار از امام روى برتافته و به دشمنان آن حضرت متمایل بود.^[۱۷۷]
۳-۱-۳-۲-۲-موافقان وثاقت کعب
مطالب مطرح شده از عدم وثاقت کعب­الاحبار میان علما و دانشمندان حکایت می­کرد. اما در این بین افرادی چون نووی، ابن­حجر و ذهبی هستند که کعب­الاحبار را به وثاقت قبول دارند و بر مخالفان این عقیده تاخته و با ادله­ی بسیار به دفاع از این تازه مسلمان یهودی پرداخته­اند. آنچه سبب شهرت کعب­الاحبار شد، علم او بود که در بسیاری از روایات به آن اشاره شده است.^[۱۷۸]
در این روایت چنان شأن علمی کعب­الاحبار ستوده شده که گویی یکی از ارکان علمی و تفسیری زمان خود بوده است. ذهبی با همین روایت چنین استدلال می­ کند که عاقلانه نیست، معاویه در مورد علم کسی حسرت بخورد که در میان علما، آن فرد معروف به کذب است.^[۱۷۹] در واقع او این حسرت معاویه بر علم کعب را دلیلی بر وثاقت کعب می­داند.
نکته جالب و به عبارتی غیر منطقی­ای که در مورد کعب­الاحبار با آن مواجه می شویم این است که در یک روایت او را راستگوترین محدثی معرفی می­ کند که در مواردی دروغ هم گفته است.
بخاری در صحیح خود این روایت را از زبان معاویه نقل می­ کند:
«کعب از راست‌گوترین محدثانى است که از اهل کتاب حدیث نقل کرده‌ است؛ هر چند در مواردى دروغ هم از او دیده‌ایم».^[۱۸۰]
در کمال تعجب با خواندن این روایت ابتدا مردد می شویم که بالاخره معاویه، کعب را ستوده یا اینکه مذمت کرده است؟ روایت مذکور به هیچ طریقی روش منطقی ندارد و اصلی­ترین و جدی ترین سوال ما در مورد وثاقت کعب را بی جواب خواهد گذاشت. شاید و با هزاران فرض بتوان گفت که معاویه بر این باور بوده که او در نقل از اهل­کتاب راستگوترین بوده و در باقی موارد اقوال کعب بر پایه­ دروغ است.
برخورد موافقان وثاقت کعب با این روایت جالب است،^[۱۸۱] درست است که معاویه از جمله دانشمندان یا علما یا صاحب­نظران نیست اما کلام او بنیان بناسازی بسیار از علمای اهل سنت را خراب کرده، و راه را بر آن­ها ناهموار ساخته است؛ شاهد مدعای ما توجیهاتی هست که این علما برای رفعِ این اتهام از کعب آورده­اند؛ آن­ها سعی در تأویل یا توجیه این نسبتِ کذب به کعب را دارند؛ در ادامه به این توجیهات اشاره خواهد شد.
از جمله موافقان وثاقت کعب نووی، عالم اهل سنت است، او کعب را به سبب منقبت و حکمت بسیار مشهور می­داند و اعتقاد دارد که در مورد کثرت علم و توثیق کعب اتفاق نظر وجود دارد.^[۱۸۲] ابن­حجر درکتاب خود از کعب به نام “عبد صالح” یاد کرده است.^[۱۸۳] در"التقریب” او را با لقب “ثقه المخضرم” نامیده است.^[۱۸۴] ذهبی از او به عنوان “حبر الجلیل”^[۱۸۵] یادکرده است. عده­ای هم کعب را با عنوان “کعب الخیر” در کتاب­های خود نام برده­اند.^[۱۸۶]
برخی دیگر از معاصرین اهل سنت معتقدند علت وثاقت کعب اخذ حدیث بزرگان از وی می باشد. بزرگانی چون مسلم در کتاب صحیح و همچنین ابوداود، ترمذی و نسائی در سنن خود از وی نقل روایت کرده ­اند. ^[۱۸۷]
ذهبی هم از جمله کسانی است که قائل به وثاقت کعب است. وثاقتی که هیچ ایرادی به آن وارد نیست و به متعرضان طعنه میزند؛ چرا که افراد عالمی چون ابن­عباس و ابوهریره از کعب اخذحدیث کرده ­اند همچنین مسلم، ابوداود، ترمذی و نسائی از او حدیث نقل کرده ­اند. ذهبی همین مقدار را برای اثبات ثقه بودن کعب و رد تمامی اتهامات به او کافی می­داند.^[۱۸۸]
همانطور که مشاهده می کنید مهمترین دلیل این افراد نقل محدثان از کعب است که آن هم در حد وسیعی نیست.
اهل سنت در این­باره نظر دیگری هم دارند، ابن­سعد این گونه پاسخ می­دهد که بخاری و مسلم از کعب حدیث نقل نکرده ­اند و هیچ حدیثی از طریق او در صحاح خود نیاورده­اند و تنها به صورت ضمنی و استطرادی از کعب نام برده­اند؛ او همچنین اضافه می­ کند که از هیچ یک از صحابه اثری که کعب را توثیق کرده باشد به ثبت نرسانده­اند. تنها بعضی از صحابه که گویا منظورش همان معاویه است علم او را ستوده­اند.^[۱۸۹]
ذهبی کعب را از گناه بری می­داند چرا که او بر اساس منقولات موجود در کتاب­هایش قصه­ها را نقل می­کرده و اصراری به تفسیر قرآن با آن منقولات نداشته است و گناه را بر عهده کسانی می­داند که سعی در تفسیر قرآن با این قصص منقول از کعب داشته اند.^[۱۹۰]
در حالی که گزارش­های، خلاف آن چیزی را که ذهبی ادعا کرده، نشان می­دهد. در بسیاری از موراد خلیفه دوم از کعب درخواست می­کرد او را موعظه کند، بشارت دهد و معانی آیات قرآنی را برای او تشریح نماید و از تعابیری نظیر “حدثنا"، “خوفنا"، “بشرنا” خطاب به کعب استفاده می­کرد. از این نمونه ها یک مورد گزارش می شود.
در مورد آیه ۵۶ سوره نساء، کعب ادعا کرده است، من تفسیری از این آیه دارم که مربوط به قبل از اسلام است. عمر گفت: بگو، اما زمانی سخن تو را تصدیق می کنم که با سخن پیامبر تطبیق کند. کعب گفت: پوست آن­ها را یکصد و بیست بار در هر ساعت تغییر خواهیم داد. عمر گفت: من همین سخن را از رسول­اکرمشنیدم.^[۱۹۱]
آیا بازهم ذهبی با دیدن این قبیل گزارش­های از کعب، همچنان معتقد است که او اصراری بر تفسیر قرآن با منقولات خود نداشته است؟
ذهبی در رد ادعای رشیدرضا که او هم قائل به کذاب بودن کعب است، این اتهام را نمی­پذیرد و سپس در مورد علمای رجالی و اهمیت این شغل و فن، سخن رانده و می­گوید:
«نمی­دانم این چه مطلبی بوده که از کعب و وهب برای شیخ آشکار شده در حالی که از ابن­تیمیه و علمای رجالی مخفی مانده است. ای کاش شیخ آنچه را که مستند است برای این ادعایش بیان می­کرد». ^[۱۹۲]
ذهبی در حالی از شیخ طلب مستندات می­ کند که خود برای نپذیرفتن کلام او هیچ سندی ارائه نمی­دهد. وی تنها با تکیه به اهمیت کارِ علمای رجالی و شخصیت علمی ابن­تیمیه که در رد وثاقت کعب حرفی به میان نیاورده­اند، پاسخ رشید رضا را می­دهد.
دست آخر ذهبی علت این ادعای رشیدرضا به کعب را همان روایتِ معاویه، مبنی بر اینکه «او یکی از راستگوترین محدثین است. . . اگر چه که ما از او دروغ هم شنیده­ایم»^[۱۹۳] می­داند؛ زیرا رشیدرضا روایت مذکور را درست بعد از اتهامش به کعب بیان کرده و اتهام وارده به کعب را با جملات زیر پس می­گیرد.
«(این) در حالیست که ما می­دانیم برخی از اصحاب از اهل­کتاب روایت نقل می­ کنند حتی از کعب­الاحباری که بخاری از معاویه نقل می­ کند «ما از او دروغ هم شنیدیم» و از دیگر افرادی که از کعب حدیث نقل می­ کنند ابوهریره و ابن­عباس هستند».^[۱۹۴]
ذهبی با موفقیتی که در اثبات ادعای خود، در رد اتهامِ رشیدرضا حاصل کرده است با یک سوال به بررسی ادعای وی خاتمه می­دهد و آن اینکه:
«آیا عاقلانه است که یک صحابی -چون ابن­عباس - علمش را از فردی دروغگو و جاعل اخذ کند؛ در حالی که صحابه ای را می شناسد که به عدالت شهرت دارند و به تثبیت و تحمل اخبار آن­ها اشراف دارد؛ آنهم صحابه ای چون ابن­عباس که در روایت، بسیار قدرتمند است و بر صحت آنچه که نقل می­ کند تأکید دارد؟». ^[۱۹۵]
ذهبی همچنان برای رفع اتهام کذب از کعب به کار خود ادامه می­دهد و به هر مستمسکی دست دراز می­ کند. او در برخورد با روایتِ منقول از معاویه که کعب را در عین راستگویی دروغگو هم خوانده، روشی سخیف را در پیش گرفته و مانند آیات قرآنی شروع به تفسیر و تأویل گفته­ی معاویه در مورد کعب می­ کند؛ البته در انجام این کار تنها نیست بلکه بسیاری از بزرگان اهل سنت را هم به میدان آورده و از گفتار افرادی چون ابن­حجر و ابن­حبان استفاده کرده و دلایلی علمی برای گفتار بشری چون معاویه را مطرح می­ کند؛ دلایلی از قبیل اینکه مرجع ضمیر فعل کذب، به کتابِ کعب بر می­گردد نه خود کعب و یا اینکه دروغ کعب عمدی نبوده و غیر عمدی بوده است. ^[۱۹۶] این قبیل توجیحات ذیل روایت در شرح صحیح بخاری هم دیده می­ شود.^[۱۹۷] او در ادامه، وثاقت کعب چنین نتیجه گیری می­ کند.
«آیا این عاقلانه است که معاویه به سبب از دست دادن علم مردی که درباره کتاب خدا خدعه کرده و وحی آسمانی را تحریف کرده است، حسرت خورده و اظهار ندامت کند؟ خداوندا من که چنین برداشتی ندارم، و چیزی نمی­گویم جز اینکه کعب­الاحبار شخصی ثقه و دارای ارزش فراوان، عادل و با منزلت وشهرت بوده است».^[۱۹۸]
به نظر معیار گرفتن معاویه به عنوان سنجش ثقه یا غیر ثقه بودن صحابه و اخذ حدیث، بسیار جای تأمل دارد.
از بررسی روایاتی که کعب ناقل آن­ها بوده چنین بر می ­آید که وی سعی در گسترش تفکر خویش در میان مسلمانان داشته و علاوه بر آن سعی داشته به گونه ای، به مسلمانان تلقین کند که جمله­ مقدسات اسلام بر مقدسات یهودیان سر تعظیم و خضوع فرود می آورد. بر اساس همین اخبار است که می­ شود گفت هدف اصلی کعب نشر فرهنگ یهود در میان مسلمانان بوده است. ^[۱۹۹]
خلاصه
با بررسی­های انجام شده باید گفت، دلایل موافقان وثاقت کعب، دلایلی واهی است؛ بر اساس شواهد موجود کعب علاقه به تفسیر قرآن با منقولات خود را داشته، چیزی که ذهبی به راحتی آن را رد کرده است. مهمترین دلیل موافقان وثاقت کعب نقل روایات او توسط محدثین است که البته حجم آن روایات ناچیز است.
۳-۱-۳-۳- عثمان بن عفان (۳۵ ه ق)^[۲۰۰]
“عثمان­بن­عفان­بن­ابی­العاص­بن­امیه” در شمار مسلمانانی است که در همان سالهای نخست به دعوت ابوبکر، مسلمان شد. وی از بنی­امیه و یکی از اشراف و ثروتمندان مکه و در شمار مهاجران به حبشه بود، اما به زودی به مکه بازگشت و به مدینه مهاجرت کرد. وی در مدینه به ترتیب با دو دختر رسول­خدا، ام کلثوم و رقیه که هر دو به زودی درگذشتند، ازدواج کرد؛ لذا به “ذوالنورین” مشهور شد.^[۲۰۱]
عثمان نیز از جمله افرادی است که نسبت به اهل­کتاب علی­الخصوص مسیحیان ارادت ویژه داشت تا جایی که یکی از همسرهای او مسیحی بوده است.^[۲۰۲] ماجرای ذیل تا حدی می ­تواند ارتباط او با یهودیان را نشان می­دهد.
چون جنگ احد پیش آمد عثمان گفت:«من حتماً به شام خواهم رفت، در آن سرزمین دوستی یهودی دارم که به او «دهلک» می­گویند، از او امان نامه­ای می­گیرم، زیرا می ترسم یهودیان بر ما چیره شوند».^[۲۰۳]
حضرت علی در مورد او فرموده است:
«تا سومى (عثمان­بن­عفان) به حکومت رسید. برنامه‏اى جز انباشتن شکم و تخلیه آن نداشت، دودمان پدرى او (بنى امیه) به همراهى او برخاستند، چون شترى که گیاه تازهِ بهار را با ولع مى‏خورد، به غارت بیت‏المال دست زدند، در نتیجه این اوضاع، رشته‏اش پنبه شد، و اعمالش کار او را تمام ساخت، و شکم­بارگى سرنگونش نمود».^[۲۰۴]
آنچه امیرالمومنین علی در وصف عثمان می­گوید راه هر گونه توقعی را از این خلیفه­ی مسلمین مسدود می­ کند؛ چرا که از وصف او اینگونه بر می ­آید که خلیفه سوم هم شخصیتی نزدیک به ابوهریره داشته و در امور مالی و مملکتی و دینی سهل انگار بوده است.
کعب­الاحبار و دیگر یهودیان به خوبی متوجه موقعیت ویژه­ی اخلاقی حاکم بر برخی از صحابه شده و از این گروهِ اندکِ ساده­لوح نهایت استفاده را کردند، به این معنا که این تعداد از مسلمانان که نه اعتقاد محکمی داشتند و نه انگیزه ای برای داشتن چنین اعتقادی، فرصت و زمینه را برای اهل­کتاب فراهم آوردند تا اندیشه­ های یهودی خود را به آنان تلقین کرده، به گونه ای که تعجب و تحسین آنان را برانگیزد. هر چند پیامبر در بین آنان حاضر بود، ولی نیرنگ­های این جریان، آنان را نسبت به وحی آسمانی و دین خود فریب داد.^[۲۰۵]
۳-۱-۳-۴-عبداللّه بن سلام(۴۳ ه ق)^[۲۰۶]
نام او “حصین­بن­سلام­بن­حارث­اسرائیلى” بود. وى هم پیمان “نوافل­بنوعوف” از قبیله خزرج و از احبار یهود بود که هنگام ورود پیامبر به مدینه اسلام آورد. بعضى هم گفته‏اند: دو سال قبل از وفات پیامبر اسلام آورد و آن حضرت او را عبد اللّه نامید. ابن­حجر مى‏گوید: «او از قبیله بنى قینقاع بود» و در سال ۴۳ هجری در زمان خلافت معاویه از دنیا رفت.^[۲۰۷]
گفته‏اندروزی خدمت پیامبر شرفیاب شد و عرض کرد: من هم قرآن و هم تورات را خوانده‏ام، حضرت فرمود: «یک شب قرآن بخوان و یک شب تورات».^[۲۰۸]
اینکه پیامبر به فردی خواندن تورات را توصیه کند امری عجیب و دور از ذهن است؛ لذا علمای اهل سنت این حدیث را مورد نقادی قرار داده­اند، از جمله:
شمس الدّین ذهبى مى‏گوید:«این حدیث ضعیف الاسناد است؛ زیرا راوى آن “ابراهیم­بن ابى­یحیى­اسلمى” است که فردى متروک الحدیث به شمار مى‏آید و بعضى او را متّهم به جعل کرده‏اند».

myself
ought
our
ours

a
about
above
after
again
against
all
am
an
and
any
are
as
at
be
because
been
before
being
below
between
both
but
by
cannot
could
did
do

جملاتی که حاوی کلمات منفی ساز هستند به این طریق اصلاح می‌شوند، که دو کلمه قبل از کلمه منفی‌ساز و دوکلمه بعد از آن را با افزودن NOT به فرم منفی قراردادی تبدیل می‌کنیم، در هر صورت اگر به علامت نقطه‌گذاری رسیدیم منفی‌سازی را متوقف می‌کنیم و در نهایت کلمه منفی‌ساز را از جمله حذف می‌کنیم. مثلا جمله “I like hamid, but I don’t like javad.” پس از حذف Stopword‌ها به فرم “Like hamid, do not like javad” تبدیل می‌شود. در مرحله بعد دو کلمه قبل و دو کلمه بعد از کلمه منفی‌ساز به فرم “Like hamid, do_NOT not Like_NOT javad_NOT.” تبدیل می‌شود. در گام آخر نیز کلمه منفی ساز از جمله حذف می‌شود، بنابراین جمله مذکور به شکل “Like hamid, do_NOT Like_NOT javad_NOT“ تبدیل می‌شود، قبل از کلمه منفی‌ساز Not کلمه do و یک کاما وجود دارد. لذا با رسیدن به اولین علامت نقطه‌گذاری(کاما در این مثال) منفی‌سازی را متوقف می‌کنیم، و تنها یک کلمه‌ی do قبل از not به فرمت منفی قراردادی تبدیل می‌شوند، ولی بعد از not دو کلمه به فرمت منفی قراردادی تبدیل می‌شوند. اصلاح جملات حاوی کلمات منفی ساز به این دلیل انجام می‌شود که در مدل Unigram اسناد بتوانیم معنای منفی جمله را وارد کنیم. خروجی این مرحله جملات اصلاح شده متن هستند؛ جملاتی که برخی کلمات غیرمفید آنها حذف شده است و ساختار جملات حاوی کلمات منفی ساز نیز با ساختار قرار دادی جایگزین شده است. اسناد برای پردازش به مرحله بعدی هدایت می‌شود.

در ادامه فرایند پیش‌پردازش نیز همه اسناد به توکن‌های تشکیل دهنده خود تجزیه می‌شوند. در ادامه بیشتر با توکن‌های هر سند کار خواهیم کرد و دیگر کمتر به متن خام و بدون پیش پردازش نیاز خواهیم داشت.
برچسب گذاری ادات سخن
در این مرحله با بهره گرفتن از کتابخانه پردازش زبان طبیعی استنفورد، برچسب ادات سخن هر کلمه را مشخص می‌کنیم. استفاده از برچسب ادات سخن برای رفع ابهام کلمات با چند معنای متفاوت بسیار مفید خواهد بود و تا حدی قادر است این ابهام را رفع کند. شکل ۳-۴ مثالی از عملکرد برچسب گذار استنفورد را مشخص می‌کند. همانطور که در شکل ۳-۴ دیده می‌شود کلمه Like در متن با دو معنای متفاوتش به کار رفته است. معنای اول “علاقمند بودن” که می‌تواند به فرایند تحلیل احساس کمک کند، معنای دوم “مانند"، که بیشتر نقش یک Stopword را دارد و کمکی به فرایند تحلیل احساس نمی‌کند. در این مرحله متون پیش پردازش شده با بهره گرفتن از کتابخانه استنفورد برچسب گذاری می‌شوند و سپس هر سند به مجموعه توکن‌/نقش سخن توکن تبدیل می‌شود.
POS Tagger
I/PRP like/VBP you/PRP ./. You/PRP are/VBP like/IN my/PRP$ mother/NN ./.
I like you. You are like my mother.
شکل۳-۴ برچسب گذار استنفورد: در این شکل یک مثال از عملکرد POS Tagger استنفورد را می‌بینیم، خروجی به این شکل تولید می‌شود که به هر کلمه POS آن اضافه شده و کلمه-POS مطابق شکل تولید می‌شود.
استخراج بردار خصیصه‌ها و ترکیب خصیصه‌ها
این مرحله مهمترین مرحله از فرایند تحلیل احساس می‌باشد. باید مجموعه خصیصه‌هایی را انتخاب کنیم که به خوبی اسناد موجود در مجموعه داده‌ها را مدل‌سازی کنند. همچنین این مدل‌های ایجاد شده سودمندترین اطلاعات برای تحلیل احساس را در خود داشته باشند. توجه داشته باشیم مدل‌های مناسب زیادی برای یک سند می‌توان ارائه داد ولی مهمترین مسائله که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که کدام یک از این مدل‌ها برای فرایند تحلیل احساس مفید می‌باشد. مثلا عباسی و همکارانش برای ارائه مدل‌ مناسب از هر سند مجموعه بسیار کاملی از خصیصه‌ها را بکار گرفتند [۱]. این مجموعه خصیصه‌ها در جدول ۲-۲ بیان شده‌اند. استفاده از این مجموعه کامل از خصیصه‌ها که بسیاری از آنها با یکدیگر همپوشانی دارند باعث افزایش غیر قابل توجیه تعداد خصیصه‌ها خواهد شد، عباسی و همکارانش برای حل این مشکل از الگوریتم انتخاب خصیصه شبکه ارتباطی خصیصه‌ها استفاده کرده‌اند، این الگوریتم پیچیدگی زمانی بالایی دارد؛ علاوه بر آن افزایش قابل توجهی در دقت طبقه‌بندی نیز حاصل نشده است. میتال و آگراوال در سال ۲۰۱۳ مدلی ارائه داده‌اند، آنها در این مدل تنها ترکیبی از خصیصه‌های unigram و bigram را استفاده کرده‌اند [۵]. آنها از الگوریتم انتخاب حداقل افزونگی – حداکثر وابستگی استفاده کردند؛ این الگوریتم علارغم اینکه پیچیدگی زمانی کمتری نسبت به شبکه ارتباطی خصیصه(ارائه شده در [۱] ) دارد ولی نسبت به سایر الگوریتم‌های تک متغیره بیان شده در بخش‌های قبل پیچیدگی زمانی بیشتری دارد.

کرافورد و کاکس پیشنهاد می کنند که در صورت مرتبط بودن شاخص ها با استراتژی تولید، فرهنگ سازمانی یا چرخه عمر محصول، شاخص ها و سیستم تولید می بایست یکپارچه شوند. آنها پس از انجام چندین مطالعه موردی خطوط راهنمای زیر را برای طراحی یک سیستم ارزیابی عملکرد مناسب با محیط تولید به هنگام (JIT) ارائه کردند:

در معیار زمانبندی، عملکرد می بایست به صورت گروهی ارزیابی شود و نه به صورت فردی. استانداردهای عددی خاصی می بایست برای معیار زمانبندی ایجاد شود و زمانی که این اهداف به وقوع پیوستند، معیارها بازنگری شوند.
استانداردهای عددی خاص برای معیارهای موجودی و کیفیت لازم نیست. در این موارد گرایش به بهبود مورد نیاز است.
معیار عملکرد می بایست به گونه ای ارزیابی شود که برای افراد ارزیابی شونده قابل درک باشد.
داده های عملکرد توسط افراد ارزیابی شونده می بایست جمع آوری شود.
نمودارها، روش اولیه برای ارائه نتایج عملکرد هستند.
داده های عملکرد می بایست برای بازنگری مداوم فراهم باشند.
عملکرد زمان بندی می بایست به صورت روزانه یا هفتگی گزارش شود.
گزارش ماهیانه برای موجودی و کیفیت، کفایت می کند.
سیستم گزارشهای عملکرد نباید جایگزین جلسات بازنگری عملکرد دورهای شوند (بینس، لانگفیلد اسمیت^[۷۲]، ۲۰۰۳: ۳۵).
۲-۸-۲- محیط خارجی:
محیط خارج از دو عنصر متمایز تشکیل شده است: مشتریان و رقبا. یک سیستم ارزیابی عملکرد متوازن اطلاعات کافی در مورد این دو عنصر را برای مدیران فراهم می آورد.
یکی از روش های ارزیابی رقبا استفاده از روش الگوسازی است. خطر این رویکرد آن است که سازمانی که در پی الگوسازی است همواره دنباله رو است و هیچ گاه پیش گام نیست.
در مقابل سیستم ارزیابی عملکرد، اگ و دیکینسون^[۷۳] روش مناسب تری را ارائه می دهند: سازمان ها می باید یک سیستم ارزیابی عملکرد بسته را به کار ببندند که دارای الگوسازی دوره ای باشد.
۹-۲- رویکردهای ارزیابی عملکرد:
رویکردهای ارزیابی عملکرد از یک حیث به دو دسته تقسیم بندی شده است:
۱-۹-۲- سیستم های ارزیابی عملکرد سنتی:
سیستم های ارزیابی عملکرد سنتی اغلب پر هزینه و متکی بر مدیریت حساب ها هستند. این روش ها در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم برای مواجهه با نیاز روز افزون صنایع تولیدی توسعه داده شدند. با تغییرات شگرف در فنآوری و تولید، دیگر سیستمهای ارزیابی عملکرد سنتی قابل استفاده نیستند (بالوگون، جانسون^[۷۴]، ۲۰۰۴). به عقیده مسکل^[۷۵]، پنج مشکل اصلی در ارتباط با تکنیک های مدیریت حسابداری وجود دارد:
کمبود تناسب: گزارش های مدیریت حسابداری با استراتژی تولید متناسب نیستند. برای بخش کنترل تولید و عملیات قابل درک نبوده و در اخذ تصمیمات جهت قیمت گذاری گمراه کننده اند.
تغییر هزینه: حسابداری سنتی، هزینه ها، با عناصر هزینه در ارتباط است. شکل عناصر هزینه ها در سال های اخیر تغییر پیدا کرده است. تحلیل های جزئی کم اهمیت شده اند. همچنین، شکل هزینه های مستقیم و غیر مستقیم و هزینه های متغیر و ثابت همانند سابق ثابت نیست و در نتیجه روش های سنتی سرشکن کردن هزینه های سربار به وضوح هزینه های تولید را دگرگون می کند.
عدم انعطافپذیری: گزارش های مدیریت حسابداری درون سازمان و از یک سازمان به سازمان دیگر و حتی با تغییرات کسب و کار در طول زمان، تغییر نمیکرد. در نتیجه گزارشهای مورد بحث با تأخیر بسیار دریافت می شد و دیگر ارزشی نداشت. این گزارشها به مدیران عملیاتی کمک چندانی نمی کرد و تنها وسیله ای بود برای سرزنش آنها به دلیل نوسانات منفی.
مانع پیشرفت تولید در کلاس جهانی^[۷۶]: روش های سنتی ارزیابی به صورت مانعی بر سر تولید در کلاس جهانی بود و می توانست منجر به این شود که مدیران زمان و هزینه بیهوده ای را صرف خوب جلوه دادن اوضاع کنند. همچنین با توجه به نرخ های تولید بالا، حسابداری نیازمند اطلاعات جزئی بود که فراهم آوردن این اطلاعات بسیار هزینه بر بود.
اطاعت از نیازمندیهای حسابداری مالی: جهت ارزش داشتن سیستم های مدیریت حسابداری، این سیستم ها می بایست بر روی روش ها و فرضیات دیگری جز حساب های مالی بنا می شدند.
به عقیده آمبل^[۷۷] و استیکانت^[۷۸] (۱۹۹۰) فرضیاتی که روش های مدیریت حسابداری بر آن استوار بودند، دیگر اعتبار ندارد، زیرا این فرضیات حالت محلی دارند. این فرضیات که باعث عدم اعتبار آنها شده است عبارتند از:
«هزینه کل سیستم برابر است با جمع هزینه هر عملیات»: این فرضیه به دلیل تخصیص یافتن هزینه های سربار، غیر معتبر است.
«در کل، هزینه هر عملیات متناسب است با هزینه کارگر مستقیم آن عملیات»: برخی عملیات مکانیزه شده اند و اصلاً هزینه کارگر مستقیم در آنها وجود ندارد.
«کل هزینه مستقیم، بدون در نظر گرفتن هزینه مواد، متناسب است با جمع هزینه های کارگر مستقیم»: هزینه های کارگر مستقیم تنها بخش کمّی از کل هزینه بسیاری از سیستم ها است.
«رویه هزینه استاندارد، که نسبت سربار به کارگر را محاسبه می کند، می تواند برای تخمین اثر هر عمل بر روی کل هزینه سیستم مورد استفاده قرار گیرد»: اگر نسبت سربار به کارگر غیر معتبر باشد، عکس آن نیز معتبر نخواهد بود.
«در عملیات تولیدی، اثر بهینه سازی تصمیمات محلی، با ارزیابی آن توسط اثر آن بر روی هزینه عملیات، بهینه ساز کل سیستم است»: بهینه سازی برخی تصمیمات محلی ممکن است اثر غیر بهینه در دیگر بخش ها داشته باشد.
«کلید دست یابی به بهینگی جهانی، دست یابی به بهینگی محلی است»: برخی بهینه سازی های محلی می توانند با هم در تضاد باشند.
با توجه به این مشکلات، سیستم های ارزیابی عملکرد سنتی امروزه غیر معتبرند (بری و همکاران^[۷۹]، ‍۲۰۰۹ :۲۵۰).
۲-۹-۲- سیستم های اندازه گیری عملکرد نوین:
علاوه بر مشکلات سیستم های اندازه گیری عملکرد سنتی، دلایل زیادی برای نیاز به سیستم های اندازه گیری عملکرد مدرن در صنایع تولیدی وجود دارد. برخی از این دلایل بدین شرح اند : مشتریان نیاز به کیفیت و استانداردهای بالاتری دارند. عملکرد، انعطاف و روش های مدیریتی در طرح های تولیدی به طور قابل ملاحظه ای تغییر کرده اند. همان طور که سازمان ها روش های تولید در تراز جهانی را مطرح می کنند، به روش های جدیدی برای اندازه گیری و کنترل طرحهای تولیدی خود نیاز دارند. سیستم های اندازه گیری عملکرد سنتی برای اندازه گیری فعالیت ها در کلاس جهانی غیر معتبرند؛ زیرا زمینه رقابت در سازمان را به وجود نمی آورند (بری و همکاران^[۸۰]، ‍۲۰۰۹ :۲۵۱).
۳-۹-۲- مقایسه دیدگاه های سنتی و نوین در ارزیابی عملکرد:
در دیدگاه سنتی، مهم ترین هدف ارزیابی، قضاوت و ارزیابی عملکرد مورد نظرمی باشد، در حالی که در دیدگاه مدرن، فلسفه ارزیابی بر رشد و توسعه و بهبود ظرفیت ارزیابی شونده متمرکز شده است. سایر تفاوت های این دو دیدگاه را می توان به صورت زیر بیان کرد:
نقش ارزیابی کننده: در دیدگاه سنتی ارزیابی، قضاوت و ارزیابی کرده و نقش قاضی را ایفا می کند. اما در دیدگاه نوین، ارزیابی کننده هادی و مشورت دهنده است.
دوره ارزیابی: در دیدگاه سنتی تمرکز بر عملکرد گذشته قرار گرفته است ولی در دیدگاه مدرن تمرکز بر دیدگاه آینده و بهبود امور می باشد.
هدف: در دیدگاه سنتی هدف کنترل ارزیابی شونده و مچ گیری است و اعمال سبک دستوری و محاکمهای از ویژگیهای بارز آن به شمار میآید. در حالی که در دیدگاه مدرن، هدف آموزش، رشد و بهبود افراد و سازمان می باشد. اسپف و همکاران تفاوت های دو دیدگاه فوق را در ابعادی به شرح جدول (۳-۲) مطرح نموده اند.
ارزیابی دستگاه ها و کارکنان براساس نگرش نوین در مقایسه با نگرش سنتی از تفاوتهای اساسی در ابعاد مختلف برخوردار است. پیامد وجود نظام ارزیابی مبتنی بر دیدگاه نوین، بهبود رضایت، ارتقای سطح کارکرد و نهایتاً اثربخشی فعالیت های سازمان خواهد بود. دیدگاه نوین در ارزیابی دستگاه های دولتی بسیار مورد استفاده قرار گرفته است. مطالعه ای که در اروپا انجام شده است حکایت از گرایش فزایندۀ ارزیابی کنندگان سازمانهای دولتی به دیدگاه نوین دارد. با توجه به نتایج حاصل از مطالعات مسئولان ارزیابی دستگاه های دولتی، دیدگاه نوین بهتر از دیدگاه سنتی می باشد.
جدول ۳-۲) تفاوت دیدگاه های سنتی و نوین از دید اسپف

در این راستا کارکنان باید در هنگام عملیات بیمه گری دقت انجام کار را بالا برده بصورتی که : الف)کارها به درستی انجام شود.
ب)دوباره کاری انجام نگیرد
ج)کارکنان به گونه ای با دقت عملیات بیمه گری را انجام دهند که اعتماد مشتری جلب شود که حتی در موقع لزوم در نبود آنها مشتریان به کارکنان اعتماد کنند وکارها را به آنها بسپارند.
د)کارکنان عملیات بیمه گری را با حساسیت و وسواس بیشتری انجام دهند که حتی الامکان از بروز مشکل جلوگیری کنند تا برای عملیات مجدد وقت مشتریان گرفته نشود.

۲- نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که بین تعهد ورضایت مشتریان رابطه مثبت وجود دارد.اما درک نیازهای خاص مشتریان دارای کمترین امتیاز میانگین بوده است.سازمانهایی موفق هستند که از طریق درک نیازهای خاص مشتریان در جلب رضایت مشتریان افزایش ایجاد کنند.
در این راستا کارکنان باید در هنگام عملیات بیمه گری نیازهای خاص مشتریان را درک کنند به صورتیکه : الف)گوش دادن صحیح به خواسته های مشتریان از طرف کارکنان برای درک بهتر نیازهایشان
ب) راهنمایی های لازم از طرف کارکنان به مشتریان در مواقع مقتضی
ج)کارکنان باید به گونه ای عمل کنند که نیازهای مشتریان را به خوبی شناسایی وآن ار در زمان وعده داده شده رفع کنند.
د)کارکنان بایدخدمات را طوری طراحی کنند که منطبق با خواسته ها ونیازهای مشتریان باشد.
۳- نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که بین ارتباطات ورضایت مشتریان رابطه مثبت وجود دارد.اما صداقت رفتار کارکنان در زمان بروز مشکل دارای کمترین امتیاز میانگین بوده است.سازمانهایی موفق هستند که کارکنانشان برای جلب رضایت مشتری در زمان بروز مشکل صداقت رفتار از خود نشان دهند.
در این راستا کارکنان باید در هنگام عملیات بیمه گری از خود صداقت رفتار نشان به صورتی که:
الف )کارکنان باید به طور صحیح پاسخگوی نیاز های مشتریان باشند.
ب)باید در هنگام عملیات بیمه گری اطلاعات دقیقی در اختیار مشتریان قرار دهند.
ج)کارکنان باید در هنگام عملیات بیمه گری برای کمک به مشتریان از خود تمایل بیشتری نشان دهند.
۴- نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که بین مدیریت تعارض ورضایت مشتریان رابطه مثبت وجود دارد.اما انجام عملیات بیمه گری به شکلی که از بروز مشکل برای مشتریان جلوگیری کند دارای کمترین امتیاز بوده است.سازمانها برای جلب رضایت مشتریان باید از بروز مشکل در هنگام عملیات بیمه ای حتی الامکان بکاهند.
در این راستا کارکنان باید در هنگام عملیات بیمه گری از بروز مشکل تا جایی که ممکن بکاهند بصورتیکه :
الف) آگاهی کامل نسبت به خدمات بیمه ای برای جلوگیری از بروز مشکل برای مشتریان
ب) مدیریت صحیح کارکنان ودور اندیشی آنها برای جلوگیری از بروز مشکل
ج) کارکنان باید در هنگام عملیات بیمه گری ترتیب اولویت را رعایت کنند تا از بروز مشکل جلو گیری نمایند.
د)برای اینکه تعارض بوجود نیاید ومشکلی بروز نکند باید به تعهدات خود عمل کنند.
ه)نظر خواهی از مشتریان برای انجام دادن کارها می تواند از بروز مشکلات تا حد زیادی جلوگیری نماید.
۵-

توربین به وسیله دو مبدل به شبکه متصل می‌شود. بدین ترتیب مبدل وظیفه کنترل سرعت ژنراتوری را دارد که به صورت مکانیکی به پره وصل است جدول (۳-۱) مزیت­ها و معایب هر یک از توربین­های بادی سرعت ثابت و توربین بادی سرعت متغیر را بیان کرده است.
توربین بادی سرعت متغیر قابلیت‌هایی مانند: خروجی بهتر، قابلیت بهبود کیفیت توان و کاهش تنش مکانیکی را داراست]۲۱[. همچنین معایب آن افزایش هزینه بالای ساخت است. ولی به هر حال هزینه اضافی با بیشتر شدن انرژی تولیدی جبران می‌شود. علاوه بر آن بهره‌برداری نرم به وسیله مبدل تنش مکانیکی را کم می‌کند. این دلایل باعث می‌شود کارخانه‌های تولید توربین بادی، تمایل بیشتری برای تولید توربین بادی سرعت متغیر با هزینه تولیدی کمتر دارند.

توربین بادی تجاری با توجه به سرعت ثابت و متغیر بودن و نوع مبدل بکار رفته در آن‌ ها (مبدل نیمه سطح^[۲۲]، مبدل تمام سطح^[۲۳]) به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند.

توربین‌های بادی سرعت ثابت
با توجه به شکل (۳-۱) ،توربین‌های بادی سرعت ثابت که مجهز به ژنراتور القایی با قفسه سنجابی(SCIG)^[24] که به وسیله ترانسفورماتور افزاینده ولتاژ به شبکه متصل می‌شوند. در این نوع توربین بادی شافت ژنراتور بوسیله توربین بادی حرکت می کند و استاتور نیز به شبکه وصل است. به دلیل شیب تند مشخصه لغزش-گشتاور ژنراتور القایی با قفسه سنجابی، سرعت به طور تقریبی ثابت وابسته به فرکانس است.
توربین سرعت ثابت برای جلوگیری از جریان لحظه‌ای زیاد از شروع‌کننده نرم^[۲۵] استفاده می‌کند. اگر بدون شروع‌کننده نرم به شبکه متصل شود، توربین بادی سرعت ثابت توانایی جذب نوسانات توان را در انرژی جنبشی روتور ندارد. نتیجه آن به صورت نوسانات در گشتاور و توان تولیدی ظهور پیدا می‌کند. نوسانات گشتاور نیز باعث ایجاد تنش روی درایو توربین می‌شود و در نتیجه شاهد نوسانات ولتاژ شبکه خواهیم بود.
برای جلوگیری از جذب توان راکتیو توسط توربین بادی خازن‌های بین توربین بادی و ترانسفورماتور نصب می‌شود. همچنین در حین افت ولتاژ شدید توربین بادی توان راکتیو بسیار زیادی را از شبکه طلب می‌کند. این مسئله باعث افزایش سرعت ژنراتور و قطع آن از شبکه می‌شود.
شماتیک توربین بادی سرعت ثابت

توربین بادی سرعت متغیر محدودشده
در این نوع توربین بادی از ژنراتور القایی با روتور سیم‌پیچی شده (WRIG)^[26] استفاده‌شده است. همچنین مقاومت خارجی متغییری به وسیله مبدل به روتور ژنراتور متصل شده است. به وسیله‌ی کنترل مبدل مقدار مقاومت اعمالی مشخص می‌شود. شماتیک این از توربین بادی در شکل (۳-۲) آمده است.
با افزایش مقاومت روتور حداکثر گشتاور مشخصه گشتاور-لغزش به سمت لغزش بیشتر و سرعت بیشتر تمایل پیدا می‌کند. در نتیجه با فرض مقدار توان ثابت سرعت افزایش خواهد یافت. در این نوع توربین بادی حداکثر سرعت می‌تواند به اندازه ۱۰ درصد از بیش‌ترین محدوده لغزش بیشتر باشد. البته این مقدار به وسیله توان گرمایی تلف‌شده در مقاومت خارجی، محدود می‌شود.
از معایب آن می توان به محدودیت در سرعت، عدم توانایی در کنترل توان راکتیو طرف شبکه و بازده کم به دلیل مقاومت خارجی است . همچنین برتری آن نسبت به نوع سرعت متغیر در قیمت کمتر و سادگی آن است ]۲۲[.
شماتیک توربین بادی سرعت متغیر با ژنرانور سیم‌پیچی شده
شماتیک توربین بادی سرعت متغیر با DFIG

توربین سرعت متغیر با ژنراتور القایی دو سویه
در این نوع توربین بادی از DFIG استفاده ‌شده است . استاتور (stator)^[27] آن به صورت مستقیم به شبکه متصل شده است. روتور نیز به وسیله مبدل پشت به پشت^[۲۸] به شبکه وصل شده است. برای اتصال توربین و مبدل پشت به پشت از ترانسفورماتور سه سیم‌پیچه استفاده‌شده است. شمای کلی این نوع از توربین بادی در شکل ۳-۳ آمده است.

توربین بادی سرعت متغیر با مبدل تمام سطح
در این نوع از توربین بادی اتصال به شبکه توسط مبدل پشت به پشت تمام سطح^[۲۹] صورت می‌پذیرد. ژنراتور هم می‌تواند القایی و هم سنکرون باشد.
شماتیک کلی توربین بادی سرعت متغیر با مبدل تمام سطح
در این نوع توربین بادی RSC وظیفه کنترل سرعت ژنراتور را بر عهده دارد تا حداکثر توان از باد اخذ شود. از طرفی مبدل طرف شبکه (GSC)^[30] وظیفه کنترل ولتاژ را بر عهده دارد. به طور کلی این نوع قابلیت بیشتری را در تولید توان حداکثر از باد ایجاد می‌کند. علاوه بر آن قابلیت بهبود بیشتر ولتاژ در شرایط خطا را دارد. شمای کلی این نوع توربین بادی در شکل ۳-۴ آمده است.

جریان خطای توربین بادی
در حین خطا توربین‌های بادی جریان خطای مختلفی را به شبکه تزریق می‌کنند،که بر حسب نوع توربین بادی متفاوت است.
مروری مختصر بر انواع جریان اتصال کوتاه بر حسب نوع توربین بادی در قسمت‌های بعد آمده است [۲۱].

جریان اتصال کوتاه در توربین بادی سرعت ثابت
رفتار مدار اتصال کوتاه توربین بادی سرعت ثابت با ژنراتور القایی قفسه سنجابی، براساس دینامیک ژنراتور تعیین می‌شود. در صورت بروز خطای متقارن جریان اتصال کوتاه از دو قسمت متناوب و ثابت تشکیل می‌شود. این دو مقدار با توجه به ثابت زمانی گذرای استاتور و روتور مستهلک می‌شود. معمولاً جریان اتصال کوتاه به وسیله‌ی راکتانس گذرا محدود می‌شود و مقدار بیشینه آن معمولاً ۵ تا ۹ برابر جریان نامی ژنراتور است[۲۱].

جریان اتصال کوتاه در توربین بادی سرعت متغیر محدودشده
رفتار مدار اتصال کوتاه این توربین مشابه نوع قبلی است با این تفاوت که مقاومت خارجی متصل به روتور باعث میرا شدن سریع تر جریان اتصال کوتاه می‌شود.

جریان اتصال کوتاه در توربین سرعت متغیر با ژنراتور القایی دو سو تغذیه
در لحظه‌ای که اتصال کوتاه در شبکه اتفاق می‌افتد. جریان زیادی در استاتور و روتور القا می‌شود. به صورت نظری، RSC می‌تواند با اندازه بزرگ‌تر ساخته شود که این راهکار باعث افزایش هزینه می‌شود و مقرون به صرفه نیست. از دیگر راهکارها حفاظت RSC در مقابل جریان اتصال کوتاه به وسیله مقاومت خارجی به نام مقاومت اهرم^[۳۱] است.
از روش‌های مدرن استفاده از چاپرdc است ،که در شکل (۳-۳) نمایش داده شده است. با این روش در لحظه خطا کلیدهای RSC قطع می‌شود و جریان از طریق کلید دیودهای غیر موازی روانه خازن میانی می‌شود. وظیفه چاپرdc در این لحظه تنظیم ولتاژ dc است.
رفتار اتصال کوتاه ژنراتور دو سویه با حفاظت crowbar ،بستگی به این دارد که crowbar در لحظه خطا فعال هست یا غیرفعال.
وقتی crowbar فعال است ژنراتور کنترلی بر جریان ندارد. در این حال می‌توان DFIG را به صورت ژنراتور القایی در نظر گرفت. با این تفاوت که مقاومت روتور می‌تواند تا ۲۰ برابر مقامت حالت پیشین می‌شود.
مقامت بسیار زیاد crowbar، باعث میرا می‌شود جریان متناوب در DFIGسریع‌تر از جریان در SCIG میرا شود. زمانی که RSC دوباره وصل می‌شود، وظیفه‌ی کنترل جریان استاتور را بر عهده می‌گیرد. در این صورت DFIG به صورت منبع جریان ثابت در نظر گرفته می‌شود.
آنالیز جریان اتصال کوتاه DFIG با چاپرdc توجه کمی شده است. اما برای تحلیل خطای متقارن ، خازن میانی و چاپر به عنوان مقاومت معادل در نظر گرفته می­ شود. همچنین این مقاومت معادل وابسته به بار­گذاری اولیه ژنراتور و مقدار افت ولتاژ بستگی دارد.
در شرایط خطای نامتقارن RSC و چاپرdc در لحظه خطا فعال است. زیرا در حین خطا نامتقارن توالی منفی در ولتاژ ایجاد می‌شود که این مؤلفه میرا نمی‌شود ، در این شرایط ولتاژ به وجود آمده بالاتر مقداری است که RSC آن را کنترل کند. در نتیجه چاپرdc فعال می‌شود و برای تحلیل حالت گذرا هر دو را باید باهم در نظر گرفت.