در فرهنگ غنی اسلام، این حقوق و وظایف به درستی رعایت گردیده؛ مثلاً اگر حق طاعت را برای والدین به گردن و در تعهد فرزندان و حق تربیت را برای فرزندان به گردن والدین (پدر و مادر) بر شمرده، این حق طاعت و این حق تربیت براساس حقوق متقابل جعل شده است؛ یعنی اگر بر فرزند لازم است که از والدین خود اطاعت کند به این دلیل نیست که والدین بر آنها سلطه دارند و صرفاً به خاطر رعایت مصالح آنها باشد؛ بلکه در حق طاعت، مصالح فرزند در نظر گرفته شده است و رعایت این حق، درواقع برای این است که پدر و مادر با فرزند، با هماهنگی کامل زندگی و رشد نمایند. درواقع پدر و مادر با امر و نهی، مطابق مصالح فرزند، علاوهبراینکه فرزند خود را تربیت میکنند، خود در پرتو آن رشد میکنند.
اهمیت موضوع رعایت حقوق متقابل والدین و فرزندان برابر با اهمیت تربیت انسانهای شایسته برای جامعه و استحکام نهاد خانواده است. شناخت صحیح و التزام به رعایت حقوق هریک از والدین و فرزندان میتواند جامعه را به سوی اعتدال اخلاقی، اجتماعی و رفتاری سوق دهد؛ بهطوریکه والدین شایسته میتوانند خدمتگزاران مفیدی برای آیندۀ جامعۀ بشری بسازند و فرزندان برخوردار از پدر و مادر شایسته این فرصت را خواهند یافت که خود، پدران و مادران شایستهای برای تربیت نسلهای آینده باشند.
تحقیقاتی که تابهحال توسط دانشمندان و محققین محترم دربارۀ وظایف و تکالیف متقابل والدین و فرزندان صورت گرفته که امید است خدمات آنها موردقبول درگاه پاک احدیت باشد، بیشتر حول محور اخلاقیات است و از منظر روایات وارده به موضوع پرداختهاند.
در آنچه که بهعنوان پایاننامه، پیش روی است، تلاش شده است تا در لابهلای کتب فقهی و منابع اصیل بهعنوان کتب پایه و مرجع، هر جا حکمی را که به نحوی بیانکنندۀ مسؤلیتهای متقابل والدین و فرزندان نسبت به همدیگر بوده، یافته و بهصورت دستهبندیشده ارائه شود. به بیان دیگر، وظایف و تکالیف متقابل والدین و فرزندان از دیدگاه فقهای امامیه مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد. میدانیم که یکی از نکاتی که در مدخل هر بحث دارای اهمیت میباشد، تبیین مسئله، پرسشهای اصلی، هدف، فرضیهها، روش تحقیق، روش کار و تقسیم مطالب است که در آن موضوع به کار رفته است.
توضیح و بیان این مباحث کمک زیادی به فهم دقیق اصل موضوع مینماید؛ بنابراین لازم است قبل از ورود به مبحث اصلی، به ذکر این مباحث پرداخته شود.
کلیات تدوین رساله:
الف) تبیین مسئله
ب) سؤالات تحقیق
ج) اهداف
د) روش تحقیق
ه) روش کار
و) تقسیم مطالب