الف) این جریان داعیه رهبری بیداری اسلامی را دارد و با تمام وجود در این راستا فعالیت میکند.
ب) این جریان ارتباط مستقیمی با کانونهای قدرت مالی دنیای اسلام مانند عربستان و قطر دارد و این کشورها به شدت از این جریانها در اقصی نقاط عالم اسلامی حمایت می‌کنند.
ج) با عنایت به این که برخی عملکردهای این جریان با سیاستهای غرب در جهان اسلام همپوشانی دارد، در بسیاری از موارد، این جریانها از حمایتهای مستقیم و غیر مستقیم غرب برخوردارند.
د) اصل غیریت سازی اندیشه سلفی، در تقابل با شیعه معنا پیدا میکند و این جریان برای هویت بخشی به خود، دشمنی با شیعه و نظام سیاسی شیعه را یکی از ملاک‌های اصلی قرار داده است. به همین سبب نیز فعالیتهای آنان در تقابل مستقیم با مبانی اعتقادی شیعه از یک سو و اهداف و راهبردهای جمهوری اسلامی ایران در جهان اسلام از سوی دیگر قرار دارد.
ه) این جریان برای نیل به اهداف خود بیشترین استفاده را از فضای سایبری و ماهواره‌ای کرده و استیلای زیادی بر رسانههای جمعی دارد و همین امر نیز بر تأثیر گذاری بیشتر آن بر جهان اسلام افزوده است.
و) با عنایت به این که از نظر جامعه شناسی، مهمترین پایگاه این جریان تودههای جوامع اسلامی هستند و از نظر روانی ، روش تبلیغ آنان مبتنی بر روشهای هیجانی و احساساتی است، این جریان سبب رشد و گسترش خشونت، فرقه گرایی و شیعه ستیزی در جهان اسلام میشود و عملیاتهای انتحاری، دلیل محکمی بر این مدعاست.
بی‌تردید چنین وضعیتی ایجاب میکند که جریان سلفی با تأکید بر مبانی اندیشه سیاسی، به دقت مورد بررسی قرار گیرد، تا عملکرد آنان در جهان اسلام به‌خوبی فهم گردد. از طرف دیگر برآورد ظرفیتها، توانمندیها و مرزهای گسترش این اندیشه در جهان اسلام، جهت برنامه ریزی و سیاست گذاری در تقابل یا تعامل با این جریان، ضرورت دارد.
از طرف دیگر پس از شناخت کامل، باید راهکارهایی که جمهوری اسلامی ایران در تحدید و خنثیسازی فعالیتهای سلفیان می‌تواند به کار گیرد، به دقت بررسی شود و دستگاهها، نهادهای فعال در این حوزه شناسایی و وظایف آنان مشخص شود و همچنین ظرفیتهای دیپلماسی عمومی در عرصه تقابل و تعامل با آنان مورد بررسی و ارزیابی دقیق قرار گیرد.
بنابراین چنین موضوعی، علاوه بر این که موجب شناسایی کامل یکی ازمهمترین جریانهای فعال در جهان اسلام میشود، از نظر کاربردی نیز راهکارهای عملی را برای مقابله یا تعامل با این جریان پیشنهاد میدهد.
چنانکه مشاهده میشود این آثار کوشیده‌اند تا با نگاهی استعلایی، جنبش اسلامی در جهان اسلام را مورد ارزیابی قرار داده و در میان آنها قرائت سلفی را شناسایی کنند. البته تعابیر مختلفی در مورد سلفیگری در ادبیات سیاسی اجتماعی به چشم می‌خورد. برخی سلفیگری را به بنیادگرایی اسلامی، برخی اصول گرایی اسلامی، برخی به رادیکالیزم اسلامی و برخی به ویژه در ادبیات غربی به اشتباه مترادف اسلام گرایی گرفتهاند.
در این میان هرچند این آثار نسبتا به ابعاد سلفیگری پرداختهاند، اما از چندین مشکل اساسی رنج میبرند. این آثار اشارهای به مبانی اعتقادی که موجب اتخاذ سیاستهای افراط گرایانه توسط سلفیها شده است، نکردهاند، در حالی که بدون توجه به این مبانی و زیرساختها، فهم اندیشه و عملکرد آنها امکان پذیر نخواهد بود و ثانیا با زاویه دید منافع جمهوری اسلامی ایران و سیاستهای حاکم بر اهداف جمهوری اسلامی ایران در هدایت تحولات اخیر، به آن ننگریستهاند. به عبارت دیگر این آثار معمولا فاقد نگاه هنجاری و کارکردگرایانه هستند و بیشتر رویکرد جامعهشناسانه و در پی تحلیل شرایط موجود و نهایتا آینده پژوهی بر اساس نظریه قدرت می‌باشند.
ب) دسته دیگر از آثاری که به بررسی جریان سلفی پرداختهاند، در قالب مصداق پژوهی بودهاند. به این معنا که جریانهای خاص سلفی را در مناطق مختلف جهان اسلام مورد بررسی قرار دادهاند و کوشیده‌اند خط و ربط آن را با جریان عام سلفیگری مورد تحلیل قرار دهند. این آثار نیز از آن جهت که هویت و شناسنامه خرده جریانهای سلفی را مورد ارزیابی قرار میدهد و پازل جریان عام سلفی را کامل میکند، دارای ارزش و اعتباراست. برخی از این آثار عبارتند از:
السلفیون فی لبنان: تداخل العلاقات و التمویل، قاسم قصیر، در المقطف الاسلامی، شماره 19 بیروت.
تأثیر اندیشههای نوسلفیسم بر روند فکری ـ ایدئولوژیک القاعده، محمد محمودیان، مقاله، پژوهشنامه علوم سیاسی، تابستان 1391.
Roland Jacquard, in the name of Osama bin ladan,(Duck university press,2002)
الزمن الامریکی: من نیویورک الی کابل، محمد حسنین هیکل، قاهره، 2002.
سایت های دیگر :
| e-space: nowrap; overflow: hidden; position: relative; width: 460px; left: 3px;">
پایان نامه مقایسه تاثیر سبک رهبری بر رضایت شغلی کارکنان سازمان تامین اجتماعی استان گیلان :: پایان نامه
|
